Autor: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie

Sygnatura: I SA/Rz 662/07

Hasła tematyczne: dług celny, import towarów, opłata manipulacyjna

Kategoria:

Spółka xxxxxxxxxx – w imieniu której działał ustanowiony pełnomocnik -wystąpiła z wnioskiem z dnia 2 stycznia 2007r. do „ Dyrektora Urzędu Celnego w Przemyślu" o podjęcie działań w sprawie, a w szczególności o wydanie decyzji umarzającej postępowanie i o zwrot wpłaconych kwot z odsetkami. We wniosku tym powołano się na wymieniony wyżej wyrok.
W odpowiedzi na powyższy wniosek, lzba Celna w Przemyślu / pieczęć imienna nieczytelna/ w piśmie z dnia 14 lutego 20 wyjaśniła, że postępowania celne w sprawie wymiaru opłaty manipulacyjnej dodatkowej nigdy nie zostały wszczęte, aktualnie brak jest podstaw zarówno do wydania decyzji w przedmiocie wymiaru tej opłaty, jak i do jej zwrotu, spółka może wystąpić z wnioskiem o zwrot opłaty nienależnej w trybie art. 410 kodeksu cywilnego i wówczas Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu wyda stosowne zarządzenie zwrotu.
Kolejnym wnioskiem z dnia 20 marca 2007r. skierowanym do Dyrektora Izby Celnej w Przemyślu, spółka xxxxxxxxx wniosła o wydanie decyzji umarzającej postępowanie wszczęte w dniu 18 czerwca 2001 r.W uzasadnieniu wniosku – po powołaniu wymienionych wyżej decyzji i wyroku Sądu – spółka podała, że po przyjęciu zgłoszenia celnego organ celny nie wydaje postanowienia o wszczęciu postępowania, bo wszczęcie to następuje z mocy prawa a datą tego wszczęcia jest data przyjęcia zgłoszenia celnego / art. 67 § 7 Kodeksu celnego/. Organy celne prowadziły w rzeczywistości postępowanie, skoro wydane zostały decyzje wymiarowe. Ponieważ decyzje te zostały przez Sąd uchylone a ponadto z dniem 1 stycznia 2007r. roszczenia organu z tytułu opłaty manipulacyjnej uległy przedawnieniu, dalsze prowadzenie postępowania administracyjnego jest bezprzedmiotowe a więc powinna więc być wydana decyzja o umorzeniu postępowania.
Postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2007r. nr xxxxxxx-62-18/07/AS Naczelnik Urzędu Celnego w xxxxxx – działając na podstawie art. 165 a Ordynacji podatkowej – odmówił wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o umorzeniu postępowania.
Po rozpatrzeniu zażalenia spółki xxxxxxx, Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu postanowieniem z dnia 27 czerwca 2007 r., nr xxxxxxx-491-1/07/RH utrzymał w mocy powyższe postanowienie Naczelnika Urzędu Celnego w xxxxxxx. Jako podstawę rozstrzygnięcia organ II instancji wskazał art. 233 § 1 pkt 1 w zw. z art. 239 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. -Prawo celne (Dz.U. Nr 68, poz. 822 ze zm.). W uzasadnieniu postanowienia wskazał, że organ pierwszej instancji właściwie zastosował art. 185a Ordynacji podatkowej i zasadnie odmówił żalącej się spółce wszczęcia postępowania zainicjowanego żądaniem wydania decyzji umarzającej postępowanie. Organ lI instancji wskazał na treść art. 28 ustawy z dnia 19 maja 2004r. Przepisy wprowadzające ustawę -Prawo celne /Dz.U. nr 68 poz. 622 . z późn. zm./ w którym nakazano stosowanie przepisów obowiązujących przed 1 maja 2004r. /tj. przepisów Kodeksu celnego/ do spraw dotyczących długu celnego powstałego przed powyższą datą. Podał, że skoro opłata manipulacyjna dodatkowa nie stanowiła długu celnego wprzywozie, to istotna w niniejszej sprawie jest treść art. 36 cyt, wyżej ustawy, według którego czynności podjęte w toku postępowań wszczętych i niezakończonych przed jej wejściem w życie, pozostają w mocy, jeśli ich zakres przedmiotowy jest wymagany do wydania rozstrzygnięcia według przepisów obowiązujących od dnia 1 maja 2004r,Obowiązujące obecnie /od 1 maja 2004r./ przepisy wspólnotowego prawa celnego nie przewidują wymierzania opłaty manipulacyjnej dodatkowej a skoro skutkiem powołanego wyżej wyroku z dnia 11 stycznia 200Sr. jest powrót do sytuacji sprzed wydania decyzji w przedmiocie tej opłaty, to nie ma obecnie podstaw prawnych do wydania takiej decyzji.
Nie jest także możliwe wydanie decyzji umarzającej postępowanie, skoro postępowanie w przedmiocie opłaty nie zostało w ogóle wszczęte. Nie był więc w niniejszej sprawie stosowany przepis art. 165 § 1, 2 i 4 Ordynacji podatkowej a w konsekwencji nie może też mieć zastosowania przepis art. 208 tej Ordynacji. Nie ma także zastosowania przepis art. 65 § 7 w związku z § 4 Kodeksu celnego, według których organ celny po przyjęciu zgłoszenia celnego mógł z urzędu albo na wniosek strony wydać decyzję w przedmiocie uznania tego zgłoszenia za nieprawidłowe i nie miał wówczas obowiązku wydawania postanowienia o wszczęciu postępowania – datą wszczęcia była data przyjęcia zgłoszenia celnego. Przepisy powyższe dotyczyły bowiem między innymi określenia kwoty długu celnego a więc nie obejmowały opłaty manipulacyjnej dodatkowej. Organ ii instancji wskazując na treść art. 165 a Ordynacji podatkowej, przywołał przesłanki uzasadniające – w oparciu o tenże przepis – odmowę wszczęcia postępowania i stwierdził, że w niniejszej sprawie tą przesłanką jest brak w obowiązujących przepisach prawa celnego podstaw do wymierzania opłaty manipulacyjnej dodatkowej.
Dodatkowo organ li instancji zaznaczył, że wniosek o zwrot pobranej opłaty manipulacyjnej dodatkowej podlega rozpatrzeniu na podstawie odrębnych przepisów.
Spółka xxxxxx złożyła na powyższe postanowienie skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie wnosząc o uchylenie tegoż postanowienia i ewentualnie postanowienia organu i instancji jako wydanych z naruszeniem art. 208 Ordynacji podatkowej. W uzasadnieniu skargi spółka wskazała, że skoro doszło do wydania decyzji uchylonych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 11 stycznia 2005 r., sygn. akt SA/Rz 426/02, to musiało toczyć się postępowanie przed organami celnymi i musiano podejmować w nim czynności zmierzające do wydania wyeliminowanych przez Sąd decyzji. Z tych względów postępowanie celne nadał jest otwarte i wymaga zakończenia stosowną decyzją wydaną na podstawie art. 208 Ordynacji podatkowej. Skarżąca spółka dodała także, że już samo przyjęcie zgłoszenia celnego spowodowało objęcie towaru stosowną procedurą celną. Zwalniało to organy od wydania postanowień wszczynających postępowania, co – w ocenie skarżącej – wynikało z art. 65 § 7 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. – Kodeks celny (Dz.U. z 2001 r. Nr 75, poz. 802 ze zm.).
Ponadto, opłata manipulacyjna spełnia warunki stawiane długowi celnemu. Uznając bowiem zgłoszenie celne za nieprawidłowe, organy, według xxxxxxxx, stosownie do art. 85 § 4 Kodeksu celnego określiły kwotę długu celnego.W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej w Przemyślu podtrzymał stanowisko przedstawione wcześniej w zaskarżonym postanowieniu i wniósł o oddalenie skargi.

Rozpoznając wniesioną skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, zważył co następuje:

Decyzjami z dnia 20 czerwca 2001 r. nr xxxxxxxx/021879, xxxxxxxx/021881/2001 Dyrektor Urzędu Celnego w xxxxxxxx wymierzył spółce z o.o. xxxxxxxxx z siedzibą w xxxxxxx opłaty celne dodatkowe w kwotach po 28.044 zł w związku z ujawnieniem w wyniku rewizji celnej nadwyżki towaru tj. pomidorów świeżych w ilości 18.800 kg i wartości 18 296 DEM.
Decyzje powyższe zostały utrzymane w mocy decyzjami Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 22 stycznia 2002r. nr xxxxxxxx48/01/1205/AR, xxxxxxxxxx 2/02/53/AR.Po rozpatrzeniu skarg spółki xxxxxxxx na wymienione wyżej decyzje, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 11 stycznia 2005r. sygn. akt: SA/Rz 426/02 uchylił decyzje l i II instancji.W uzasadnieniu podał, że w przedmiotowych sprawach organy celne nie wydały postanowień o wszczęciu postępowań w sprawie wymiaru opłaty manipulacyjnej dodatkowej, na notach tranzytowych brak jest daty przyjęcia zgłoszeń, jest jedynie pieczęć Urzędu Celnego w xxxxxxx i adnotacja „ kontrola zamknięć" z datą 21 czerwca 2001 r. Ponadto Sąd wskazał, że organy celne powołują się na ujawnienie niezgłoszonego towaru w trakcie rewizji celnej w dniu 18 czerwca 2001 r., jednakże organy te nie przeprowadziły żadnego postępowania administracyjnego, na okoliczność przeprowadzenia rewizji celnej nie został sporządzony żaden protokół.

Jak wynika z okoliczności przytoczonych wyżej, strona skarżąca w swoichwnioskach – a w szczególności we wniosku z dnia 20 marca 2007r. – domaga sięumorzenia postępowania w przedmiocie pobrania opłaty manipulacyjnej dodatkowej,które w jej ocenie zostało wszczęte z urzędu z dniem przyjęcia zgłoszeń celnych /nottranzytowych/, ponadto skoro zostały wydane decyzje wymierzające ten opłaty, toniewątpliwie prowadzone było przez organy celne postępowanie w tym zakresie.
Wzwiązku z powyższym stwierdzić należy, że cytowany wyżej tut. Sądu z dnia 11stycznia 2005r. sygn. SA/Rz 428/02 nie został zaskarżony do Sądu II instancji azatem stał się prawomocny i wobec tego jest wiążący zarówno dia stron tj. dlaskarżącej spółki i organów celnych, które wydały decyzję w przedmiocie opłatymanipulacyjnej dodatkowej, jak i dla tut. Sądu; wyrok ten korzysta z powagi rzeczyosądzonej w zakresie tych właśnie decyzji / art. 170 w związku z art. 171 ustawy zdnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi -Dz.U. 153 poz.1270 z późn. zm. – powoływanej dalej jako p.p.s.a./.
Skoro więcwyrokiem tym sąd uchylił decyzje organów obu instancji w przedmiocie wymiaru tejopłaty z tego względu, że nie zostało przeprowadzone postępowanie z zachowaniem określonych reguł procesowych, to nie istniały podstawy formalno-prawne do wydania decyzji. Wobec powyższego nie istnieją obecnie podstawy prawne doprzyjęcia – jak twierdzi skarżąca spółka – że postępowanie takie było wszczęte woparciu o art. 65 § 4 w związku z § 7 ustawy z dnia 9 stycznia 1997r. Kodeks celny/Dz.U. nr 23 poz. 117 z późn. Zm/. Niezależnie bowiem od okoliczności, że – jakstwierdził Sąd w uzasadnieniu cyt. wyroku – w aktach brak było dowodu – datyprzyjęcia zgłoszeń celnych i Sąd takiej podstawy wszczęcia postępowania nieprzyjął, zauważyć należy, że prawidłowe jest stanowisko organu II instancji wyrażonew niniejszej sprawie co do charakteru opłaty manipulacyjnej dodatkowej. Podstawąprawną wymiaru takiej opłaty – przy zaistnieniu określonych okoliczności faktycznych- był przepis art. 276 § 2 obowiązującego wówczas cyt. Kodeksu celnego /a także art. 275 , który nie miał zastosowania w niniejszej sprawie/.
W nawiązaniu doprzesłanek uzasadniających pobranie takiej opłaty a drugiej strony definicjinależności celnych przywozowych i długu celnego jako powstających z mocy prawazobowiązań związanych z przywozem towarów / art. 3 ust.1 pkt 8 , pkt 2 w związku z art. 2 § 2 cyt. Kodeksu celnego/, zasadne jest stanowisko, że obowiązek w zakresieopłaty manipulacyjnej dodatkowej nie powstawał z mocy prawa, lecz na skutekzaistnienia określonych zdarzeń tj. podjęcia przez organy celne określonych działań.Podkreślić należy – na co wskazał także Sąd w uzasadnieniu powyższego wyroku -że dla dokonania wymiaru opłaty manipulacyjnej dodatkowej nie wystarczało samo dokonanie i przyjęcie zgłoszenia celnego /not tranzytowych/, lecz dokonanieszczególnej weryfikacji tego zgłoszenia a mianowicie dokonanie rewizji celnej orazstwierdzenia różnicy między towarem przedstawionym a ujawnionym w wynikurewizji celnej. Z tego względu przyjęcie zgłoszeń celnych / not tranzytowych/ bezdokonania rewizji celnej i stwierdzenia różnicy w towarze, nie mogło wszcząć postępowania w zakresie opłaty manipulacyjnej dodatkowej, która nie była długiem celnym powstającym z mocy prawa, lecz opłatą dodatkową.
Zauważyć także należy, iż zasady przeprowadzania rewizji celnej były wówczas szczegółowo uregulowaneprzepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 października 1999r. wsprawie szczególnego postępowania organu celnego przy przeprowadzaniurewizji celnej…/Dz.U. nr 92 poz. 1051/; między innymi organy celne zobowiązanebyły do powiadomienia zgłaszającego o miejscu i terminie przeprowadzenia rewizji celnej / § 1 / i do sporządzenia protokołu w razie stwierdzenia różnic między rzeczywistym stanem, ilością itd. towaru a danymi zawartymi w zgłoszeniu / § 3 ust. 2 /.
Skoro więc Sąd cyt. wyżej wyrokiem uchylił decyzje „wymiarowe" obu instancji,które nie były poprzedzone postanowieniem o wszczęciu postępowania, ani przeprowadzeniem wymaganej rewizji celnej, to po uprawomocnieniu się tegoż wyroku nie pozostał w obrocie prawnym żaden akt formalno-procesowy odnoszącysię do tej opłaty, ani też żadna czynność formalno-procesowa wskazująca namożliwość wymierzenia takiej opłaty.
Zarówno pod rządami cyt. Kodeksu celnego / art. 262 /, jak i obecnie obowiązującej ustawy z dnia 19 marca 2004r. Prawo celne/Dz.U. nr 88 poz. 622 – art. 73 /, do postępowań w sprawach celnych miałyzastosowanie określone przepisy ustawy z 29 sierpnia 1997r. – Ordynacjapodatkowa a więc podstawą wszczęcia takiego postępowania z urzędu byłby przepis art. 165 § 1 , § 2 i § 4 tej Ordynacji / nie mógłby mieć zastosowania przepis art. 185 § 8 dotyczący określonych zobowiązań podatkowych/. Po uprawomocnieniu siępowyższego wyroku, organ celny I instancji nie wydał postanowienia o wszczęciupostępowania w przedmiocie opłaty, nie przeprowadził rewizji celnej, a więc nietoczyło się i nie toczy żadne postępowanie, w którym ewentualnie mogłaby byćwydana decyzja o jego umorzeniu na podstawie art. 208 cyt. Ordynacji podatkowej /a nie art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego, jak twierdzi spółkaskarżąca/. Żądanie wydania takiej decyzji jest więc bezprzedmiotowe, ponieważ brakjest postępowania w którym mogłaby być wydana. W związku z tym sformułowanie wniniejszej sprawie rozstrzygnięcia przez organ l instancji jest sformułowanenieprawidłowo, ponieważ przedmiotem postępowania w sprawie administracyjnej niejest „wydanie decyzji" jako samoistnego aktu, lecz rozpatrzenie określonej sprawy tj.ustalenie istnienia określonego prawa lub obowiązku i ustalenie go / określenie/ wdecyzji. Jeśli w toku postępowania organ stwierdziłby, że brak jest przedmiotu tegopostępowania czyli brak podstaw faktycznych i prawnych do merytorycznegorozpatrzenia sprawy, to zobligowany byłby do umorzenia postępowania z mocy art. 208 § 1 cyt. Ordynacji podatkowej, zaś umorzenie na wniosek strony / art. 208 § 2 /dotyczyłoby takiego postępowania, które na wniosek tejże strony zostało wszczęte.
Wadliwość ta – w ocenie Sądu – nie ma jednak wpływu na ostateczny wynik sprawy, gdyż ostatecznie treść rozstrzygnięcia jest wyrazem odmowy uwzględnienia wniosku strony w przedmiocie umorzenia.
W niniejszej sprawie postępowanie w przedmiocie opłaty manipulacyjnej dodatkowej nie zostało wszczęte ani z urzędu, ani na wniosek strony a powołane wyżej przepisy dotyczą umorzenia „ postępowania", które zostało wszczęte bez względu naprawidłowość tego wszczęcia a więc postępowanie z tego właśnie wniosku tj. wniosku „ o wydanie decyzji umarzającej postępowanie" w przedmiocie opłaty manipulacyjnej powinno podlegać umorzeniu z braku przedmiotu takiego postępowania.Zasadnie też wskazał organ II instancji, że obowiązujące od dnia 1 maja 2004r. przepisy prawa celnego nie przewidują dokonania wymiaru opłaty manipulacyjnej dodatkowej a skoro nie była ona długiem celnym, to w tym przypadku nie ma zastosowania przepis art. 28 cyt. ustawy – Przepisy wprowadzające….. nakazujący stosowanie przepisów dotychczasowych do długu celnego powstałego przed wymienioną wyżej datą. Nie może też mieć zastosowania przepis art. 36 cyt. wyżej ustawy dotyczący postępowań wszczętych i niezakończonych przed powyższą datą, skoro takie postępowanie – jak wskazano wyżej- nie zostało wszczęte.

W uwzględnieniu naprowadzonych wyżej okoliczności, Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia skargi i skargę tę jako nieuzasadniona oddalił w oparciu o art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz.U. nr 153 poz. 1270 z późn. zm./.