Autor: Drugi Urząd Skarbowy w Kielcach
Sygnatura: OG-005/21/PD-I/10/2004
Hasła tematyczne: prawa majątkowe, powstanie obowiązku podatkowego, obowiązki spadkobierców, spadek, spadkobiercy, przychód
Kategoria:
W odpowiedzi na pismo z dnia 04.02.2004 r. w sprawie majątku firmy, pozostałego po zmarłej żonie, Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Kielcach informuje, co następuje.
Sukcesja praw i obowiązków publicznoprawnych, związanych z prowadzoną przez zmarłego podatnika działalnością gospodarczą uregulowana jest w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 1997 r. Nr 137, poz. 926 ze zmianami).
Z treści art. 97 § 1 i § 2 ustawy wynika, że spadkobiercy podatnika przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. Jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego spadkodawcy przysługiwały prawa o charakterze niemajątkowym, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, uprawnienia te przechodzą na spadkobierców pod warunkiem dalszego prowadzenia tej działalności na ich rachunek. Przejęcie praw majątkowych i obowiązków spadkodawcy oznacza zarówno odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania podatkowe (w tym zakresie mają zastosowanie przepisy art. 98-102 ustawy Ordynacja podatkowa) jak i prawo do nadpłat oraz zwrotów podatków (art. 104-105 Ordynacji podatkowej).
Do majątku firmy, należącego do zmarłego podatnika mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jednolity Dz. U. z 1997 r. Nr 16, poz. 89 ze zmianami).
Stosownie do art. 1 ust. 1 tej ustawy, nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej tytułem spadku podlega podatkowi od spadków i darowizn.
W myśl art. 4 pkt 10 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwolnione jest od podatku nabycie przez małżonka lub zstępnych w drodze spadku zakładu wytwórczego, budowlanego, handlowego, usługowego lub jego części, pod warunkiem, że zakład ten będzie prowadzony przez nabywcę w stanie niepogorszonym przez okres, co najmniej 5 lat od dnia przyjęcia spadku lub darowizny. Niedotrzymanie tych warunków powoduje utratę zwolnienia od podatku, z wyjątkiem niemożności dalszego prowadzenia tej działalności na skutek zdarzeń losowych; w wypadkach tych podatek obniża się proporcjonalnie do okresu prowadzenia działalności przez spadkobiercę lub obdarowanego.
Z przedstawionego w piśmie z dnia 04.02.2004 r. stanu faktycznego wynika, że działalność gospodarcza nie będzie prowadzona. W związku z powyższym w/w zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nie ma zastosowania.
Spadkobiercy zmarłej pani "P" winni zwrócić się do Sądu Rejonowego w Kielcach o stwierdzenie nabycia spadku. Spadkobiercy są zobowiązani do złożenia – w trybie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 maja 2001 r. w sprawie obowiązku składania zeznań podatkowych przez podatników podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 40, poz. 462 ze zmianami) – zeznań podatkowych o nabyciu własności rzeczy lub praw, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego. Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku. Jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia (art. 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn). W zeznaniach spadkobiercy winni wykazać nabyte po zmarłym rzeczy i prawa majątkowe oraz ich wartość rynkową wg cen z dnia powstania obowiązku podatkowego a także długi i ciężary obciążające nabyte rzeczy i prawa i ich wartość. Wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczany jest spadkobierca.
W przypadku sprzedaży nabytych w drodze spadku rzeczy, nieruchomości i praw majątkowych, zastosowanie będzie miał art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 14, poz. 176 ze zmianami), zgodnie, z którym źródłem przychodów jest:
– odpłatne zbycie nieruchomości i praw majątkowych dokonane przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie,
– odpłatne zbycie innych rzeczy dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie.
Przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych i innych rzeczy został określony w art. 19 ustawy – jest to wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Dochód z odpłatnego zbycia rzeczy zastał uściślony w art. 24 ust. 6 ustawy – jest nim różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia rzeczy a kosztem ich nabycia, zmniejszana o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy.
Należy jednocześnie podkreślić, że stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. d, przychody uzyskane ze sprzedaży nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli ich nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, wolne są od podatku dochodowego.
Jeśli zbycie rzeczy (nabytych w drodze spadku) nastąpiło przed upływem pół roku od dnia ich nabycia, spadkobiercy dokonujący zbycia winni dochód uzyskany z tego tytułu zadeklarować w zeznaniu o wysokości dochodu osiągniętego w roku podatkowym, złożonym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym, wykazując go jako dochody z "innych źródeł" i w tym samym terminie wpłacić należny podatek.