Autor: Izba Skarbowa w Gdańsku

Sygnatura: PI/005-489/04/CIP/01

Hasła tematyczne: program komputerowy, umowa o dzieło, prawa autorskie, opodatkowanie

Kategoria:

Stan faktyczny:

W ramach umów o dzieło podatnik odpłatnie świadczy na rzecz firm (nie będących jego pracodawcami) usługi polegające na opracowywaniu oprogramowania komputerowego z przekazaniem praw autorskich oraz prowadzenia wykładów. W zapytaniu podano, że umowy o dzieło zawierają warunki wykonania usług, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności zlecającego.

Ocenia prawna stanu faktycznego:

Zgodnie z art. 5 ust 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) – zwanej dalej ustawą VAT – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się przy tym każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano tej czynności prawnej (art.8 ust.1 pkt 1).

W myśl art. 15 ust.1 ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Przez działalność gospodarczą rozumie się – zgodnie z art. 15 ust.2 ustawy VAT – wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie w myśl art.15 ust.3 pkt 3 ustawy VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust.1 nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art.13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego za wykonanie tych czynności.

W art.13 pkt 8 lit.a) ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000r. Nr 14, poz.176 ze zm.) – zwanej dalej ustawą o.p.d.o.f -ustawodawca wymienił m.in. przychody z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej – z wyjątkiem przychodów uzyskanych na podstawie umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej (…).

Z przedstawionych powyżej przepisów prawa wynika, że świadczenie usług w ramach umowy zlecenia, o której mowa w art.13 pkt 8 lit.a) ustawy o.p.d.o.f. – będzie wyłączone z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art.15 ust.3 pkt 3 ustawy VAT wyłącznie w sytuacji, gdy z tytułu świadczenia w/w usług osoby fizyczne świadczące te usługi są związane ze zlecającym ich wykonanie więzami prawnymi co do

• warunków wykonywania usług,
• wynagrodzenia,
• odpowiedzialności zlecającego.

Biorąc pod uwagę w/w stan prawny, przedstawiony w zapytaniu stan faktyczny sprawy oraz pytanie podatnika stwierdzić należy, że świadczenie w ramach umów o dzieło usług polegających na prowadzeniu wykładów nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art.15 ust.2 ustawy VAT i nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wobec wyłączenia zawartego art. 15 ust. 3 pkt 3 tej ustawy.

Z treści zapytania wynika bowiem, że zawierane są umowy, o których mowa w art.13 pkt 8 ustawy o.p.d.o.f., w ramach których to umów powstają prawne więzy tworzące stosunek prawny pomiędzy jej stronami co do warunków wykonywania dzieła, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego.

W odniesieniu do świadczenia usług w ramach opisanych w zapytaniu umów o dzieło dotyczących usług opracowywania oprogramowania komputerowego wraz z przeniesieniem praw autorskich stwierdzić należy, że zgodnie z art.41 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz. U. Nr 80 z 2000 r., poz. 904) jeżeli ustawa nie stanowi inaczej autorskie prawa majątkowe mogą przejść na inne osoby w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Nieważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy mających powstać w przyszłości (ust.3).

W zakresie realizacji autorskich praw majątkowych dopuszczalna jest zatem umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych do utworów mających powstać w przyszłości, jeżeli tylko nie obejmuje ona całego przyszłego dorobku twórczego autora.

Zawierane przez podatnika umowy o dzieło są w istocie umowami sprzedaży majątkowych praw autorskich do dzieła, które ma powstać w przyszłości. W tym wypadku sprzedaż praw majątkowych następuje w drodze zawierania umów o dzieło, tj. umów rezultatu, zobowiązujących do wykonania oprogramowania komputerowego na zamówienie oraz do przeniesienia praw autorskich do tego programu. Przeniesienie praw autorskich jest ściśle połączone z uprzednim wykonaniem przez Pana oprogramowania komputerowego.

Powyższe podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art.5 ust.1 pkt 1 ustawy VAT wobec zdefiniowania świadczenia usług w art.8 ust.1 pkt 1 tej ustawy co oznacza, że w zakresie, w jakim podatnik świadczy usługi opracowania oprogramowania komputerowego wraz z przekazaniem praw autorskich w ramach umów o dzieło opisanych w zapytaniu jest podatnikiem, o którym mowa w art.5 ust.1 pkt 1 ustawy VAT, zobowiązanym do zapłaty podatku VAT z tytułu świadczenia w/w usług.

Przychód uzyskany przez podatnika z tytułu świadczenia usług w ramach umów j.w. stanowi dla podatnika obrót podlegający opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art.29 ust.1 ustawy VAT.

Jednocześnie podnieść należy, że przychód z tytułu świadczenia usług w ramach w/w umów nie został wymieniony w art.13 ust.2-8 ustawy o.p.d.o.f. co oznacza, że świadczenie usług w ramach umów j.w. nie podlega wyłączeniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art.15 ust.3 pkt 3 ustawy VAT.

Przychód z tytułu świadczenia przez podatnika usług w ramach w/w umów jest przychodem, o którym mowa w art.10 ust.1 pkt 7 w zw. z art.18 ustawy o.p.d.o.f., tj. przychodem z tytułu odpłatnego zbycia praw majątkowych