Autor: Naczelny Sąd Administracyjny

Sygnatura: FSK 1822/04

Hasła tematyczne: naruszenie przepisów postępowania, zarzuty skargi kasacyjnej, prawa majątkowe, odpisy amortyzacyjne, koszty uzyskania przychodów

Kategoria:

Wyrokiem z dnia 1 kwietnia 2004 r. sygn. akt S.A./Sz 1455/02 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargi spółki G Sp. z o. o. z siedzibą w Szczecinie na decyzje Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 27 maja 2002 r. Nr PB 1.51-4218/823-42/2002 i Nr PB1.51-820/20/2002 w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych za rok 2000 oraz odsetek od zaległości podatkowych.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że w sprawie niniejszej kwestią sporną jest, czy skarżąca Spółka miała podstawy do zaliczenia w ciężar kosztów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych przekazanych w dniu ich nabycia osobom trzecim do używania. Z dokumentów znajdujących się w aktach podatkowych w sposób nie budzący wątpliwości wynika, że środki trwałe zakupione przez skarżącą Spółkę w grudniu 2000 r. zostały przekazane do używania w dniu ich nabycia Joannie S, Annie M i Arturowi S Dwie pierwsze osoby prowadziły działalność gospodarczą, a Artur S był udziałowcem skarżącej Spółki.

W dniu przekazania do użytkowania tym osobom środków trwałych jedynie z Anną M wiązała Spółkę umowa o współpracy. Umowę tę zawarto w dniu 2 listopada 2000 r. Z zeznań tej osoby wynika, że w ramach współpracy wprowadzała ona dane dotyczące także innych spółek. Środki trwałe przekazane Annie M do użytkowania służyły więc w rezultacie działalności gospodarczej przez nią prowadzonej, ona bowiem w związku z użytkowaniem tych środków osiągała przychody.

Sąd wskazał, że zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 15 grudnia 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 1993 r. Nr 106, poz. 482 ze zm.) kosztami są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zasadą jest, że każdy koszt poniesiony przez podatnika, pozostający w związku ze źródłem przychodu może być brany pod uwagę przy ustalaniu przychodu, gdy służy on osiągnięciu przychodu, to jest został poniesiony w celu jego osiągnięcia oraz nie został wymieniony w art 16 ust. 1 ustawy.

Amortyzacji ze względu na treść art. 16a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podlegają stanowiące własność lub współwłasność podatnika środki .trwałe wymienione w tym przepisie o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze. W tym ostatnim przypadku chodzi o umowy odpłatne. Tylko bowiem takie umowy są umowami o podobnym charakterze do umów najmu lub dzierżawy.

Sąd stwierdził, że cechą charakterystyczną umów najmu i dzierżawy jest ich odpłatność, co wynika wyraźnie z przepisów art. 659 § 1 i art. 693 § 1 Kodeksu cywilnego. W przypadku oddania do nieodpłatnego używania środków trwałych, nie podlegają one amortyzacji.

Wynika to jednoznacznie z art. 16 ust. 1 pkt 63c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Stosownie do tego przepisu nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych do wartości początkowej środków trwałych oddanych do nieodpłatnego używania, z wyjątkiem nieruchomości – za miesiące, w których składniki te były oddane do nieodpłatnego używania. Nie uważa się też za koszt uzyskania przychodów, wedle art. 16 ust. 1 pkt 38 ustawy, wydatków na rzecz udziałowca nie będącego pracownikiem spółki.

Sąd podkreślił, że z prawidłowych ustaleń organów podatkowych wynika, iż sporne środki trwałe znajdowały się w budynku, który w całości był podnajmowany przez skarżącą Spółkę innym podmiotom. Środki te zostały przekazane do używania osobom prowadzącym własną działalność gospodarczą oraz wspólnikowi skarżącej Spółki, nie będącemu jej pracownikiem. Skarżącą Spółka nie wykazała przy tym, aby środki te przekazane były za odpłatnością. Słusznie więc organy podatkowe uznały, że odpisy amortyzacyjne od środków trwałych przekazanych do nieodpłatnego używania innym osobom, a także wspólnikowi Spółki nie będącemu pracownikiem, nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

W ocenie Sądu nie budzi też wątpliwości stanowisko co do określenia skarżącej Spółce zaległości podatkowych. Skoro organy podatkowe miały podstawy do określenia Spółce zaległości podatkowych, to tym samym też miały podstawy, ze względu na przepis art 53 § 1 Ordynacji podatkowej, do naliczenia odsetek za zwłokę.

W skardze kasacyjnej spółka G Sp. z o.o. wniosła o uchylenie w całości omówionego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie i rozpatrzenie skargi poprzez uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji względnie o uchylenie w całości tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi oraz o zasądzenie na rzecz Spółki kosztów postępowania według norm przepisanych.

Zarzucono zaskarżonemu wyrokowi naruszenie przepisów praw materialnego poprzez:

1. Naruszenie art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych polegające na nie uznaniu za koszt uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych związanych z nabyciem przez skarżącą Spółkę środków trwałych w grudniu 2000 r.,
2. Naruszenie art. 16 tej ustawy poprzez uznanie kosztów zakupu tych ruchomości za nie stanowiące kosztów uzyskania przychodów w myśl ustawy, konsekwencją czego skarżąca Spółka nie mogła dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego.

Zarzucono nadto temu wyrokowi naruszenie przepisów prawa procesowego, w tym zasad postępowania podatkowego uregulowanego w ustawie Ordynacja podatkowa, a mianowicie:

1. Art. 21 § 3 oraz art. 53 i art. 96 tej ustawy poprzez wydanie decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego i zaległości podatkowej oraz decyzji określającej wysokość odsetek za zwłokę na dzień wydania decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego oraz zaległości podatkowej,
2. Art. 120 ustawy przez nie respektowanie zasady działania organów podatkowych na podstawie przepisów prawa,
3. Art. 121 §1 ustawy przez prowadzenie postępowania w sposób nie budzący zaufania do organów podatkowych,
4. Art. 187 §1 ustawy przez nie rozpatrzenie w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego.

W uzasadnieniu skargi podniesiono między innymi, że zaskarżony wyrok narusza prawo procesowe, ponieważ nie uwzględnia zmiany przepisów prawa podatkowego, zgodnie z którymi w decyzji podatkowej nie określa się zaległości podatkowej ani też nie wydaje się decyzji określającej wysokość odsetek za zwłokę na dzień wydania decyzji.

Skarżąca Spółka wywodzi, że miała podstawy do zaliczenia w ciężar kosztów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych przekazanych do używania na potrzeby Spółki. Sporne środki trwałe zostały przekazane osobom trzecim jedynie w celu świadczenia usług na rzecz skarżącej Spółki, dzięki czemu możliwe było wynegocjowanie niskich stawek za świadczone usługi na jej rzecz.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie wniósł o jej odrzucenie ewentualnie o oddalenie skargi w całości oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna w sprawie niniejszej nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

W pierwszym rzędzie stwierdzić należy, że skarga kasacyjna jest środkiem odwoławczym od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych i nosi charakter jednoznacznie sformalizowany. Taki wniosek oparty jest na treści przepisów art. 173 i następnych ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Wśród tych przepisów na szczególną uwagę zasługują art. 174 i art. 183 §1 tego Prawa. Pierwszy z tych przepisów określa podstawy kasacyjne, którymi są naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie oraz naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Drugi zaś przewiduje związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego granicami skargi kasacyjnej. Sąd ten bierze jednak pod uwagę z urzędu tylko nieważność postępowania, której przesłanek w sprawie nie stwierdzono. Odnosząc się do zarzutów zawartych w skardze kasacyjnej wniesionej w rozpoznanej sprawie, to należało uznać, że są one wadliwie sformułowane i nie spełniają wymogów przewidzianych w powołanej ustawie. Jeżeli chodzi o zarzut naruszenia prawa materialnego, to autor skargi kasacyjnej nie określił o jaką formę naruszenia, przewidzianą w art. 174 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, mu chodzi. Nie może być bowiem uwzględniony zarzut polegający jedynie na stwierdzeniu naruszenia wskazanych w skardze przepisów prawa materialnego bez określenia, która z form naruszenia, a więc błędna wykładnia lub niewłaściwe zastosowanie, w zaskarżonym wyroku zaistniała ani też nie uzasadniono tego zarzutu, co przewiduje przepis art. 176 cytowanej ustawy

Tak zredagowana skarga kasacyjna uniemożliwia dokonanie merytorycznej kontroli zasadności skargi kasacyjnej w omawianym zakresie. Analogicznie należało potraktować zarzut naruszenia przepisów prawa procesowego. Podkreślenia wymaga okoliczność, że kontrolą kasacyjną objęte są (art. 173 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) określone orzeczenia wojewódzkich sądów administracyjnych Zarzuty kasacyjne mogą dotyczyć zatem uchybień procesowych powstałych w toku postępowania sądowoadministracyjnego i odnosić się do przepisów normujących to postępowanie.

Tymczasem w skardze kasacyjnej zarzuca się naruszenie przez Sąd przepisów Ordynacji podatkowej, które wprost nie mają zastosowania w postępowaniu sądowym. Są natomiast stosowane przez organy podatkowe, jednak podlegają bezpośredniej kontroli w postępowaniu kasacyjnym. Dlatego też zarzut naruszenia przepisów Ordynacji podatkowej w zaskarżonym wyroku nie może być uwzględniony.

Wskazać nadto trzeba, że nowe brzmienie przepisów art. 21 § 3, art. 53 i art. 96 Ordynacji podatkowej zostało wprowadzone przepisami ustawy z dnia 12 września 2002 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 169, poz. 1387), która obowiązywała począwszy od dnia 1 stycznia 2003 r. Zaskarżone decyzje organów podatkowych został zaś wydane w 2002 r., a więc w okresie gdy wskazane zmiany przepisów nie mogły być jeszcze stosowane. Wobec tego zarzut nie uwzględnienia w zaskarżonym wyroku nowych ich brzmień nie jest trafny.

Mając powyższe na względzie należało skargę kasacyjną oddalić na podstawie przepisu art. 184 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, a o kosztach postępowania kasacyjnego orzec po myśli przepisu art. 204 pkt 1 tego Prawa.