Autor: Naczelny Sąd Administracyjny

Sygnatura: FSK 2453/04

Hasła tematyczne: postępowanie upadłościowe, skarga kasacyjna, zdolność procesowa, wznowienie postępowania, dopuszczalność

Kategoria:

Zaskarżonym postanowieniem z 29 marca 2004 r., sygn. akt SA/Sz 907/99, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie odrzucił skargę Stefana O o wznowienie postępowania sądowego zakończonego wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Szczecinie z 20 września 2000 r., sygn. akt SA/Sz 907/99, oddalającym jego skargę na decyzję Izby Skarbowej w Szczecinie w przedmiocie rozłożenia podatku od towarów i usług na raty.

W motywach rozstrzygnięcia Sąd wskazał, iż skargę o wznowienie postępowania z 27 lutego 2004 r. strona oparła o zarzut naruszenia przepisów postępowania sądowego, polegającego jej zdaniem na prowadzeniu postępowania pomimo ogłoszenia upadłości jej firmy, podczas gdy postępowanie winno ulec zawieszeniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie dokonując wstępnego badania skargi pod kątem spełnienia przez nią niezbędnych warunków umożliwiających jej rozpatrzenie uznał, iż skarżący oparł ją jedynie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania innego rodzaju, niż wskazane w art. 271, art. 272 i art. 273 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) -zwana dalej P.p.s.a. Na tej podstawie w oparciu o art. 280 § 1 P.p.s.a. orzekł o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania.

W skardze kasacyjnej od przedmiotowego rozstrzygnięcia strona wniosła o jego uchylenie w całości i o przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie. Kwestionowanemu postanowieniu strona zarzuciła naruszenie prawa procesowego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, t. j. naruszenie art. 280 § 1 w zw. z art. 271 pkt 2 i w zw. z art. 183 § 2 pkt 2 w zw. z art. 124 § 1 pkt 4 P.p.s.a. Ponadto wskazała na naruszenie przepisów postępowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, t. j. naruszenie art. 280 § 2 i art. 276 w zw. z art. 91 § 3 w zw. z art. 49 § 1 P.p.s.a.

Skarżący wskazał, iż wniósł skargę o wznowienie postępowania powołując przepisy ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ponieważ sprawa dotyczyła okresu obowiązywania tej ustawy. Dlatego też zgodnie z art. 59 na podstawie art. 401 pkt 2 k.p.c. oparł uzasadnienie o art. 369 pkt 2, art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c. i art. 60 prawa upadłościowego. Skarżący podniósł, iż treść art. 401 pkt 2 k.p.c. jest tożsama z art. 271 pkt 2 P.p.s.a. Dlatego też Sąd powinien był umożliwić skarżącemu skorygowanie błędu polegającego na przywołaniu jako podstawy prawnej skargi przepisu nieobowiązującej ustawy zgodnie z art. 280 § 2 P.p.s.a. Opierając się na art. 280 § 1 P.p.s.a. Sąd winien był przede wszystkim zbadać, czy w okresie wydania orzeczenia strona miała zdolność sądową i procesową, jednakże tego nie uczynił. Ponadto powinien był z urzędu dążyć do wyeliminowania z obrotu nieważnego rozstrzygnięcia.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie wniósł ojej oddalenie oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. Wskazał, iż jego zdaniem zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 280 § 1 P.p.s.a. jest chybiony, ponieważ Sąd ten wprost odniósł się do ustawowych podstaw wznowienia określonych w art. 271, 272 i 273 P.p.s.a.

Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej ustosunkował się do zarzutu nieuwzględnienia przesłanki wznowienia wskazanej przez skarżącego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym, ponieważ do stanu faktycznego zaistniałego w tej sprawie przepisy te nie miały zastosowania, a co za tym idzie, nie było zasadnym wzywanie skarżącego do sprostowania podstawy prawnej skargi o wznowienie postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna jest zasadna.

Przepis art. 280 § 1 P.p.s.a., w oparciu o który zapadło zaskarżone rozstrzygnięcie, stanowi, iż sąd bada na posiedzeniu niejawnym czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W przypadku stwierdzenia zaistnienia uchybień w zakresie wskazanym w powołanej regulacji sąd obowiązany jest wniosek odrzucić.

W zaskarżonym postanowieniu Sąd pierwszej instancji ograniczył się do zbadania jednej z wymienionych w treści przywołanego przepisu przesłanek, t. j. do oceny, czy skarga została oparta na ustawowej podstawie wznowienia. W tym celu Sąd przytoczył wszystkie wymienione w ustawie podstawy wznowienia postępowania (ich treść oraz jednostkę redakcyjną, pod którą występują) i stwierdził, iż strona nie wskazała żadnej z nich. Ograniczył się więc jedynie do porównania sformułowania podstaw wznowienia z tekstem ustawy, co należy ocenić krytycznie. Wynika to z faktu, iż, jak słusznie zauważył skarżący, w skardze o wznowienie postępowania wskazano na treść art. 401 pkt 2 k.p.c., która jest tożsama z brzmieniem art. 271 pkt 2 P.p.s.a. Niniejszy, wyłącznie formalny, błąd strony można było usunąć poprzez zastosowanie odpowiednich środków prawnych. Sąd w oparciu o art. 280 § 2 P.p.s.a. w zw. z art. 276 i art. 49 § 1 P.p.s.a. winien był wezwać skarżącego do naprawienia tego uchybienia. Powyższe twierdzenie jest uzasadnione w szczególności w świetle wyraźnego podnoszenia przez skarżącego braku zdolności procesowej w dacie wydania wyroku przez Sąd, spowodowanego trwającym postępowaniem upadłościowym, do czego w istocie sprowadza się przesłanka przewidziana w art. 271 pkt 2 P.p.s.a.

W ramach wstępnego badania skargi o wznowienie postępowania pod względem formalnym Sąd ocenia, czy jest ona dopuszczalna. Chodzi tu wyłącznie o stwierdzenie, czy zostały spełnione warunki, które umożliwiają rozpatrywanie skargi o wznowienie postępowania. Oczywistym jest, iż na tym etapie postępowania wykluczonym jest dokonywanie oceny zasadności skargi, jednakże nie jest także dopuszczalnym ograniczenie się przez Sąd do rygorystycznego porównania treści skargi z treścią przepisów Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, staruujących przesłanki dopuszczalności skargi. Postępowanie takie jest bez wątpienia sprzeczne z art. 280 § 1 i 2 P.p.s.a.

Mając na uwadze powyższe, wobec naruszenia prawa przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, Naczelny Sąd Administracyjny w oparciu o art. 185 § 1 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.