Czy otrzymana przez współwłaścicieli nieruchomości kwota odszkodowania ustalona według poniższej proporcji może podlegać zwolnieniu z opodatkowania?


Autor: Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Sygnatura: IPPB4/415-466/09-4/JK

Hasła tematyczne: nieruchomości, roszczenia, szkody, ugody, zwolnienia przedmiotowe

Kategoria: Podatek dochodowy od osób fizycznych –> Zwolnienia przedmiotowe

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 8 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 25.06.2009 r. (data wpływu 06.07.2009 r.) oraz w piśmie z dnia 16.09.2009 r. (data nadania 16.09.2009 r, data wpływu 21.09.2009 r.) stanowiący odpowiedź na wezwanie Nr IPPB4/415-466/09-2/JK z dnia 10.09.2009 r. (data nadania 10.09.2009, data odbioru 14.09.2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 06 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnienia z opodatkowania otrzymanego odszkodowania.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 10.09.2009 r. Nr IPPB4/415-466/09-2/JK tut. Organ wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia przedmiotowego wniosku o przesłanie oryginału lub poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii pełnomocnictwa lub innego dokumentu z którego wynika prawo do występowania w imieniu Wnioskodawcy z wnioskiem o interpretację przepisów prawa podatkowego.

Powyższe braki uzupełniono w terminie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest współwłaścicielem nieruchomości, którą wynajmował dla Bank z siedzibą w W. W 2006 r. po rozwiązaniu umowy najmu Bank wydał budynek w stanie zawierającym liczne uszkodzenia, zawilgocony, zagrzybiony. Powyższe szkody zostały szczegółowo udokumentowane w protokole zdawczo – odbiorczym. Zostały one wycenione na kwotę 200.000 zł (dwieście tysięcy złotych). W maju 2008 r. współwłaściciele nieruchomości złożyli w Sądzie Okręgowym Wydział Cywilny „Pozew o zapłatę” łącznie kwoty 313.001,01 zł (trzysta trzynaście tysięcy jeden złoty 01/100). Na kwotę tę złożyły się: 200.000 zł – szkody, których najemca dokonał w budynku, 1.820 zł koszty sporządzenia dokumentacji poniesionych szkód, 60.000 zł – wysokość utraconego czynszu za jeden miesiąc w związku z usuwaniem szkód, 49.709,51 zł – dodatkowo ponoszone przez właścicieli nieruchomości koszty ochrony budynku w związku z dewastacją przez najemcę instalacji ochronnej; 1471,50 zł – inne koszty poniesione przez wynajmujących. Pozwany uznał swój obowiązek dokonania prac naprawczych i remontowych związanych ze zwrotem przedmiotu najmu, acz nie wypełnił go. W dniu 10 grudnia 2008 r. Sąd Okręgowy Wydział Cywilny rozpoznał sprawę o zapłatę, po tym jak strony sporu oświadczyły, iż zawierają ugodę. Na mocy tej ugody pozwany Bank w W zobowiązał się do zapłaty solidarnie na rzecz powodów – współwłaścicieli nieruchomości kwoty 200.000 zł (dwieście tysięcy złotych) „tytułem odszkodowania”. Jednocześnie strony ugody oświadczyły, iż zapłata kwoty 200.000 zł wyczerpuje ich wzajemne roszczenia wynikające z umowy najmu nieruchomości położonej w K. wraz z aneksami, a w szczególności te powstałe w związku ze zwrotem przedmiotowej nieruchomości po zakończeniu umowy najmu, a także roszczenia z tytułu utraconych korzyści z wszelkich odsetek i kosztów dochodzonych w przedmiotowym postępowaniu, jak również roszczenia obecne i mogące powstać w przyszłości.

Bank w grudniu 2008 r. wpłacił kwotę 200.000 zł na rachunek bankowy współwłaścicieli nieruchomości.

Współwłaściciele wynajmują nieruchomość w ramach najmu cywilno – prawnego, nie prowadzą działalności gospodarczej. Zawarta ugoda określa odszkodowanie w jednej kwocie 200.000 zł (dwieście tysięcy złotych) bez wyszczególnienia za co. Kwota ta odpowiada dokładnie kwocie dokonanych przez najemcę szkód udokumentowanych i opisanych w protokole zdawczo – odbiorczym. Strony ugody złożyły oświadczenie, że zapłata kwoty odszkodowania wyczerpuje ich wszelkie roszczenia wynikające z umowy najmu. Właściciele nieruchomości wiedząc, że proces sądowy o uzyskanie odszkodowania w pełni zaspokajającego ich roszczenia ujęte w złożonym pozwie będzie długotrwały i uciążliwy zawarli ugodę, na mocy której otrzymali odszkodowanie pokrywające przynajmniej poczynione przez najemcę szkody.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

  1. Czy otrzymana przez współwłaścicieli nieruchomości kwota odszkodowania ustalona według poniższej proporcji może podlegać zwolnieniu z opodatkowania…

Łączna wnioskowana kwota odszkodowania na podstawie pozwu to 313.001,01 zł w tym 60.000 zł (wysokość utraconego czynszu), 200.000 zł (szkody dokonane przez najemcę), 49.709,51 (pokrycie kosztów dodatkowej ochrony ponoszone przez współwłaścicieli w związku z dewastacją przez najemcę instalacji ochronnej), 1.471,50 zł (inne koszty poniesione przez wynajmujących). Łączna wnioskowana w pozwie kwota stanowiąca pokrycie szkód i innych kosztów wynajmu to 251.181,01 zł. natomiast wnioskowana kwota stanowiąca pokrycie (zwrot) utraconego czynszu to 60.000 zł. Udział kwoty stanowiącej pokrycie poniesionych szkód i innych kosztów we wnioskowanej kwocie odszkodowania – 251.181,01zł/313.001,13 zł) x 200.000 zł. Kwota odszkodowania ustalona według wymienionej proporcji podlegająca zwolnieniu z opodatkowania to 160.498,53 zł

Zdaniem Wnioskodawcy

W interpretacji indywidualnej z dnia 9 czerwca 2009 r. Nr IPPB1/415-138/09-4/AM, stanowiącej odpowiedź na wniosek Wnioskodawcy została wyrażona opinia, iż zwolnienie w całości z opodatkowania odszkodowania uzyskanego na podstawie wyżej opisanego stanu faktycznego nie jest prawidłowe. Nie zostało zakwestionowane co do zasady prawo do zwolnienia wymienionego odszkodowania w sytuacji, gdyby Wnioskodawca wykazał jaka część odszkodowania pokrywa szkodę rzeczywistą, a jaka pozostałe roszczenia. Wnioskodawca uważa, że znając strukturę poszczególnych kwot odszkodowania ujętą w pozwie oraz faktycznie otrzymaną kwotę odszkodowania, że właściwym sposobem ustalenia (jaka kwota w wypłaconego odszkodowania podlegać będzie zwolnieniu, a jaką należy opodatkować) będzie zastosowanie proporcji podanej w zapytaniu.

Przyjmując, że kwota odszkodowania wypłaconego na podstawie ugody pokrywa całość roszczenia zawartego w pozwie Wnioskodawca uważa, że właściwym jest przyjęcie iż wypłacone odszkodowanie proporcjonalnie pokrywa poszczególne elementy szkody ujęte w pozwie.

Tym samym zwolnieniu z opodatkowania podlega kwota 160.468,53 zł (251.001,01:313.001,13×200.000 zł) a opodatkować należy 38.501,47 zł (60.000:313.001,13x 200.000 zł).

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania (inne niż te, których wysokość lub zasady wynikają wprost z przepisów ustaw i aktów wykonawczych) otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań:

  1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
  2. dotyczącą korzyści, które podatnik mógłby osiągną, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z wyżej przytoczonych przepisów wynika, iż odszkodowania otrzymane przez podatników na podstawie ugód sądowych są, co do zasady zwolnione z podatku dochodowego. Zakres zwolnienia wynikający z bezpośredniego brzmienia art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy obejmuje zatem tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli za poniesioną stratę, nie dotyczy natomiast utraconych korzyści.

Jak zostało zauważone powyżej z możliwości skorzystania ze zwolnień od opodatkowania przewidzianych w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest stwierdzenie, czy wynikające z ugody sądowej świadczenia są rzeczywiście odszkodowaniami. Nie każda kwota pieniężna, której obowiązek zapłaty wynika z ugody sądowej, jest bowiem odszkodowaniem.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera definicji odszkodowania, należy jej więc szukać w przepisach prawa prywatnego, w tym prawa cywilnego i prawa pracy. W prywatnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensaty. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty.

Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Jednocześnie należy zwrócić uwagę, iż przy interpretacji przepisów dotyczących zwolnień podatkowych stosuje się wykładnię literalną, która ma pierwszeństwo przed wykładnią celowościową, co oznacza, że katalog zwolnień przedmiotowych zawarty w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest katalogiem zamkniętym i nie można interpretować go rozszerzająco.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż po rozwiązaniu umowy najmu w związku z odbiorem budynku w stanie uszkodzonym Wnioskodawca złożył w sądzie pozew o zapłatę kwoty 313 001,01 zł, na którą składały się:

  • 200.000 zł – szkody, których najemca dokonał w budynku,
  • 1.820 zł koszty sporządzenia dokumentacji poniesionych szkód,
  • 60.000 zł – wysokość utraconego czynszu za jeden miesiąc w związku z usuwaniem szkód,
  • 49.709,51 zł – dodatkowo ponoszone przez właścicieli nieruchomości koszty ochrony budynku w związku z dewastacją przez najemcę instalacji ochronnej;
  • 1471,50 zł – inne koszty poniesione przez wynajmujących.

Na mocy ugody zawartej w dniu 10 grudnia 2008 r. przed Sądem Okręgowym w Krakowie pozwany Kredyt Bank S.A. w Warszawie zobowiązał się do zapłaty solidarnie na rzecz powodów – współwłaścicieli nieruchomości kwoty 200.000 zł (dwieście tysięcy złotych) „tytułem odszkodowania”. Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż zawarta ugoda określa odszkodowanie w jednej kwocie 200.000 zł, oraz zawiera klauzulę stwierdzającą, iż uzgodnione odszkodowanie „wyczerpuje wszelkie roszczenia współwłaścicieli wynikające z umowy najmu, a w szczególności te powstałe w związku ze zwrotem przedmiotowej nieruchomości po zakończeniu umowy najmu, a także roszczenia z tytułu utraconych korzyści z wszelkich odsetek i kosztów dochodzonych w przedmiotowym postępowaniu, jak również roszczenia obecne i mogące powstać w przyszłości”.

Tym samym nie można przyjąć, że wypłacone odszkodowanie proporcjonalnie pokrywa poszczególne elementy szkody ujęte w pozwie.

Jedynie odszkodowanie za szkodę rzeczywistą podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób fizycznych. Nie można przyjąć, iż kwota podlegająca zwolnieniu może zostać ustalona na podstawie proporcji kwot ujętych w pozwie. Wnioskodawca w wyniku ugody otrzymał jedną kwotę, inną niż wskazaną w pozwie. W ugodzie tej nie zostało wyszczególnione co otrzymane odszkodowanie rekompensuje. Z klauzuli zamieszczonej w ugodzie wynika, iż otrzymana kwota obejmuje szerszy zakres odszkodowania. Tym samym nie ma możliwości ustalenia jaka część wypłaconej kwoty jest odszkodowaniem za szkodę rzeczywistą, a jaka pokrywa pozostałe roszczenia.

Takie określenie możliwe będzie przy ewentualnym postępowaniu podatkowym. A zatem w świetle powyższego nie można uznać stanowiska Wnioskodawcy za prawidłowe.

Jak zauważono powyżej, zwolnienia z opodatkowania są wyjątkiem od zasady powszechności opodatkowania dochodów i co za tym idzie nie można domniemywać, że określony dochód jest z opodatkowania zwolniony. o podatnik musi wykazać, iż określony dochód jest z opodatkowania zwolniony, a jeśli nie jest w stanie tego uczynić, to tym samym podlega on opodatkowaniu.

Podkreślenia wymaga, że w niniejszej interpretacji oparto się na przedstawionym przez Wnioskodawcę stanie faktycznym. W przypadku gdy przedstawiony we wniosku stan faktyczny różni się od stanu faktycznego występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Jednocześnie wskazać należy, iż zgodnie z art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.) interpretacja przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie zainteresowanego, a zatem mając na uwadze powyższe interpretacja indywidualna skierowana jest wyłącznie do Wnioskodawcy i skutki prawne wywołuje tylko w stosunku do niego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Stawki 40, 01-040 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.