Sygnatura:
6539 Inne o symbolu podstawowym 653
Hasła tematyczne:

Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-06-19
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
zwolniono od kosztów i ustanowiono adwokata
Sędziowie:
Agnieszka Góra /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie – Agnieszka Góra po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku K. W. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 20 kwietnia 2009r. znak: […] w przedmiocie odmowy ustalenia uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych p o s t a n a w i a I. zwolnić stronę skarżącą od kosztów sądowych, II. ustanowić dla strony skarżącej adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka.
Uzasadnienie: W dniu 7 września 2009r. skarżący K. W. złożył wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata w sprawie ze swej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 20 kwietnia 2009r. wydaną w przedmiocie odmowy ustalenia uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Strona skarżąca domaga się zwolnienia z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienia kwalifikowanego pełnomocnika z uwagi na bezrobocie, brak jakichkolwiek dochodów – a co za tym idzie – brak środków finansowych koniecznych do uiszczenia kosztów i ustanowienia adwokata.
Zdaniem orzekającego, wniosek strony skarżącej zasługuje na uwzględnienie.
Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż skarżący prowadzi gospodarstwo domowe samodzielnie. Na wezwanie Sądu do uzupełnienia braków złożonego wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący wskazuje, iż jest bezrobotnym bez prawa do zasiłku. Utrzymuje się ze zbierania złomu. Sypia na klatach schodowych. Jest pozbawiony wszelkich warunków do życia. Dodaje, iż powodem jego aktualnej krytycznej sytuacji majątkowo – bytowej jest była żona, która zajęła jego nabyte przed zawarciem małżeństwa mieszkanie, a wnioskodawca nie ma do niego teraz żadnego dostępu. Dodatkowo skarżący podaje, iż jego żona nie opłaca kosztów związanych z utrzymaniem mieszkania, natomiast to skarżący będący prawnie właścicielem lokalu figuruje jako dłużnik. Wnioskodawca dodaje ponadto, iż nie otrzymuje świadczeń i nie korzysta z pomocy opieki społecznej, na koncie bankowym nie ma żadnych oszczędności. Wskazuje natomiast, iż na opłacanie alimentów w wysokości 300,00 zł zapożycza się u swej matki.
Z akt sprawy wynika, iż skarżący posiada mieszkanie o pow. 30 m2. Nie wykazuje natomiast we wniosku o przyznanie prawa pomocy faktu posiadania wartościowych ruchomości czy też oszczędności. Przedstawia natomiast zaświadczenie Naczelnika z Urzędu Skarbowego z dnia 23.03.2009r. z tytułu działalności opodatkowanej za rok 2008, gdzie nie wykazuje żadnych dochodów oraz zaświadczenie US o wysokości dochodów uzyskanych przez członków rodziny w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych wykazujące, iż w roku 2008 dochód K. W. wyniósł 7 227,04 zł. Ponadto przedstawia adwokacki list upominawczy wykazujący zaległość należności za eksploatację mieszkania przy ul. K. na kwotę 3 692,73 zł. Dodatkowo w aktach znajduje się zestawienie transakcji na rachunku bankowym skarżącego w […]Banku, z określeniem salda na rachunku na dzień 12.10.2009r. – saldo ujemne w wysokości 59,50 zł. Skarżący dołączył także zaświadczenie z Grodzkiego Urzędu Pracy potwierdzające, iż do dnia 24.08.2009r. zarejestrowany był jako bezrobotny i pobierał stypendium. Dołączył również świadectwo pracy potwierdzające, iż do dnia 31.01.2009r. był pracownikiem "B." S.A. na stanowisku cieśla, zbrojarz, elektryk.
Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych i przyznania kwalifikowanego zastępstwa prawnego stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić należnych kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające – może zwrócić się o pomoc państwa.
Zgodnie z art. 246 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – prawo pomocy w zakresie całkowitym może być przyznane, gdy osoba wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym – gdy wykaże, iż nie w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku w koniecznym utrzymaniu siebie i rodziny.
Użyte w art. 246 sformułowanie "gdy osoba wykaże" oznacza, iż to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uzasadniającej przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym lub częściowym. Powołany przepis nie pozostawia wątpliwości co do tego, że inicjatywa dowodowa zmierzająca do wykazania, iż zachodzą przesłanki pozytywne dla uwzględnienia wniosku spoczywa na wnioskodawcy.
Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. Kluczową zaś rolę dla oceny możliwości płatniczych skarżącego ma fakt, iż zasadność wniosku o przyznanie prawa pomocy powinna być rozpatrywana w dwóch aspektach – z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń finansowych, jakie strona musi ponieść w konkretnym postępowaniu, z drugiej strony jej możliwości finansowych.
Mając na uwadze powyższe, w ocenie orzekającego, skarżący wykazał skutecznie, iż w obecnej sytuacji majątkowej, biorąc pod uwagę aktualną, bardzo trudną sytuację majątkową wnioskodawcy, brak stałych dochodów, brak pracy, faktyczny brak majątku i oszczędności – nie jest on w stanie ponieść kosztów sądowych w niniejszej sprawie. W związku z powyższym, zwolnienie strony od konieczności uiszczenia kosztów sądowych uznano za uzasadnione.
Odnosząc się do wniosku o ustanowienie adwokata uznano, iż strona wykazała w sposób wystarczający i skuteczny, iż nie jest w stanie, w aktualnej sytuacji materialno – rodzinnej ponieść również kosztów ustanowienia kwalifikowanego zastępstwa procesowego. Wnioskodawca nie posiada bowiem żadnych źródeł stałego dochodu, utrzymuje się ze zbierania złomu, pomieszkuje na klatkach schodowych – zdaniem orzekającego, nie jest aktualnie zatem w stanie poczynić oszczędności w celu wygenerowania stosownej kwoty koniecznej dla opłacenia pełnomocnika z wyboru. Orzekający natomiast, przy uznaniu czy wnioskodawcy należy przyznać adwokata czy radcę prawnego z urzędu, czy też nie, bierze pod uwagę jedynie przesłanki ekonomiczne i sytuację materialną i bytową wnioskodawców, a nie charakter czy też okoliczności sprawy, które merytorycznie uzasadniałyby bądź nie przyznanie kwalifikowanego zastępstwa procesowego w sprawie. Regulacje cytowanej ustawy z dnia 30.08.2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w zakresie prawa pomocy nie uzależniają bowiem przyznania tej pomocy od charakteru i problematyki sprawy oraz potrzeby udziału w niej kwalifikowanego zastępcy procesowego. W powyższej sprawie, zdaniem orzekającego, sytuacja rodzinno – bytowa strony uzasadnia przyznanie jej pomocy również w zakresie ustanowienia pełnomocnika z urzędu.
Należy podkreślić, iż celem instytucji prawa pomocy jest umożliwienie skorzystania z drogi sądowej osobom o znikomych dochodach, znajdujących się na skraju ubóstwa, wobec których konieczność poniesienia kosztów sądowych czy kosztów ustanowienia pełnomocnika mogłaby spowodować uszczerbek w koniecznym utrzymaniu. Skarżący do takich osób należy. Dlatego przyznanie mu prawa pomocy w zakresie pełnym obejmującym zarówno zwolnienie od kosztów sądowych jak i ustanowienie dla niego adwokata należy uznać za adekwatne do aktualnej sytuacji majątkowej skarżącego.
Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245 oraz art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ).

Uzasadnienie wyroku