Sygnatura:
6550
Hasła tematyczne:
Środki unijne
Skarżony organ:
Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Data:
2008-08-25
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżoną decyzję
Sędziowie:
Ewa Kruppik-Świetlicka /sprawozdawca/
Izabela Najda-Ossowska
Leszek Kleczkowski /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Leszek Kleczkowski Sędziowie: sędzia WSA Izabela Najda-Ossowska Asesor sądowy WSA Ewa Kruppik-Świetlicka (spr.) Protokolant: po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 03 grudnia 2008 r. sprawy ze skargi K. K. na decyzję Dyrektora Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. z dnia […] nr […] w przedmiocie odmowy przyznania płatności obszarowych na rok 2007 1. uchyla zaskarżoną decyzję 2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości 3. zasądza od Dyrektora Kujawsko- Pomorskiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w T. na rzecz K. K. kwotę […] ([…]) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie: I SA/Bd 553/08
UZASADNIENIE
Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w T. decyzją z dnia […] odmówił K.K. przyznania płatności obszarowych na 2007 rok.
Organ orzekał w następującym stanie sprawy :
Skarżąca w dniu 09 maja 2007 r. złożyła do Biura Powiatowego ARiMR w T. wniosek o przyznanie na rok 2007 jednolitej płatności obszarowej (JPO) i uzupełniającej płatności obszarowej (UPO) do czterech działek rolnych o łącznej powierzchni 12,39 ha.
Podczas kontroli administracyjnej wykryto nieścisłości związane z deklaracją działki rolnej "D", którą uznano za niezgodną z deklaracją działek we wniosku rolno-środowiskowym – ( w zakresie :gatunek rośliny, powierzchnia całkowita i położenie działki rolnej).
W związku z powyższym organ I instancji wezwaniem z dnia 10 października 2007 r. wezwał wnioskującą do złożenia wyjaśnień. Przedmiotowe pismo, pomimo powtórnej awizacji nie zostało nie podjęte w terminie. W związku z czym zastosowano tzw. doręczenie zastępcze. Organ wyjaśnił, iż zgodnie z art. 44 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego ( Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. ) – dalej Kpa, w razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43, tj. w przypadku, kiedy podmiot doręczający nie zastał adresata pisma – adresat był nieobecny w miejscach wymienionych w przepisie art. 42 oraz w przypadku, kiedy doręczający nie zastał dorosłego domownika strony, lub jego sąsiada lub dozorcy, lub te osoby nie podjęły się oddania pisma adresatowi, poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej. Natomiast w myśl § 4 cyt. przepisu doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy. Organ podkreślił, że doręczenie przewidziane w powyższym przepisie jest skuteczne, jeżeli spełnione są następujące przesłanki:
przechowanie pisma przez okres czternastu dni w placówce pocztowej – jednostce organizacyjnej państwowego przedsiębiorstwa użyteczności publicznej "Poczta Polska"
oraz umieszczenie zawiadomienia o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości odbioru w terminie siedmiu dni w placówce pocztowej.
Organ wskazał, że w sytuacji, gdy adresat pisma nie podjął przesyłki w terminie siedmiu dni, wówczas doręczający jest obowiązany pozostawić powtórnie zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty pierwszego zawiadomienia.
Doręczenie zastępcze wywołuje skutek prawny z upływem ostatniego dnia okresu czternastu dni licząc od następnego dnia od złożenia pisma w placówce pocztowej.
Organ zauważył, iż wezwanie do złożenia wyjaśnień zostało dwukrotnie awizowane: 10.10.2007 r. oraz 22.10.2007 r. , a następnie zostało ono zwrócone nadawcy z adnotacją "nie podjęte w terminie". W tej sytuacji organ uznał, że przedmiotowe pismo zostało skutecznie doręczone adresatowi.
Organ dodatkowo podał, że w dniu 12.12.2007 r. pracownik Biura Powiatowego pozostawił wiadomość na automatycznej sekretarce telefonu strony o konieczności stawienia się w organie. Organ wskazał, że do dnia wydania decyzji w sprawie, zainteresowana nie złożyła stosownych wyjaśnień.
W konsekwencji organ przyjął, zgodnie z obowiązującymi procedurami, iż
Przedmiotową działkę "D" należy wykluczyć z płatności.
A następnie decyzją z dnia 11 marca 2008 r. odmówił przyznania skarżącej przyznania płatności do gruntów rolnych na rok 2007 – jednolitej płatności obszarowej oraz uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych. Jako uzasadnienie odmowy organ wskazał wykryte nieścisłości pomiędzy powierzchnią działki deklarowanej a stwierdzoną podczas kontroli administracyjnej. Organ podał, że ta różnica wyniosła 76,75 %, co obligowało organ do nałożenia na skarżącą sankcji wieloletniej, w wysokości przypadającej na różnicę między powierzchnią zadeklarowaną a powierzchnią stwierdzoną.
W odwołaniu skarżąca wniosła o uchylenie wydanej decyzji wraz z nałożonymi na nią sankcjami. Poprosiła o powtórne przeanalizowanie sprawy i o przychylne odniesienie się do zaistniałej sytuacji. Wyjaśniła, iż posiadane przez nią działki były w roku 2007 uprawiane zgodnie z danymi zawartymi we wnioskach złożonych do ARiMR w T.. W jej ocenie błędna deklaracja powierzchni działki rolnej "D" (5,38 ha zamiast 5,30 ha tj. o 8 arów ) nastąpiła na skutek omyłki doradcy wypełniającego wniosek rolno-środowiskowy. Organ zaznaczył,. że skarżąca nie wyjaśniła przyczyny swojego niestawiennictwa w organie.
Decyzją z dnia […] nr […] Dyrektor K-P Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) w T. zaskarżoną decyzję utrzymał w mocy
W uzasadnieniu Dyrektor na wstępie wyjaśnił, iż podstawą prawną określającą warunki i tryb udzielania producentom rolnym płatności bezpośrednich jest :
– ustawa z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej (Dz. U. Nr 35, poz. 217 ze zm.), która na mocy art. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lutego 2008 r. o zmianie ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 44, poz.262) otrzymała brzmienie "o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego". Organ wskazał, że na podstawie art. 4 ustawy zmieniającej, do postępowań w sprawach przyznania płatności lub płatności cukrowej, o których mowa w ustawie wymienionej w art. 1, wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
Organ stwierdził, że zasady przywracania terminu, na które powołała się strona uregulowane są w kodeksie postępowania administracyjnego, w art. 58 – 60. Zasady te zdaniem organu nie mają zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż sporny termin jest terminem materialnoprawnym, co oznacza, że nie jest możliwe jego przywrócenie , a konsekwencją jego uchybienia jest wygaśnięcie możliwości dokonania określonej czynności.
Organ podkreślił, że wnioskodawczyni nie skorzystała z przysługującego jej zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt. 3 ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U. Nr 35, poz. 217 ze zm.) w związku z art. 4 ustawy z dnia 29 lutego 2008 r. o zmianie ustawy o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej oraz ustawy o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 44, poz. 262), tj. z prawa do żądania od organu udzielania niezbędnych pouczeń, co do okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie jego praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania.
Ponadto w oparciu o art. 3 ust. 3 cytowanej ustawy to strony oraz inne osoby uczestniczące w postępowaniu w sprawach dotyczących płatności bezpośrednich, są obowiązane przedstawiać dowody oraz dawać wyjaśnienia, co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek. Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne.
Organ zaznaczył, iż odmowa przyznania płatności do gruntów rolnych na rok 2007 nastąpiła ze względu na stwierdzone różnice między powierzchnią deklarowaną kwalifikowaną działki rolnej zadeklarowanej we wniosku a powierzchnią stwierdzoną.
Przepisy dotyczące sankcji zawarte są w art. 138 ust. 1 akapit 3 Rozporządzenia Komisji (WE) nr 1973/2004 z dnia 29 października 2004 r. ustanawiającego szczegółowe zasady zastosowania rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1782/2003 w sprawie systemów wsparcia przewidzianych w tytułach IV i IVa tego rozporządzenia oraz wykorzystania gruntów zarezerwowanych do produkcji surowców i mają zastosowanie w sytuacji, gdy w wyniku kontroli administracyjnej bądź kontroli na miejscu wykryte zostanie, iż ustalona różnica między zadeklarowanym a wyznaczonym obszarem przekracza 50 % wyznaczonego obszaru. W takim przypadku nie przyznaje się pomocy w danym roku, a na rolnika nakłada się sankcje w wysokości przypadającej na różnicę między powierzchnią zadeklarowaną we wniosku a powierzchnią stwierdzoną, która będzie potrącana w kolejnych trzech latach kalendarzowych następujących po roku wykrycia nieprawidłowości.
Organ podkreślił, że skarżąca nie złożyła Kierownikowi Biura Powiatowego ARiMR w T. wymaganych wyjaśnień do dnia 11 marca 2008 r.
Odmowa przyznania uzupełniającej płatności obszarowej do powierzchni grupy upraw podstawowych wynika z art. 51 ust. 2 Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 796/2004 w związku z § 8 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 marca 2007 r. w sprawie rodzajów roślin objętych płatnością uzupełniającą oraz szczegółowych warunków i trybu przyznawania tej płatności (Dz. U. Nr 46, poz. 309 ze zm.). Obowiązujące normy prawa mają charakter imperatywny, nie dają możliwości jakiegokolwiek złagodzenia sankcji czy też odstąpienia od ich wymierzenia, a podstawą do ich wymierzenia jest tylko i wyłącznie niezgodność danych zawartych we wniosku ze stanem ustalonym w toku postępowania. Kierownik Biura Powiatowego ARiMR w T. musiał, więc zastosować sankcje wynikające z przepisów ww. rozporządzeń.
W skardze do tut. Sądu strona wniosła o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania sądowego. Zaskarżonej decyzji zarzuciła naruszenie :
przepisów postępowania, o której mowa w art. 10 § 1 Kpa, które miało istotny wpływ na wynik sprawy – poprzez uniemożliwienie jej jako stronie wypowiedzenia się co do zebranych
łów i materiałów przed wydaniem decyzji przez organ I instancji;
naruszenie zasad postępowania wyrażonych w art. 3 ust. 2 pkt l i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej (Dz. U. z 2007, Nr 35 poz. 217 ze zm.) przez naruszenie zasady praworządności i zaniechanie zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego w sprawie;
naruszenie art. 85 § 1 Kpa przez zaniechanie przez organ I instancji przeprowadzenia oględzin spornej działki gruntu o powierzchni 5,38 ha oznaczonej symbolem "D" pod kątem jej wykorzystania w całości
na cele rolnicze;
oraz naruszenie art. 75 § 1 Kpa przez niedopuszczenie dowodu z mojego oświadczenia złożonego w celu obalenia domniemania prawnego dotyczącego zastępczej formy doręczenia wezwania z dnia 10.10.2007 r. do złożenia wyjaśnień.
Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie wraz z argumentacją zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny, zważył, co następuje :
Zgodnie z treścią art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Uzupełnieniem tego zapisu jest treść art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), w którym wskazano, iż sądy administracyjne stosują środki określone w ustawie. Powyższe regulacje określają podstawową funkcję sądownictwa i toczącego się przed nim postępowania. Jest nią – bez wątpienia – sprawowanie wymiaru sprawiedliwości poprzez działalność kontrolną, polegającą na zbadaniu, czy organ administracji publicznej nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. W tym zakresie mieści się ocena, czy zaskarżone rozstrzygnięcie odpowiada prawu i czy postępowanie, prowadzące do jego wydania nie jest obciążone wadami uzasadniającymi jego uchylenie.
Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że zaskarżona decyzja narusza prawo w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie doszło do naruszenia przepisów procedury. Organ bowiem dokonał błędnej interpretacji przepisu poprzez traktowanie terminu wskazanego w wezwaniu ( art. 50 Kpa) , jako termin materialny, gdy tymczasem termin ten – jest terminem procesowym. Co oznacza, że termin ten może być przywrócony w oparciu o procedurę wskazaną w art. 58 – 60 Kpa.
Wezwanie bowiem jest czynnością procesową organu administracji publicznej, prowadzącego postępowanie. Jest "czynnością o charakterze technicznym, wywołującym skutki prawne przez fakty" (B. Adamiak, Polskie postępowanie , 1996, s. 114) lub jak nazywa tę czynność W. Dawidowicz , Zarys procesu , 1989 s. 98 są to czynności pomocnicze służące wyjaśnieniu sprawy.
Jak wynika z akt sprawy celem wezwania było wyjaśnienie wątpliwości, związanych z powierzchnią działki "D-, której powierzchnię skarżąca we wniosku o płatności zawyżyła o 8 arów. Zawyżenie powierzchni przedmiotowej działki, jak podała strona mogło wyniknąć z błędu pracownika, a ta okoliczność nie została przez organ wyjaśniona. A ponadto po poinformowaniu strony o błędzie w powierzchni działki zadeklarowanej, można było w ramach korekty tę okoliczność wyjaśnić. Organ zastosował metodę wykluczenia ww. działki w całości mimo, ze błąd dotyczył 8 arów (deklarowana powierzchni 5,38 ha – rzeczywista 5,30 ha).
Należy zauważyć, że wnioskodawcom przyznano termin na dokonywanie korekt wniosku i termin ten w niniejszej sprawie upływał z dniem 11 marca 2008r. tj. z dniem wydania decyzji przez organ pierwszej instancji. Zatem w tym okresie można było dokonać korekty.
Organ podniósł, że pracownik organu, w dniu 12 grudnia 2007r. pozostawił wiadomość na sekretarce skarżącej o konieczności stawienia się w organie.
Ten fakt budzi wątpliwość Sądu z uwagi na niekonsekwencję organu. Jeżeli był to termin prawa materialnego, tak jak uznał organ, to czemu miała służyć ta informacja. Zdaniem Sądu nic nie stało na przeszkodzie, aby wysłać kolejne wezwanie lub aby w wysyłanych pismach pojawiła się taka informacja, zwłaszcza, że pisma te informowały skarżącą o przedłużającym się terminie załatwiania sprawy z uwagi na jej skomplikowanie.
Zgodnie bowiem z przepisem art. 15 i 80 rozporządzenia Komisji (WE) nr 796/2004 z dnia 21 kwietnia 2004r. ustanawiającego szczegółowe zasady wdrażania wzajemnej zgodności, modulacji oraz zintegrowanego systemu administracji i kontroli przewidzianych w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1782/2003 ustanawiającego wspólne zasady dla systemów pomocy bezpośredniej w zakresie wspólnej polityki rolnej oraz określonych systemów wsparcia dla rolników (Dz. U. UE L z dnia 30 kwietnia 2004r.) w art. 8o obniżki i wyłączenia przewidziane w rozdziale 1, nie mają zastosowania w przypadku, gdy rolnik złożył wniosek poprawny i może wykazać , że nie jest winny nieprawidłowości.
Zmniejszenie pomocy stosuje się zatem wtedy, gdy rolnik zawyżył we wniosku powierzchnię gruntów, o ile było to działanie zawinione i jest to zasadnicza okoliczność, która zdaniem Sądu winna być wyjaśniona.
Organy nie wyjaśniając wszystkich okoliczności sprawy, do czego były zobowiązane ze względu na art. 7 i art. 77 cytowanego powyżej Kodeksu postępowania administracyjnego, jak i art. 3 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 26 stycznia 2007r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej . Są to zasady ogólne, które organy administracji publicznej zobowiązane są przestrzegać w celu zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego w sprawie.
Reasumując Sąd stwierdza, ze zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów art. 7 i 77 Kpa – w stopniu, który mógł mieć istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. W ponownie prowadzonym przez organ odwoławczy postępowaniu należy uwzględnić powyżej uczynione przez Sąd uwagi.
Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, art. 152 oraz w oparciu o art. 200 cyt. ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku