Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Sygn. powiązane: I SA/Gl 1003/08
Skarżony organ:
Minister Finansów
Data:
2009-04-27
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Stefan Kowalczyk /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie: Przewodniczący: Sędzia WSA Stefan Kowalczyk (del.) po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia M. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 marca 2009 r. sygn. akt I SA/Gl 1003/08 o odmowie przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi M. K. na interpretację Ministra Finansów z dnia 28 lipca 2008 r. Nr […] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych postanowił: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie: Zaskarżonym postanowieniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odmówił przyznania skarżącej prawa pomocy.
Jak wynika z uzasadnienia powyższego postanowienia, skarżąca nie wykazała istnienia przesłanek prawa pomocy wynikających z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi / Dz. U. Nr 153 poz. 1270 ze zm./.
Pomimo wezwania wystosowanego do niej w trybie art. 255 p.p.s.a. skarżąca nie przedłożyła wszystkich żądanych dokumentów, wyciągu z rachunku bankowego, oraz dokumentów potwierdzających sytuację majątkową jej męża.
Sąd wskazał, iż obowiązek przedstawienia sytuacji majątkowej małżonka istnieje mimo obowiązywania w małżeństwie skarżącej, ustroju rozdzielności majątkowej. Skarżąca uzyskuje miesięczne stałe dochody w wysokości przewyższającej wartość należnego od niej wpisu od skargi, a nadto – jak sama stwierdziła – posiada na rachunku bankowym kwotę przewyższającą tę wartość.
W zażaleniu na to postanowienie, skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od opłaty sądowej. Stwierdziła, iż sąd ustalając jej miesięczne dochody w wysokości 1473 złotych, zawyżył tę kwotę, ponieważ w rzeczywistości otrzymuje rentę wynoszącą netto ok. 1200 złotych, z której to kwoty 400 złotych przeznacza na utrzymanie domu, 100 złotych na leki, a 400 złotych na utrzymanie studiującego syna. Na pozostałe wydatki rodziny pozostaje jej 300 złotych miesięcznie, co powoduje, że z domownikami żyje "na krawędzi ubóstwa".
Stwierdziła jednocześnie, iż świadczenie rentowe przysługuje jej jedynie do końca marca bieżącego roku, Przedkładając odpis rocznego zeznania podatkowego męża za 2008 rok / PIT-36, PIT-B /, gdzie zadeklarowano brak przychodów. Nadto oświadczyła, że posiada 250 złotych na rachunku bankowym, lecz są to środki zabezpieczone na wypadek zdarzeń losowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje.
Zażalenie jest bezzasadne.
Przesłanki prawa pomocy w zakresie żądanym przez skarżącego wskazane są w art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. Przepis ten nakazuje przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym stronie, która wykazała, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Dla przyznania prawa pomocy konieczne jest zatem niewątpliwe wykazanie, że poniesienie kosztów postępowania przekracza możliwości majątkowe strony.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zasadnie uznał, że M. K. takiego stanu rzeczy nie wykazała, gdyż na podstawie złożonych przez nią dokumentów i oświadczeń nie można niewątpliwie stwierdzić, czy i w jakiej wysokości może ona ponieść koszty sądowe.
Mylne jest przy tym stanowisko wyrażone w zażaleniu, iż stanowisko sądu I instancji jest subiektywne.
Należy bowiem jeszcze raz podkreślić, że ciężar wykazania istnienia przesłanek prawa pomocy spoczywa na stronie / art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. /.
W wypadku, gdyby treść oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach, obligatoryjnie składanego wraz z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy / art. 252 § 1 p.p.s.a. /, nie zawierała danych wystarczających do oceny, bądź też nasuwała by wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego strony i jej zdolności płatniczych, sąd zgodnie z art. 255 p.p.s.a. zobligowany jest do przeprowadzenia uzupełniającego postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia tych okoliczności poprzez wezwanie strony do złożenia konkretnie określonych dokumentów i oświadczeń i dopiero w oparciu o taki materiał dowodowy wydaje rozstrzygnięcie w przedmiocie prawa pomocy.
Zaniechanie zastosowania się przez stronę do wezwania sądu wystosowanego w trybie wyznaczonym przez art. 255 p.p.s.a. ma ten skutek, że sąd nie może skorzystać z wszystkich koniecznych do rozstrzygnięcia wniosku oświadczeń bądź dokumentów źródłowych. Ich brak powoduje, że materiał dowodowy w dalszym ciągu jest niekompletny, a zatem niewystarczający do stwierdzenia, czy twierdzenie strony o niemożności poniesienia kosztów postępowania znajduje odzwierciedlenie w rzeczywistości. Konsekwencją procesową takiego stwierdzenia może być nieuwzględnienie wniosku w jego pełnym zakresie, a nawet odmowa przyznania prawa pomocy (zob. J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz. Wydanie 3, Warszawa 2008, str. 613-614 i powołane tam orzecznictwo).
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia nie naruszono powyższych zasad.
Złożone we wniosku oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku i dochodach obligowało sąd I instancji do wezwania skarżącej do przedstawienia dokumentów i oświadczeń pozwalających na dokonanie bliższych ustaleń dotyczących jej sytuacji materialnej. W szczególności konieczne było uzyskanie informacji na temat wartości oszczędności oraz wysokości dochodów jej męża.
Dopiero ich analiza należycie obrazowałaby bowiem sytuację majątkową skarżącej i pozwalała ustalić, czy i w jakim zakresie skarżąca jest w stanie ponieść koszty sądowe.
Wobec niepełnego zastosowania się do wezwania – nieprzedłożenia wyciągu z rachunku bankowego zasadnie Sąd I instancji uznał, iż nie udokumentowano podnoszonego we wniosku twierdzenia o braku oszczędności. Trafne było stwierdzenie, iż jedynie dokument pochodzący z banku stanowiłby miarodajny dowód zaświadczający stan posiadania skarżącej. Oświadczenie niepoparte żadnym dokumentem nie mogło zostać uznane za wystarczające.
Nawiasem mówiąc skarżąca nie przedstawiła takiego dokumentu również wraz z zażaleniem.
Ostatecznie, zażalenie jako pozbawione uzasadnionych podstaw należało oddalić (art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a.).

Uzasadnienie wyroku