Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Sygn. powiązane: IIFSK 1180/07
IIFZ 829/06
Hasła tematyczne:
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2006-10-03
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie
Sędziowie:
Grzegorz Gocki
Marzena Łozowska
Tomasz Zborzyński /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Tomasz Zborzyński (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Gocki Asesor sądowy Marzena Łozowska Protokolant starszy sekretarz sądowy Iwona Bergiel po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 17 maja 2007 r. sprawy ze skargi T. W. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia […], nr […] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od decyzji w podatku dochodowym od osób fizycznych I. uchyla zaskarżone postanowienie, II. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane, III. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu na rzecz skarżącego T. W. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie: wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu
z dnia 17 maja 2007 r.
Dnia 30 kwietnia 2001 r. T. W. (skarżący) oraz jego żona A. Z. złożyli wspólne zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2000. Skarżący wykazał przychód w kwocie 1.202.705,72 zł i dochód w kwocie 34.856,80 zł, a jego małżonka – przychód w kwocie 1.206,81 zł i dochód w kwocie 1.104 zł. Należny podatek, po odliczeniach, określili na kwotę 2.833,60 zł.
Decyzją z dnia […] Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w Opolu określił zobowiązanie skarżącego i jego żony w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2000 r. na kwotę 84.360 zł.
Pismem z dnia 20 czerwca 2006 r. skarżący wniósł o "przesłanie i przywrócenie terminu dla złożenia odwołania" od wskazanej decyzji. W uzasadnieniu podniósł, że decyzja ta nie została prawidłowo mu doręczona, ponieważ – o czym powziął wiadomość w dniu sporządzenia wniosku – na kopercie, w której decyzję wysłano, jako adresata wskazano skarżącego oraz jego żonę i tym samym "w świetle przepisu o ochronie tajemnicy korespondencji" nie wiadomo, kto jest właściwym adresatem przesyłki. Dlatego też przesyłka ta nie została podjęta przez żadną z osób wymienionych w adresie, a zatem nie można przyjąć, by była ona doręczona ze skutkami prawnymi dla stron.
Postanowieniem z dnia […] wydanym na podstawie art. 163 § 2 w związku z art. 216 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania. W uzasadnieniu podniósł, że przywrócenie terminu uzależnione jest od spełnienia czterech przesłanek, to jest: uprawdopodobnienia przez stronę braku winy w uchybieniu terminu, złożenie wniosku o przywrócenie terminu, dochowanie terminu do złożenia wniosku o przywrócenie terminu oraz dopełnienie czynności, dla której był ustanowiony przywracany termin. Tymczasem skarżący nie uprawdopodobnił, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy, ponieważ kwestionowany przez niego sposób doręczenia decyzji był prawidłowy. Zgodnie bowiem z art. 133 § 3 Ordynacji podatkowej gdy małżonkowie wspólnie opodatkowani ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe, jedną stroną postępowania są małżonkowie i każdy z nich jest uprawniony do działania w imieniu obojga. Ponieważ małżonkowie wspólnie występowali jako strona w postępowaniu kontrolnym, zaadresowanie przesyłki na oboje małżonków było prawidłowe. Ponadto skarżący nie złożył odwołania, czyli nie dopełnił czynności, dla której termin był określony i tym samym nie został spełniony żaden z warunków przywrócenia terminu.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i orzeczenie co do istoty sprawy zgodnie z wnioskiem, wstrzymanie prowadzonej egzekucji administracyjnej, zasądzenie kosztów postępowania oraz przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do skargi. Skarżący zarzucił naruszenie:
– art. 150 Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że decyzja organu podatkowego została doręczona w wyniku zastosowania instytucji doręczenia zastępczego, podczas gdy nie można uznać, aby instytucja ta mogła mieć zastosowanie w przypadku wpisania w adresie odbiorcy imion i nazwisk dwóch osób jednocześnie oraz niewłaściwego numeru kodu pocztowego,
– art. 133 § 1 Ordynacji podatkowej przez przyjęcie, że stroną w postępowaniu kontrolnym byli małżonkowie, podczas gdy wynik przeprowadzonej kontroli dotyczy w przeważającej mierze tylko skarżącego.
W uzasadnieniu dodatkowo wskazał, że miejscowość […] oznaczona jest numerem kodu pocztowego a, podczas gdy na kopercie, w której przesłano decyzję, wpisano numer kodu pocztowego b, a więc nie wiadomo, czy awizo umieszczono w skrzynce pocztowej właściwego adresata. Zdaniem skarżącego błąd ten stanowił przesłankę umorzenia wszczętego przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego.
W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu wniósł o jej oddalenie. Powtórzył argument o nie spełnieniu przez skarżącego dwóch przesłanek przywrócenia terminu, a więc nie uprawdopodobnienia, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy oraz nie dokonania czynności, dla której termin był określony, czyli nie złożenia odwołania. Stroną postępowania byli obydwoje małżonkowie, ponieważ pozostają we wspólności ustawowej i wspólnie złożyli zeznanie podatkowe za rok 2000, obydwoje małżonkowie są także stroną postępowania, oznaczoną w decyzji. Jakkolwiek Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej przeprowadził kontrolę podatkową, a następnie postępowanie kontrolne w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podatku od towarów i usług w stosunku do skarżącego T. W., jako prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą "A", niemniej postanowieniem z dnia 19 października 2005 r. wszczął odrębne postępowanie kontrolne (postępowanie podatkowe w rozumieniu działu IV Ordynacji podatkowej) w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2000 rok w stosunku do małżonków W. Nie ma znaczenia nieprawidłowe oznaczenie na kopercie kodu pocztowego, ponieważ mimo tego błędu przesyłka trafiła do właściwej miejscowości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zaskarżone postanowienie podlega uchyleniu, ale z innych przyczyn, niż podniesione w skardze.
Uregulowana w rozdziale 7 działu IV Ordynacji podatkowej procedura przywrócenia terminu (art. 162 – 164) określa zarówno merytoryczne przesłanki rozpatrzenia wniosku o przywrócenie terminu, jak i wymogi formalne, jakim wniosek taki powinien odpowiadać. W szczególności zdanie drugie paragrafu 2 artykułu 162 Ordynacji podatkowej stanowi, że jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin. Jeżeli strona czynności tej nie dopełni, zgodnie z art. 169 § 1 Ordynacji podatkowej organ podatkowy winien wezwać wnoszącego podanie (składającego wniosek o przywrócenie terminu) do usunięcia braku (złożenia odwołania) w terminie 7 dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania (wniosku o przywrócenie terminu) bez rozpatrzenia.
W rozpoznawanej sprawie organ podatkowy rozpatrzył merytorycznie wniosek skarżącego o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania od decyzji wymiarowej pomimo tego, że skarżący jednocześnie ze złożeniem wniosku o przywrócenie terminu nie złożył samego odwołania. Takie rozstrzygnięcie jest proceduralnie wadliwe, gdyż konsekwencją nie złożenia przez skarżącego odwołania powinno być pozostawienie jego wniosku o przywrócenie terminu bez rozpatrzenia. Skutek taki może oczywiście nastąpić dopiero po wezwaniu skarżącego do usunięcia w określonym w przepisie terminie braku wniosku o przywrócenie terminu – przez złożenie odwołania, do rozpatrzenia którego skarżący chciałby doprowadzić wskutek przywrócenia terminu.
Niedopełnienie przez organ podatkowy drugiej instancji wyżej opisanych wymogów prowadzi do wniosku, że nastąpiło naruszenie wskazanych wyżej przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż spowodowało przedwczesne rozstrzygnięcie merytoryczne. Prowadzi to do konieczności uchylenia zaskarżonego postanowienia w całości na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) oraz określenia, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane – a to na podstawie art. 152 tego Prawa. Ponadto, zgodnie z art. 200 tego Prawa, wobec uwzględnienia skargi Sąd przyznał skarżącemu zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia praw, które to koszty obejmują tylko wpis od skargi w kwocie 100 zł.
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ podatkowy będzie obowiązany do wezwania skarżącego do złożenia w terminie 7 dni odwołania od decyzji Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej z dnia […], a następnie – w zależności od tego, czy skarżący do wezwania tego zastosuje się, czy też nie – albo pozostawi wniosek o przywrócenie terminu bez rozpatrzenia, albo też przystąpi do jego merytorycznego rozpatrzenia, analizując, czy zostały spełnione przewidziane prawem przesłanki.
Sąd zauważa także, że wniosek skarżącego o przywrócenie terminu nie został jednoznacznie sformułowany, ponieważ znajduje się w nim stwierdzenie, że wnosi on "o przesłanie" – bez określenia jednak, przesłania czego się domaga. Jeżeli twierdzenie skarżącego, że decyzja nie została prawidłowo doręczona, byłoby słuszne, wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania byłby bezprzedmiotowy, ponieważ termin do wniesienia odwołania – jak stanowi art. 223 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej – biegnie od dnia doręczenia decyzji. Gdyby zatem decyzji skutecznie nie doręczono, termin do wniesienia odwołania nie rozpocząłby biegu. Ponieważ wnioski i twierdzenia skarżącego mogą budzić wątpliwości, rzeczą organu podatkowego będzie wyjaśnienie tej kwestii w toku postępowania. Uwagi powyższej nie należy jednak interpretować w ten sposób, że Sąd akceptuje argumentację skarżącego odnośnie wadliwości doręczenia, gdyż zagadnieniem tym Sąd nie mógł się zająć wobec konieczności wcześniejszego zbadania, czy wniosek skarżącego w ogóle może być rozpatrywany merytorycznie.
Dodatkowo Sąd stwierdza, że nie mógł być uwzględniony zawarty w skardze wniosek o orzeczenie przez Sąd co do istoty sprawy, ponieważ sądy administracyjne – jak stanowi art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) – sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem (co do zasady). Sąd rozpoznający sprawę niniejszą nie mógł zatem orzec co do istoty sprawy, czyli rozstrzygnąć ją merytorycznie, gdyż nie taka jest jego rola. Sąd ten stwierdził natomiast sprzeczność z prawem zaskarżonego postanowienia i wyeliminował je z obrotu prawnego.
Sąd nie uwzględnił także zawartego w skardze wniosku o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego, która to kwestia była przedmiotem dwuinstancyjnego postępowania sądowoadministracyjnego.
Wreszcie Sąd odmówił przeprowadzenia wnioskowanych przez skarżącego dowodów z dokumentów, ponieważ zgodnie z art. 133 § 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sąd wydaje wyrok – co do zasady – na podstawie akt sprawy, a jedynie wyjątkowo, na podstawie art. 106 § 3 tego Prawa może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić dowody uzupełniające z dokumentów, jeżeli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. W rozpoznawanej sprawie przesłanka wyjaśnienia istotnych wątpliwości nie zaistniała, ponieważ Sąd dysponował wszystkimi przedstawionymi przez skarżącego dokumentami dotyczącymi kontroli podatkowej i postępowania kontrolnego, a przebieg postępowania egzekucyjnego dla sprawy niniejszej nie ma znaczenia.
Uzasadnienie wyroku