Sygnatura:
6194 Funkcjonariusze Służby Więziennej
Hasła tematyczne:
Służba więzienna
Skarżony organ:
Dyrektor Generalny Służby Więziennej
Data:
2009-09-24
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Marzenna Glabas /przewodniczący/
S. Irena Szczepkowska
S.Bogusław Jażdżyk /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marzenna Glabas Sędziowie Sędzia WSA Bogusław Jażdżyk (spr.) Sędzia WSA Irena Szczepkowska Protokolant Karolina Hrymowicz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 listopada 2009 r. sprawy ze skargi A. Z. na postanowienie Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej z dnia "[…]" nr "[…]" w przedmiocie sprostowania świadectwa służby oddala skargę.
Uzasadnienie: Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że A. Z. decyzją personalną Dyrektora Aresztu Śledczego nr "[…]" z dnia "[…]" został zwolniony ze Służby Więziennej z powodu wymierzenia kary dyscyplinarnej wydalenia ze służby.
Wraz ze zwolnieniem doręczono mu sporządzone w dniu 22 maja 2009r. świadectwo służby nr "[…]".
W dniu 6 lipca 2009r. stwierdzono, że w wydanym świadectwie służby widnieje błąd pisarski polegający na nieprawidłowym wpisaniu daty początku pełnienia przez A. Z. służby w Służbie Więziennej. Podano początek służby jako 16 sierpnia 1978r., natomiast na podstawie dokumentacji zawartej w aktach osobowych funkcjonariusza wynika, że pełnił on służbę od 1 maja 1998r.
W związku z tym Dyrektor Aresztu Śledczego postanowieniem
z dnia "[…]" sprostował błąd pisarski – polegający na błędnym wprowadzeniu początku okresu służby w wydanym świadectwie służby z dnia 22 maja 2005r., poprzez wpisanie prawidłowego początku służby tj. od dnia 1 maja 1998r. W uzasadnieniu postanowienia wskazano, że z dokumentacji zawartej w aktach osobowych funkcjonariusza wynika, że A. Z. pełnił służbę od 1 maja 1998r., a nie jak omyłkowo wpisano od 16 sierpnia 1978r. Zgodnie zaś z § 5 ust. 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie świadectw służby funkcjonariuszy Służby Więziennej, przełożony może w każdym czasie z urzędu prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanym świadectwie.
Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł w dniu 28 lipca 2009r. A. Z.. Zarzucił organowi wydanie postanowienia bez podstawy prawnej co spowodowało rażące naruszenie prawa, uprawniające do stwierdzenia jego nieważności. Ponadto odwołujący podniósł naruszenie art. 6, art. 9, art. 10 § 1, art. 61 § 1 i 4 oraz art. 107 § 3 kpa poprzez niezastosowanie się do ich treści. Wskazano także na naruszenie art. 113 § 1 i art. 123 kpa. Powołano się też na pogwałcenie art. 31 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 44 ustawy o Służbie Więziennej, a także art. 44 tej ustawy poprzez nie wskazanie konkretne, który ustęp ww. art. zastosowano do przedmiotowego postanowienia. Tymczasem przepis zawiera 3 ustępy dotyczące różnej materii.
W odwołaniu podkreślono, że organ nie poinformował zainteresowanego, że wszczął postępowanie administracyjne odnośnie zmiany świadectwa służby. Odwołujący podniósł, że art. 113 kpa, dotyczący prostowania z urzędu lub na żądanie strony błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek w wydanych przez ten organ decyzjach, nie może być zastosowany w przedmiotowej sprawie, ponieważ świadectwo służby nie jest w rozumieniu przepisów ustawy o Służbie Więziennej
i ustawy Kodeks postępowania administracyjnego decyzją administracyjną i nie mieści się ono w katalogu pojęć aktów prawa, które mogą być rozstrzygane w drodze przepisów ustawy kpa. Według odwołującego ustawa o Służbie Więziennej nie uregulowała i nie reguluje kwestii świadectw służby. Podobnie przepisy kpa nie odnoszą się do kwestii świadectw służby. Dlatego też bezzasadnie – według A. Z., powołano się na art. 123 kpa. Ponadto ustawa o Służbie Więziennej nie odsyła do kpa. Według odwołującego świadectwo służby nie rozstrzyga o istocie sprawy i nie podlega pod przepisy kpa . W świetle prawa nie może ono mieć cech decyzji więc organ nie mógł przytoczyć w sentencji postanowienia art. 113 i art. 123 kpa, czym naruszył prawo.
Poza tym A. Z. wskazał, że art. 31 ustawy o Służbie Więziennej dotyczy funkcjonariuszy pełniących służbę w tych jednostkach. Tymczasem odwołujący nie pełnił już takiej służby w momencie wydania postanowienia. W odwołaniu podniesiono, że przytoczone przez organ rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości
z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie świadectw służby funkcjonariuszy Służby Więziennej, nie może stanowić podstawy prawnej postanowienia, gdyż samo rozporządzenie nie może być taką podstawą, ponieważ nie mieści się w katalogu konstytucyjnym źródeł prawa powszechnie obowiązującego. W odwołaniu zwrócono również uwagę, że obecnie w obrocie prawnym pozostają dwa świadectwa służby, ponieważ poprzednie świadectwo nie zostało anulowane.
Po rozpatrzeniu zażalenia Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie. W uzasadnieniu organ odwoławczy podniósł, że jedynym celem zaskarżonego postanowienia było sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej. Według organu II instancji z akt osobowych A. Z. wynika, że pełnił on służbę od 1 maja 1998r. a nie jak omyłkowo wpisano od 16 sierpnia 1978r. Zgodnie zaś z § 8 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie świadectw służby funkcjonariuszy Służby Więziennej, przełożony może w każdym czasie z urzędu sprostować w drodze postanowienia błędy pisarskie
i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanym świadectwie.
Następnie skargę na ww. postanowienie wywiódł w dniu 11 września 2009r. A. Z.. Zarzucił wydanie postanowienia o sprostowaniu świadectwa służby bez podstawy prawnej co spowodowało rażące naruszenie prawa, uprawniające do stwierdzenia jego nieważności. Ponadto skarżący podniósł naruszenie art. 6, art. 9, art. 10 § 1, art. 61 § 1 i 4 oraz art. 107 § 3 kpa poprzez niezastosowanie się do ich treści. Wskazano także na naruszenie art. 113 § 1 i art. 123 kpa. Powołał się też na pogwałcenie art. 31 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 44 ustawy o Służbie Więziennej, a także art. 44 tej ustawy poprzez nie wskazanie konkretne, który ustęp ww. art. zastosowano do przedmiotowego postanowienia. Tymczasem przepis zawiera 3 ustępy dotyczące różnej materii. W skardze podkreślono, że organ nie poinformował zainteresowanego, że wszczął postępowanie administracyjne odnośnie zmiany świadectwa służby. Skarżący podniósł, że art. 113 kpa, dotyczący prostowania z urzędu lub na żądanie strony błędów pisarskich i rachunkowych oraz innych oczywistych omyłek w wydanych przez ten organ decyzjach nie może być zastosowany w przedmiotowej sprawie, ponieważ świadectwo służby nie jest w rozumieniu przepisów ustawy o Służbie Więziennej i ustawy Kodeks postępowania administracyjnego decyzją administracyjną
i nie mieści się ono w katalogu pojęć aktów prawa, które mogą być rozstrzygane
w drodze przepisów ustawy kpa. Według skarżącego ustawa o Służbie Więziennej nie uregulowała i nie reguluje kwestii świadectw służby. Podobnie przepisy kpa nie odnoszą się do kwestii świadectw służby. Dlatego też bezzasadnie – według A. Z., powołano się na art. 123 kpa. Ponadto ustawa o Służbie Więziennej nie odsyła do kpa. Według skarżącego świadectwo służby nie rozstrzyga o istocie sprawy
i nie podlega pod przepisy kpa. W świetle prawa nie może ono mieć cech decyzji więc organ nie mógł przytoczyć w sentencji postanowienia art. 113 i art. 123 kpa, czym naruszył prawo.
Poza tym A. Z. wskazał, że art. 31 ustawy o Służbie Więziennej dotyczy funkcjonariuszy pełniących służbę w tych jednostkach. Tymczasem nie pełnił on już takiej służby w momencie wydania postanowienia. W skardze podniesiono, ze przytoczone przez organy rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie świadectw służby funkcjonariuszy Służby Więziennej, nie może stanowić podstawy prawnej postanowienia, gdyż samo rozporządzenie nie może być taką podstawą, ponieważ nie mieści się w katalogu konstytucyjnym źródeł prawa powszechnie obowiązującego. W skardze zwrócono również uwagę, że obecnie
w obrocie prawnym pozostają dwa świadectwa służby, ponieważ poprzednie świadectwo nie zostało anulowane. Skarżący zwrócił uwagę, że organ II instancji nie odniósł się do większości zarzutów zawartych w odwołaniu.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonym rozstrzygnięciu.
Pismem procesowym z dnia 5 października 2009r. A. Z. podtrzymał argumentację zawartą w skardze, nie zgodził się z argumentacją organu II instancji
i podkreślił, że organ odwoławczy wraz z odpowiedzią na jego skargę dołączył do akt sprawy dowody – załączniki, których nie przekazał skarżącemu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył co następuje:
Na wstępie wyjaśnienia wymaga, iż sądowa kontrola działalności administracji publicznej ogranicza się do oceny zgodności zaskarżonego aktu lub czynności
z prawem. Wynika to z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 roku Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U Nr 153, poz.1269 ze zmianami).
Sąd administracyjny, kontrolując zgodność zaskarżonej decyzji (postanowienia)
z prawem, orzeka na podstawie materiału sprawy zgromadzonego w postępowaniu administracyjnym. Obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz zebrania i wyczerpującego rozpatrzenia całego materiału dowodowego spoczywa na organie orzekającym, a sąd administracyjny nie może zastąpić organu administracji
w wypełnieniu tego obowiązku, ponieważ do jego kompetencji należy wyłącznie kontrola legalności decyzji (postanowienia) administracyjnej. Oznacza to, że sąd administracyjny nie rozstrzyga merytorycznie o zgłoszonych przez stronę żądaniach,
a jedynie w przypadku stwierdzenia, iż zaskarżony akt został wydany z naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 145 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U z 2002 r. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – zwanej w dalszym ciągu uzasadnienia jako ppsa) uchyla go lub stwierdza jego nieważność.
Nadto wskazania wymaga, iż sąd orzeka na podstawie akt sprawy
(art. 133 § 1 ppsa) nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ppsa).
Rozpoznając sprawę w świetle powołanych wyżej kryteriów Sąd doszedł
do przekonania, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem zaskarżone postanowienie nie zostało podjęte z naruszeniem prawa.
Przedmiotem skargi w niniejszej sprawie jest postanowienie Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej z dnia "[…]" utrzymujące
w mocy postanowienie Dyrektora Aresztu Śledczego o sprostowaniu oczywistej omyłki pisarskiej, polegającej na niewłaściwym wprowadzeniu początku okresu służby w wydanym świadectwie służby.
Przede wszystkim należy wskazać, że zgodnie z art. 44 ustawy z dnia 26 kwietnia 1996r. o Służbie Więziennej (Dz. U. z 2002r., Nr 207, poz. 1761) funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby wydaje się niezwłocznie świadectwo służby oraz, na jego wniosek, w terminie 7 dni, opinię o służbie (ust. 1). Funkcjonariusz może żądać sprostowania świadectwa służby oraz odwołać się do wyższego przełożonego od opinii o służbie, w terminie 7 dni od dnia jej doręczenia (ust. 2). Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, dane, które należy podać w świadectwie służby,
a także tryb wydawania i prostowania tych świadectw, uwzględniając w szczególności tryb przyznawania i wysokość odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej niewydaniem w terminie lub wydaniem niewłaściwego świadectwa służby, oraz wzór świadectwa służby (ust. 3).
Wskazanym aktem wykonawczym jest rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie świadectw służby funkcjonariuszy Służby Więziennej (Dz. U. z 2003r., Nr 13, poz. 136). Zgodnie z jego § 5 ust. 8 przełożony może w każdym czasie z urzędu prostować w drodze postanowienia błędy pisarskie
i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanym świadectwie. Na postanowienie o sprostowaniu z urzędu świadectwa służy zażalenie do wyższego przełożonego, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.
Taka sytuacja miała miejsce na gruncie przedmiotowej sprawy. Dyrektor Aresztu Śledczego po dostrzeżeniu omyłki pisarskiej – polegającej na mylnym wpisaniu daty rozpoczęcia służby w świadectwie służby A. Z., zgodnie ze wspomnianymi wyżej regulacjami prawnymi dokonał sprostowania tej omyłki poprzez wpisanie prawidłowej daty rozpoczęcia przez skarżącego służby. Nie ulega wątpliwości, że omyłka została skorygowana właściwe i zgodnie z istniejącym stanem faktycznym. Data rozpoczęcia służby wynika z decyzji personalnej Dyrektora Aresztu Śledczego nr "[…]" z dnia "[…]" nr "[…]" (akta osobowe A. Z., k. – 4). Przy czym dla Sądu rozpoznającego skargę w niniejszej sprawie jasne jest, że data rozpoczęcia służby przez skarżącego widniejąca w świadectwie służby z 22 maja 2009r. (16 sierpnia 1978r.) była inną oczywistą omyłką, ewentualnie może zostać zakwalifikowana jako błąd pisarski. Skarżący bowiem w tej dacie nie mógł rozpocząć służby, gdyż był dzieckiem. Przywołany zapis rozporządzenia służy właśnie takim sytuacjom, aby organ mógł prostować ewidentne błędy w wydawanych świadectwach służby, takie jak błędy pisarskie, rachunkowe i inne oczywiste omyłki, ażeby świadectwo służby odzwierciedlało w swej treści rzeczywisty stan faktyczny związany z przebiegiem służby funkcjonariusza.
Trzeba wyjaśnić w tym miejscu skarżącemu, że nie jest zasadny jego zarzut jakoby wspomniane wyżej rozporządzenie nie mogło stanowić podstawy do wydania przedmiotowego postanowienia. Przede wszystkim warto wskazać, że rozporządzenie to nie jest samoistną podstawą prawną. To art. 44 ust. 1 ustawy
o Służbie Więziennej wskazuje, że funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby wydaje się niezwłocznie świadectwo służby (ust. 1). W art. 44 ww. ustawy w ust. 3 została zawarta delegacja ustawowa do wydania szczegółowego rozporządzenia w kwestii będącej przedmiotem niniejszych rozważań, w tym nakazująca Ministrowi Sprawiedliwości uregulowanie trybu wydawania i prostowania świadectw służby. Tak więc jak najbardziej zasadnie organy obu instancji stosowały przepisy wspomnianego rozporządzenia, które jest aktem wykonawczym do ustawy
o Służbie Więziennej i które szczegółowo reguluje kwestię wydawania i prostowania świadectw służby. Wbrew temu co twierdzi skarżący, rozporządzenia są zgodnie z art. 87 ust. 1 Konstytucji RP źródłami powszechnie obowiązującego prawa i o ile są wydawane w granicach upoważnień ustawowych, mogą regulować prawa i obowiązku podmiotów w nich wskazanych.
Odnośnie zarzutu skarżącego, że organy obu instancji błędnie nie wskazały mu konkretnego ustępu art. 44 ustawy o Służbie Więziennej, na którym oparły swoje postanowienia, wyjaśnić należy, że fakt nieprecyzyjnego wskazania normy prawnej będącej podstawą rozstrzygnięcia nie przesądza o tym, że taka podstawa prawna nie istnieje. Nie ulega wątpliwości, że na gruncie przedmiotowej sprawy istnieją przepisy, które w ocenie Sądu jak najbardziej zasadnie pozwalały organowi I instancji na wydanie postanowienia o sprostowaniu błędu pisarskiego w świadectwie służby.
Wobec powyższego trzeba przyjąć również, że myli się skarżący podnosząc, że ustawa o Służbie Więziennej nie reguluje kwestii świadectw służby.
Wprawdzie organ I instancji w przedmiotowej sprawie niepotrzebnie umieścił
w sentencji swojego rozstrzygnięcia przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, tj. art. 113 § 1 i art. 123 § 1, gdyż jak już wspomniano kwestię sprostowania świadectwa służby reguluje przepis ustawy o Służbie Więziennej i rozporządzenie wydane na jej podstawie, jednakże uchybienie nie zostało powtórzone przez organ odwoławczy i w żadnym razie nie miało wpływu na wynik sprawy. Najistotniejsze jest bowiem, że w momencie wydania postanowień istniała podstawa prawna do ich skutecznego wydania.
Niezasadny jest również zarzut skargi wskazujący na naruszenie przez organ art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy o Służbie Więziennej, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, gdyż przepis ten dotyczy funkcjonariuszy pełniących służbę, podczas gdy A. Z. nie pełnił już takiej służby w momencie wydania postanowienia.
Przede wszystkim w art. 44 ustawy o Służbie Więziennej ustawodawca posługuje się terminologią "wyższy przełożony". Przywołane rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości posługuje się pojęciem przełożonego i wyższego przełożonego. To bowiem przełożony właściwy w sprawach osobowych zwolnionego funkcjonariusza ma obowiązek wydać mu świadectwo służby, co do zasady w dniu zwolnienia funkcjonariusza ze służby ( § 3 ust.1 i 2 rozporządzenia), a więc w chwili kiedy, jeszcze zwalniana osoba jest funkcjonariuszem i w stosunku do niej ustanowiony jest właściwy przełożony. Kwestię związaną z tym, kto jest przełożonym w sprawach osobowych rozstrzyga zaś art. 31 ust. 1 pkt 1 – 4 ustawy o Służbie Więziennej. W rozporządzeniu w § 5 regulującym kwestię sprostowania świadectwa służby zarówno na wniosek, jak i z urzędu prawodawca posługuje się pojęciem przełożonego i wyższego przełożonego jedynie w celu określenia organu, który właściwy jest do dokonania czynności wymienionych w rozporządzeniu związanych ze sprostowaniem świadectw służby. Oczywistym jest, iż sprostowanie świadectwa służby będzie dotyczyć osoby, która nie jest już funkcjonariuszem, w związku z powyższym nie może posiadać przełożonego w sprawach osobowych. Niemniej jednak organem właściwym w sprawie sprostowania świadectwa służby w rozumieniu wymienionego rozporządzenia w I instancji jest organ, który był przełożonym w sprawach osobowych funkcjonariusza zwolnionego ze służby, kiedy funkcjonariusz tę służbę jeszcze pełnił.
Odnosząc się natomiast do poruszonej w skardze kwestii istnienia dwóch świadectw służby wyjaśnić trzeba, że przedmiotem rozpoznania przez niniejszy Sąd jest jedynie prawidłowość sprostowania świadectwa służby. Sprostowanie zostało dokonane przez organ prawidłowo, co przesądza o konieczności oddalenia skargi.
Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, na podstawie art. 151 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku