II SA/Bk 438/09 – Wyrok WSA w Białymstoku


Sygnatura:
6050 Obowiązek meldunkowy
Hasła tematyczne:
Administracyjne postępowanie
Ewidencja ludności
Skarżony organ:
Wojewoda
Data:
2009-07-07
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Danuta Tryniszewska-Bytys /przewodniczący/
Grażyna Gryglaszewska
Mirosław Wincenciak /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys, Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak (spr.), Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 listopada 2009 r. sprawy ze skargi E. B. na decyzję Wojewody P. z dnia […] kwietnia 2009 r., nr […] w przedmiocie uchylenia decyzji i przekazania do ponownego rozpatrzenia sprawy w przedmiocie wymeldowania z pobytu stałego oddala skargę
Uzasadnienie: Zaskarżoną decyzją Wojewody P. z dnia […] kwietnia 2009 r.
nr […] uchylono decyzję Burmistrza M. z dnia […] lutego 2009 r.,
Nr […] i przekazano do ponownego rozpatrzenia sprawę w przedmiocie wymeldowania E. B. z pobytu stałego w M. przy ul. M. R. […].
U podstaw tego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia faktyczne:
W dniu 30 lipca 2008 r. T. K. wystąpiła do Burmistrza M. z wnioskiem o wymeldowanie E. B. z pobytu stałego w M. przy ul. M. R. […]. Wniosek swój uzasadniła tym, iż E. B. nie mieszka pod powyższym adresem od ok. 2 lat, tj. od listopada 2006 r., a jego nowe miejsce zamieszkania nie jest jej znane.
Burmistrz M. decyzją z dnia […] lutego 2009 r., Nr […] odmówił wymeldowania E. B. z pobytu stałego w M. przy ul. M. R. […].
W uzasadnieniu organ I instancji wskazał, iż zebrane w sprawie dowody nie potwierdziły, iż E. B. opuścił trwale i dobrowolnie przedmiotowy lokal
i dlatego nie można uznać, że spełnione zostały przesłanki z art. 15 ust.2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Podkreślono, że w sprawie przesłuchano pięciu świadków, przy czym w ich zeznaniach występują rozbieżności, które nie pozwalają jednoznacznie stwierdzić, że zainteresowany nie przebywa pod adresem zameldowania.
Od powyższej decyzji odwołanie wniosła T. K., podnosząc m.in. że E. B. od listopada 2006 r. nie przebywa w budynku mieszkalnym przy ul. M. R. […] w M. albowiem dobrowolnie zrezygnował z zamieszkiwania pod powyższym adresem – zerwał wszelkie więzi skupiając swoje centrum życiowe w innym miejscu, którego ona nie zna.
Decyzją z dnia […] kwietnia 2009 r. nr […] Wojewoda P. uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji.
W uzasadnieniu organ odwoławczy wskazał, iż zaskarżona decyzja wydana została przedwcześnie albowiem zgromadzony dotychczas materiał dowodowy nie daje podstaw ani do stwierdzenia, że w przedmiotowej sprawie nie została spełniona przesłanka warunkująca wymeldowanie, ani też, że istnieją podstawy do wymeldowania. W ocenie organu II instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wymaga uzupełnienia w sposób pozwalający ocenić wiarygodność wyjaśnień złożonych przez uczestników postępowania, a które to wyjaśnienia są rozbieżne w zasadniczej dla rozstrzygnięcia kwestii, tj. zamieszkiwania bądź niezamieszkiwania E. B. w lokalu przy ul. M. R. […] w M. Dopiero jednoznaczne ustalenie, czy E. B. opuścił dotychczasowe miejsce pobytu stałego pozwoli na ocenę, czy uczynił to trwale i dobrowolnie w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych.
Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Białymstoku złożył E. B. Skarżący zarzucił zaskarżonej decyzji:
1. naruszenie art. 7 kpa poprzez naruszenie jego interesu obywatelskiego poprzez nadinterpretację przepisów prawa,
2. naruszenie art. 10 kpa, poprzez to, iż po otrzymaniu odwołania T. K. nikt nie wezwał zainteresowanego do złożenia stosownych wyjaśnień poprzez wezwanie go do odniesienia się do treści odwołania,
3. naruszenie art. 12 kpa, poprzez nadmierne przedłużanie postępowania w sprawie, która jest oczywista,
4. błędne przyjęcie przez organ II instancji, że T. K. jest uprawniona do tego, aby wymeldować zainteresowanego z dotychczasowego miejsca zameldowania.
Powołując się na powyższe skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zmianę tej decyzji poprzez utrzymanie w mocy decyzji organu I instancji.
W odpowiedzi na skargę Wojewoda P. podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko wyrażone w kwestionowanej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej p.p.s.a., sąd administracyjny bada legalność zaskarżonej decyzji, to jest jej zgodność z prawem materialnym określającym prawa i obowiązki stron oraz prawem procesowym regulującym postępowanie przed organami administracji publicznej
i oceny tej dokonuje w oparciu o materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy. Sąd nie ma natomiast kompetencji do oceny celowości oraz słuszności skarżonego rozstrzygnięcia.
Zgodnie zaś z przepisem art. 134 § 1 p.p.s.a. wojewódzki sąd administracyjny orzeka w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną. Oznacza to, że sąd ma obowiązek dokonać oceny zgodności z prawem zaskarżonej decyzji nawet wówczas, gdy dany zarzut nie zostanie podniesiony w skardze.
Rozpoznając skargę w tak zakreślonej kognicji, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku nie dopatrzył się, aby w zaskarżonej decyzji zostały naruszone przepisy prawa obowiązujące w chwili jej wydawania. W szczególności uznać należy, iż organ II instancji prawidłowo ustalił stan faktyczny zaistniały
w niniejszej sprawie oraz właściwie zastosował i zinterpretował przepisy prawa stanowiące podstawę podjętego rozstrzygnięcia.
Zgodzić się bowiem należy, iż w sprawie niniejszej zaistniały przesłanki do zastosowania przez organ II instancji trybu przewidzianego w art. 138 § 2 kpa. Powołany przepis stanowi, że organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję
i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji, gdy rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w całości lub znacznej części. Oznacza to, że organ odwoławczy może wydać decyzję kasacyjną – bo taką jest decyzja wydana w omawianym trybie –
i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia, gdy postępowanie w I instancji zostało przeprowadzone z kwalifikowanym naruszeniem norm prawa procesowego,
a więc gdy organ I instancji w istocie nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego. Podjęcie decyzji przez organ I instancji bez przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego, nie może być sanowane w postępowaniu odwoławczym, ponieważ naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności, której istota polega na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 października 1999 r. IV SA 1313/98, Lex 48725). W takim przypadku organ II instancji ma tylko kompetencje kasacyjne. Aby naprawić błąd organu I instancji, organ odwoławczy musiałby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w całości albo w znacznej części, a do tego nie jest uprawniony. Zgodnie, bowiem z postanowieniami art. 136 kpa organ odwoławczy może przeprowadzić tylko uzupełniające postępowanie dowodowe.
Na gruncie niniejszej sprawy Wojewoda P. stwierdził, iż Burmistrz M. prowadząc postępowanie w sprawie o wymeldowanie E. B. z pobytu stałego w M. przy ul. M. R. […] naruszył normy prawa procesowego, albowiem nie przeprowadził w sposób wyczerpujący postępowania wyjaśniającego, poprzedzającego wydanie decyzji w tym przedmiocie. Z treści uzasadnienia decyzji organu odwoławczego wynika, że uznał on, iż w sprawie zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego w znacznej jego części, tak aby w sposób bezsporny określić, czy skarżący opuścił miejsce pobytu stałego, czy też nadal w nim zamieszkuje. Dopiero bowiem jednoznaczne ustalenie, czy E. B. opuścił dotychczasowe miejsce pobytu stałego pozwoli na ocenę, czy uczynił to trwale i dobrowolnie, a więc czy spełnione zostały przesłanki uzasadniające wymeldowanie, o których mowa w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 ze zm.).
Oprócz argumentów wskazanych przez organ odwoławczy co do zasadności uchylenia kwestionowanej decyzji wskazać też należy naruszenia przepisów postępowania administracyjnego przez organ I instancji, których organ odwoławczy nie zauważył. Po pierwsze: jedną z pierwszych czynności procesowych organu I instancji było przesłuchanie stron, co stanowi naruszenie art. 86 k.p.a., gdyż w świetle powołanego przepisu organ może przeprowadzić dowód z zeznań stron jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały nie wyjaśnione fakty istotne do rozstrzygnięcia sprawy; po wtóre, świadków w sprawie przesłuchiwano w różnych terminach bez powiadomienia stron o możliwości udziału w czynności, co stanowi naruszenie art. 79 § 1 k.p.a.; po trzecie organ I instancji przedstawia w uzasadnieniu decyzji sprzeczne względem siebie zeznania świadków, nie uzasadniając dlaczego jednym zeznaniom dał wiarę a innym nie, co stanowi naruszenie art. 80 § 1 k.p.a. i art. 107 § 1 k.p.a.
Zatem wobec występowania zasadniczych rozbieżności w wyjaśnieniach zainteresowanych oraz słuchanych w sprawie świadków niezbędne było uzupełnienie materiału dowodowego w sposób pozwalający ocenić wiarygodność uczestników postępowania. Podzielić więc należy tu stanowisko Wojewody P., iż w sprawie stosowne byłoby m.in. ponowne przesłuchanie obu stron i wyjaśnienie, czy w 2007 r. faktycznie były wymienione przez skarżącą zamki w drzwiach przedmiotowego lokalu (na co wskazywał zainteresowany w pozwie rozwodowym), a jeśli tak, to w jaki sposób E. B. wszedł w posiadanie nowych kluczy, skoro obie strony podały, że obecnie posiada on klucze do tego lokalu. Wyjaśnienie tej oraz pozostałych, opisanych szczegółowo w uzasadnieniu organu II instancji kwestii miało kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Skoro zaś ustalenie stanu faktycznego jest obowiązkiem organu I instancji – Wojewoda P., działając jako organ odwoławczy, nie mógł zastąpić w tym zakresie Burmistrza M., stosując choćby przepis art. 136 kpa. Takie działanie naruszyłoby bowiem zasadę dwuinstancyjności, której istota polega – jak to wskazano wyżej – na dwukrotnym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy. Dlatego też w ocenie Sądu wobec tak ustalonego stanu faktycznego oraz istotnych naruszeń prawa procesowego, które mogły mieć wpływ na poprawność rozstrzygnięcia, zasadnie uchylono decyzję w całości i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania Burmistrzowi M.
Podkreślić w tym miejscu należy, iż powyższym rozstrzygnięciem organ
II instancji nie rozstrzygnął sprawy co do istoty, innymi słowy nie przesądził o zasadności lub też jego braku wymeldowania E. B. z pobytu stałego w M. przy ul. M. R. […].
Odnosząc się do zarzutów sformułowanych w skardze, stwierdzić należy, iż nie zasługują one na uwzględnienie. Zgodzić się trzeba z organem odwoławczym zaprezentowanym w odpowiedzi na skargę, iż skoro T. K., jako współwłaścicielce, przysługuje tytuł prawny do przedmiotowego lokalu, to mogła ona skutecznie wszcząć postępowanie w niniejszej sprawie.
Również podniesiony przez skarżącego zarzut naruszenia zasady czynnego udziału stron wyrażony w art. 10 kpa nie jest zasadny. Naruszenie powyższej zasady w postępowaniu odwoławczym miałoby bowiem miejsce, gdyby organ
II instancji zaniechał powiadomienia stron na podstawie art. 10 kpa
i jednocześnie przeprowadził postępowanie dowodowe dopuszczając nowe dowody, uniemożliwiając tym samym stronom wypowiedzenie się co do nowych okoliczności. Taka zaś sytuacja ewidentnie nie miała w rozpoznawanej sprawie miejsca.
Także pozostałe podniesione w skardze zarzuty naruszenia przepisów
art. 7 kpa i 12 kpa nie znajdują usprawiedliwionych podstaw. Skarga poza gołosłowną polemiką z prawidłowymi w tym zakresie ustaleniami dokonanymi przez organ odwoławczy nie zawiera przekonywujących argumentów, aby organ ten naruszył wymienione wyżej przepisy.
Mając, zatem na uwadze, że zarzuty skargi nie znalazły oparcia w przepisach prawa oraz, że Sąd nie dostrzegł takich naruszeń przepisów prawa procesowego lub materialnego, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy – skargę należało oddalić.
Z przedstawionych wyżej względów, na podstawie art. 151 ustawy Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku