I SA/Łd 674/09 – Postanowienie WSA w Łodzi


Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-08-07
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Przyznano prawo pomocy w części poprzez zwolnienie od kosztów sądowych
Sędziowie:
Cezary Koziński /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Dnia 17 listopada 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział I w składzie następującym: Sędzia WSA Cezary Koziński po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2009 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku Wojciecha Kozieła i Ireny Kozieł o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W. K. i I. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] Nr […] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 rok p o s t a n a w i a: przyznać skarżącym W. K. i I. K. prawo pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych do wysokości 5.729 (pięć tysięcy siedemset dwadzieścia dziewięć) złotych.
Uzasadnienie: W dniu 16 lipca 2009 roku W. K. i I. K. wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia […] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 rok.
W odpowiedzi na wezwanie sądu do uiszczenia wpisu od skargi skarżący wystąpili z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych. W złożonym na formularzu PPF oświadczeniu o stanie rodzinnym i majątku i dochodach skarżący podali, że prowadzą odrębne gospodarstwa domowe. W. K. podał, że źródłem jego utrzymania są dochody ze stosunku pracy w wysokości 1.300 zł miesięcznie. Jego żona zaś osiąga dochód z tytułu wynagrodzenia za pracę w wysokości 3.735,75 zł. Skarżący nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł. Skarżąca z kolei nie posiada żadnego majątku. W uzasadnieniu skarżący wskazali, że z uwagi na zapaść gospodarczą, która znacznie zmniejszyła dochody W. K. oraz "płatność alimentacyjną" I. K. nie są w stanie uiścić kosztów sądowych w sprawie i wnoszą o zwolnienie ich z tego obowiązku.
Zarządzeniem z dnia 1 września 2009 roku pełnomocnik skarżących został wezwany do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez nadesłanie zaświadczenia z właściwego urzędu skarbowego o wysokości dochodów skarżącego i jego żony I. za dwa ostatnie lata kalendarzowe bądź nadesłania odpisów zeznań podatkowych, wyciągów z posiadanych kont i lokat bankowych z okresu ostatnich czterech miesięcy; założenia odpisów deklaracji VAT-7 z ostatnich czterech okresów rozliczeniowych, a także wskazania tytułu prawnego do nieruchomości stanowiącej adresy zamieszkania skarżących i udokumentowanie wysokości miesięcznych wydatków związanych z płatnością za podstawowe świadczenia oraz nadesłania dokumentów potwierdzających obowiązek alimentacyjny I. K., a ponadto podania kwoty ponoszonych przez nią alimentów.
W wykonaniu zarządzenia skarżący nadesłali kopie deklaracji podatkowych
PIT-36 L za 2007 rok, z których wynika, iż jego przychody z prowadzonej działalności gospodarczej wynosiły 1.505.112 zł, zaś koszty 1.453.716 dając dochód zamykający się kwotą 51.395 zł, przychód z działalności gospodarczej w roku 2008 wyniósł 5.509 zł i po odliczeniu kosztów w wysokości 783 zł przyniósł skarżącemu dochód w wysokości 4.726 zł, w roku 2008 podatnik uzyskał także dochód ze stosunku pracy wynikający z nadesłanego zeznania PIT 37 w wysokości 23.498 zł. Z nadesłanych deklaracji VAT-7 wynika, iż w okresie od kwietnia do lipca br. skarżący nie uzyskał dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Skarżący wskazał także, że zamieszkuje w mieszkaniu stanowiącym własność jego córki, miesięczny czynsz za ten lokal wynosi 272,80 zł, udokumentował przy tym jedynie fakt opłaty abonamentu radiowotelewizyjnego w wysokości 17 zł miesięcznie.
Z kolei z nadesłanych dokumentów dotyczących sytuacji majątkowej skarżącej wynika, że osiągnęła w 2007 roku dochód w kwocie 46.823,59 zł, a w 2008 roku dochód ten stanowił kwotę 46.004,80 zł. Ponadto ciąży na niej obowiązek alimentacyjny względem matki M. K. w kwocie 1.500 zł, wskazany w umowie ustalenia obowiązku alimentacyjnego. Ponosi przy tym wydatki związane z zajmowanym lokalem, które w miesiącu wrześniu stanowiły kwotę rzędu 537 zł.
Postanowieniem z dnia 29 września 2009 r. Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi odmówił przyznania skarżącym prawa pomocy we wnioskowanym zakresie.
Od powyższego orzeczenia pełnomocnik skarżących pismem z dnia 9 października 2009 roku wniósł sprzeciw w uzasadnieniu wskazując, iż skarżący znajdują się w bardzo trudnej sytuacji finansowej. W ocenie pełnomocnika strony skarżącej z oświadczeń i dokumentów dołączonych do wniosku wynika, że od kwietnia skarżący nie uzyskuje żadnych dochodów z działalności gospodarczej, zaś jego dochody osiągane we wcześniejszych latach nie pozwalały na poczynienie większych oszczędności.
Dodatkowo zdaniem pełnomocnika skarżący nie mogli przewidzieć, że przeciwko nim zostaną wszczęte postępowania, a więc ewentualne wydatki związane z kosztami postępowań nie były przez skarżących planowane. Przeciwko stronie toczyło się kilka postępowań podatkowych w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za poszczególne lata i każde z tych postępowań zostało zakończone decyzjami, od których strona wniosła odwołanie, a następnie, po rozpatrzeniu odwołań przez organ odwoławczy, skargę do WSA w Łodzi.
Ponadto w ocenie pełnomocnika skarżących istotną kwestią dla oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest to, że łączna wartość wpisów od skarg znacznie przewyższa wartość posiadanych przez skarżącego udziałów, a udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie są łatwo zbywalne, zwłaszcza w okresie przestoju gospodarczego panującego na terenie całego kraju. Skarżącym niezwykle trudno byłoby zbyć posiadane udziały również z tego względu, że jak już wcześniej wspomniano, nie osiągają już żadnych dochodów związanych z działalnością tejże spółki, a w przypadku ich zbycia rzeczywiście uzyskana cena byłaby niższa od wartości nominalnej i nie wystarczyłaby na uiszczenie nawet jednego wpisu od złożonych przez stronę skarg.
Reasumując pełnomocnik strony skarżącej wskazał, że referendarz sądowy dokonał błędnej oceny sytuacji finansowej skarżących i możliwości uiszczenia przez nich kosztów sądowych, albowiem ocena ta powinna być dokonywana z uwzględnieniem ilości wniesionych przez stronę skarg na decyzje organu podatkowego, oraz realnej szansy zbycia udziałów za kwotę odpowiadającej ich wartości nominalnej.
W ocenie skarżących opisane wyżej okoliczności pozwalają przyjąć, że poniesienie przez stronę kosztów sądowych jest wręcz niewyobrażalnym wydatkiem, który skutkować będzie znacznym uszczerbkiem utrzymania koniecznego dla skarżących i ich rodzin.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art.199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. – dalej "p.p.s.a.") strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Uwolnienie strony od obowiązku ponoszenia kosztów postępowania w zakresie całkowitym (zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego) bądź częściowym (zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego) przewidują przepisy powołanej wyżej ustawy p.p.s.a., regulujące zagadnienia związane z przyznaniem prawa pomocy (art. 243 – art. 263). Ocena zasadności wniosku strony o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych musi być poprzedzona zbadaniem czy strona wykazała, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 par.1 pkt.2).
Na wstępie należy wskazać, iż wpis sądowy w niniejszej sprawie wynosi 11.457 zł. Łączna wysokość wpisów sądowych we wszystkich sprawach strony skarżącej toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi wynosi 24.259 zł. Ponadto w sprawach tych również złożono wnioski o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego.
W złożonym wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący wskazali, że prowadzą odrębne gospodarstwa domowe. W. K. podał, że źródłem jego utrzymania są dochody ze stosunku pracy w wysokości 1.300 zł miesięcznie. Jego żona zaś osiąga dochód z tytułu wynagrodzenia za pracę w wysokości 3.735,75 zł. Skarżący nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł. Skarżąca z kolei nie posiada żadnego majątku.
Uwzględniając powyższe Sąd uznał, iż wniosek skarżących zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie. Wykazana przez skarżących sytuacja majątkowa dowodzi, iż nie są oni w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie. Stanowisko takie uzasadnia to, że koszty sądowe jakie powinni zapłacić skarżący w tej sprawie oraz w dwóch innych sprawach toczących się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi wynoszą 24.259,00 zł. Zgromadzenie takiej kwoty nie byłoby możliwe w terminie zakreślonym do uiszczenia wpisu, skoro skarżący nie posiadają oszczędności czy innego majątku, którego zbycie umożliwiałoby szybkie zgromadzenie niezbędnych do wpłaty wpisu środków pieniężnych. Posiadane w spółce kapitałowej udziały nie są dostępne dla skarżącego w dowolnej chwili. Zasady zbycia udziałów wniesionych do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością określają przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz.1037 ze zm.).
Ponadto warte podkreślenia jest to, iż przedmiotem sprawy jest kwestia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r., a więc zobowiązania podatkowego z tytułu dochodu z prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej (A s.c.). Skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, a posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, to w procedurze planowania wydatków związanych z działalnością gospodarczą podmiot prowadzący tą działalność, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien mimo wszystko uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego.
Mając powyższe na uwadze oraz treść art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 245 § 3 ustawy p.p.s.a., Sąd uznał iż skarżący wykazali w sposób obiektywny, że nie są w stanie ponieść pełnych kosztów wpisu od skargi i zwolnił ich od obowiązku poniesienia wpisu sądowego do wysokości 5.729,00 zł.
A.K.

Uzasadnienie wyroku