I SA/Gd 610/09 – Wyrok WSA w Gdańsku


Sygnatura:
6119 Inne o symbolu podstawowym 611
Hasła tematyczne:
Podatkowe postępowanie
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Celnej
Data:
2009-09-01
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Alicja Stępień /sprawozdawca/
Danuta Oleś
Ewa Kwarcińska /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Ewa Kwarcińska, Sędziowie Sędzia NSA Alicja Stępień (spr.), Sędzia WSA Danuta Oleś, Protokolant Sekretarz Sądowy Dorota Zawiślińska, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 17 listopada 2009 r. sprawy ze skargi I.M. na postanowienie Dyrektora Izby Celnej z dnia 9 czerwca 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oddala skargę.
Uzasadnienie: Naczelnik Urzędu Celnego decyzją z dnia 16 grudnia 2004 r. określił wspólnikom S.C. "A": I.M., M.R., J.R. niewykonane zobowiązanie podatkowe w podatku akcyzowym, które stanowi zobowiązanie podatkowe wynikające ze złożonej deklaracji w zakresie podatku akcyzowego za miesiąc listopad 1999 r. w kwocie […] zł oraz orzekł o odpowiedzialności podatkowej I.M., M.R., J.R. za zaległości podatkowe S.C. "A" w podatku akcyzowym w kwocie […] zł.
Zgodnie z treścią art. 223 § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa w decyzji zawarto pouczenie o przysługującym prawie wniesienia odwołania.
Decyzja została doręczona I.M. zastępczo w 3 stycznia 2005 r.
W wyniku rozpatrzenia odwołań sporządzonych przez M.R. i J.R. po przeprowadzonym postępowaniu podatkowym w II instancji Dyrektor Izby Celnej decyzją z dnia 8 czerwca 2005 r. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.
Decyzja została doręczona I.M. zastępczo w dniu 27 czerwca 2005 r.
Po rozpatrzeniu skargi J.R. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia 8 czerwca 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 7 września 2006 r. Sygn. akt […] oddalił skargę stwierdzając w uzasadnieniu wyroku, iż zaskarżona decyzja odpowiada prawu Sąd podkreślił, że w związku z faktem, iż spółka cywilna "A" nie wywiązywała się z ciążących na niej obowiązków podatkowych, nie uiszczając podatku akcyzowego wykazanego w złożonej deklaracji za listopad 1999 r., organy podatkowe działały zgodnie z prawem orzekając o odpowiedzialności wspólników za zobowiązania spółki.
Wyrok stał się prawomocny 30 października 2006 r.
W piśmie z dnia 11 lutego 2009 r. (uzupełnionym pismami z dnia 14 kwietnia 2009 r. oraz 12 maja 2009 r.) skarżąca zawarła wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania powołując się na niezawinione nieodbieranie korespondencji w miejscu poprzedniego zamieszkania przy ul. […] w […], przy czym stwierdziła, iż o postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym na podstawie tytułu egzekucyjnego dotyczącego zobowiązania podatkowego w akcyzie wynikającego z deklaracji za listopad 1999 r. dowiedziała się w dniu 4 lutego 2009 r. z pisma otrzymanego z Izby Celnej.
Skarżąca w piśmie z dnia 12 maja 2009 r. sprecyzowała, iż dowiedziała się o istnieniu zobowiązania podatkowego w podatku akcyzowym z prowadzonej egzekucji w dniu 22 grudnia 2008 r. za pośrednictwem […], w którym nastąpiło zajęcie konta (następnie skarżąca złożyła skargę na czynności egzekucyjne z dnia 26 grudnia 2008 r.).
Do powyższego wniosku wraz z pismem z dnia 12 maja 2009 r. dołączono odwołanie, w którym I.M. wnioskowała o uchylenie decyzji Naczelnika Urzędu Celnego z dnia 16 grudnia 2004 r. w całości w powołała się na wątpliwości co do prawidłowości określenia jej jako adresata skarżonej decyzji.
Dyrektor Izby Celnej postanowieniem z dnia 9 czerwca 2009 r. nr […] odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, zaś w postanowieniu z dnia 9 czerwca 2009 r. nr […] stwierdził uchybienie terminowi do wniesienia odwołania.
Postanowienia zostały doręczone I.M. w dniu 29 czerwca 2009 r.
Skarżąca na postanowienie odmawiające przywrócenia terminu wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
I.M. zarzuca zaskarżonemu postanowieniu, iż błędnie uznano złożenie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania z naruszeniem 7-dniowego terminu.
Odnosząc się do zarzutów zawartych w skardze Dyrektor Izby Celnej wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
Przepis art. 162 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej stanowi, że w razie uchybienia terminu należy przywrócić termin na wniosek zainteresowanego, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy. Podanie o przywrócenie terminu należy wnieść w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminowi. Jednocześnie z wniesieniem podania należy dopełnić czynności, dla której był określony termin.
Powołany wyżej przepis uzależnia przywrócenie terminu od równoczesnego spełnienia czterech przesłanek:
1) uprawdopodobnienia przez osobę zainteresowaną braku jej winy,
2) wniesienia przez osobę zainteresowaną wniosku o przywrócenie terminu,
3) dochowania terminu wniesienia wniosku,
4) dopełnienia czynności, dla której ustanowiony był przywracany termin,
W niniejszej sprawie spór dotyczy tego, czy organ podatkowy prawidłowo uznał, iż skarżąca nie uprawdopodobniła, że uchybienie terminu nastąpiło bez jej winy.
Jak podkreśla się w literaturze (por. np. B. Adamiak, J. Borkowski: Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2004, s. 328-329; B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki: Ordynacja podatkowa. Komentarz 2008, Wrocław 2008, s. 674-678) oraz orzecznictwie (por. np. wyroki NSA: z dnia 14 stycznia 2000 r., sygn. akt I SA/Gd 794/99; z dnia 2 lutego 2000 r., sygn. akt SA/Sz 2125/98;) o braku winy można mówić tylko w przypadku stwierdzenia, że dopełnienie obowiązku było niemożliwe z powodu przeszkody nie do przezwyciężenia, tj. że strona nie mogła tej przeszkody usunąć nawet przy użyciu największego w danych warunkach wysiłku, a przy tym powstała ona w czasie biegu terminu do dokonania czynności procesowej.
W orzecznictwie wskazuje się, że do okoliczności faktycznych uzasadniających brak winy w uchybieniu terminu zalicza się np. przerwy w komunikacji, nagłą chorobę, która nie pozwoliła na wyręczenie się inną osobą powódź, pożar (por. wyroki NSA z dnia 1 marca 1999 r., sygn. akt II S.A. 45/99, oraz z dnia 19 września 2000 r., sygn. akt I SA 1072/00). Kryterium braku winy wiąże się z obowiązkiem strony do szczególnej staranności przy dokonywaniu czynności procesowej. Przywrócenie terminu nie jest więc możliwe, gdy strona dopuściła się choćby lekkiego niedbalstwa w tym zakresie (por. wyrok NSA z dnia 30 grudnia 1998 r., sygn. akt lII S.A. 1259/98). Przy ocenie winy w uchybieniu terminu należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy.
Przede wszystkim stwierdzić trzeba, że to na stronie, która uchybiła terminowi do wniesienia odwołania, spoczywa obowiązek prezentacji dowodu w celu uprawdopodobnienia, że uchybienie nastąpiło bez jej winy. Aby uprawdopodobnić brak swojej winy, winna ona uwiarygodnić stosowną argumentacją swoją staranność oraz fakt, że przeszkoda była od niej niezależna i istniała cały czas, aż do momentu wniesienia wniosku o przywrócenie terminu (zob. B. Adamiak: Ordynacja podatkowa. Komentarz, wyd. UNIMEX, Wrocław 2004, s. 590).
We wniosku o przywrócenie terminu skarżąca przyznała, że nie odebrała decyzji organu I instancji w związku ze zmianą miejsca zamieszkania.
W ocenie Sądu, mając na uwadze powołane wcześniej poglądy doktryny, utrwalone w orzecznictwie sądów administracyjnych, podniesione przez skarżącą okoliczności nie uprawdopodabniają braku winy w uchybieniu terminu do złożenia odwołania, tym samym wskazują, że nie spełniła ona wszystkich przewidzianych przepisami prawa przesłanek, które obligowałyby organ do przywrócenia terminu.
Przy ocenie braku winy organ administracji musi przyjmować tzw. obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy. Ocena winna się odbywać z uwzględnieniem wszystkich okoliczności konkretnej sprawy. Należy brać pod rozwagę nie tylko okoliczności, które uniemożliwiły stronie dokonanie czynności w terminie, jak i okoliczności świadczących o podjęciu lub niepodjęciu przez stronę działań mających na celu zabezpieczenie się w dotrzymaniu terminu.
W niniejszej sprawie żądanie przywrócenia terminu oparto jedynie na stwierdzeniu, że spóźnienie zostało spowodowane faktem przeprowadzki.
Skarżąca nie wskazała powodów, dla których mieszkając w innym miejscu nie dokonała czynności związanych z poinformowaniem organu o zmianie miejsca zamieszkania, a dalej w konsekwencji, dlaczego fakt przeprowadzki uniemożliwił jej złożenie odwołania w terminie. W ocenie Sądu, stan faktyczny w niniejszej sprawie implikuje wręcz twierdzenie, że skarżąca nie dołożyła należytej staranności w dbałości o swoje interesy.
Zgodnie z art. 146 § 1 Ordynacji podatkowej, w toku postępowania strona oraz jej przedstawiciel lub pełnomocnik mają obowiązek zawiadomić organ podatkowy o zmianie swojego adresu, w tym adresu poczty elektronicznej, jeżeli wystąpiono o doręczanie pism drogą elektroniczną. Natomiast w myśl § 2 powołanego przepisu, w razie zaniedbania obowiązku określonego w § 1, pismo uznaje się za doręczone pod dotychczasowym adresem, a organ podatkowy pozostawia pismo w aktach sprawy.
Z kolei w art. 150 o.p. ustawodawca uregulował zastępczy sposób doręczania pism, który ma zastosowanie w razie niemożności bezpośredniego doręczenia adresatowi pisma w sposób wskazany w art. 148 § 1 i 149 o.p. W takiej sytuacji, zgodnie z § 2 art. 150 o.p., ustawodawca przewidział obowiązek zawiadomienia adresata o pozostawieniu pisma w miejscu określonym w § 1 oraz obowiązek umieszczenia zawiadomienia o tym fakcie w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata. W tym przypadku doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1, a pismo pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia.
Do skutecznego doręczenia pisma w sposób przewidziany w art. 150 o.p. może dojść tylko wtedy, gdy zostaną spełnione łącznie dwie przesłanki, a mianowicie pismo zostanie złożone na czas wskazany w tym przepisie w placówce pocztowej bądź w urzędzie gminy, a zawiadomienie o tym fakcie umieszczone w miejscu, o którym mowa w § 2 powołanego przepisu.
Dla uznania, że decyzja z dnia 16 grudnia 2004 r. została skutecznie doręczona stronie w trybie art. 150 o.p. konieczne było wykazanie przez organ, że decyzja została wysłana pod właściwy adres, a urząd pocztowy zawiadomił stronę w sposób prawidłowy o nadejściu pisma i miejscu, gdzie może je odebrać.
W sprawie nie budzą wątpliwości ustalenia poczynione przez organ w przedmiocie ekspedycji decyzji do strony i dat awizowania przesyłki, a kwestie te nie są negowane przez stronę.
Z brzmienia art. 146 § 1 o.p. wynika, że strona ma obowiązek zawiadomić organ podatkowy po wszczęciu postępowania podatkowego o każdej zmianie swego adresu. Z chwilą powzięcia wiadomości o nowym adresie organy są obowiązane dokonywać doręczeń pism pod zmieniony adres.
W niniejszej sprawie nie budzi wątpliwości to, że organ wysłał decyzję listem poleconym na jedyny znany mu adres zamieszkania strony.
Skoro strona zaniedbała wskazania organowi prowadzącemu postępowanie swojego nowego adresu, nie może w ocenie Sądu skutecznie powoływać się na brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia odwołania.
W tej sytuacji rozważania skarżącej co do daty, kiedy powzięła wiadomość o decyzji z dnia 16 grudnia 2004 r., nie mogą być rozstrzygające, chociaż Sąd w tej kwestii podziela ocenę wyrażoną w zaskarżonym postanowieniu. W piśmie z dnia 12 maja 2009 r. (k. 74 akt administracyjnych) skarżąca sama podaje, że o prowadzonym przeciwko niej postępowaniu egzekucyjnym i zobowiązaniu podatkowym dowiedziała się 22 grudnia 2008 r.
Sąd zwraca także uwagę na niekonsekwencję skarżącej co do twierdzeń o przyczynie uchybienia terminu. Z jednej bowiem strony skarżąca podaje, iż w roku 2004 mieszkała już pod zmienionym adresem, a tymczasem z uzasadnienia decyzji z 16 grudnia 2004 r. wynika, że w roku 2004 korespondencja była przez nią wielokrotnie odbierana, a pierwszym niedobranym pismem była dopiero decyzja z 16 grudnia 2004 r.
Mając jednak na uwadze przede wszystkim zawarte na wstępie rozważania, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że zasadnie w zaskarżonym postanowieniu stwierdzono, iż skarżąca nie uprawdopodobniła niezależnej od swojej woli i wiedzy przyczyny uchybienia terminu do wniesienia odwołania.
W tej sytuacji skargę – jako niezasadną – należało oddalić (art. 151 p.p.s.a.).

Uzasadnienie wyroku