Sygnatura:
6050 Obowiązek meldunkowy
Hasła tematyczne:
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ:
Wojewoda
Data:
2009-05-21
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Danuta Tryniszewska-Bytys /przewodniczący sprawozdawca/
Grażyna Gryglaszewska
Mirosław Wincenciak

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Sędziowie sędzia NSA Grażyna Gryglaszewska,, sędzia WSA Mirosław Wincenciak, Protokolant Marta Marczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 listopada 2009 r. sprawy ze skargi J. Ż. na decyzję Wojewody P. z dnia […] kwietnia 2009 r., nr […] w przedmiocie odmowy uchylenia w postępowaniu wznowieniowym decyzji o wymeldowaniu z pobytu stałego oddala skargę
Uzasadnienie: II SA/Bk 307/09
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia […] lutego 2009 r. Nr […] Prezydent Miasta B. we wznowionym postępowaniu odmówił uchylenia własnej decyzji z dnia […] lutego 2008 r. o wymeldowaniu J. Ż. z pobytu stałego przy ul. J. T. […] w B.
Przedmiotowe postępowanie o wznowienie zostało wszczęte na skutek wniosku J. Ż. W jego toku ustalono, że wydania decyzji o wymeldowaniu domagała się żona w/w – M. G. Ż. Wskazywała ona, że mąż wyprowadził się dobrowolnie, od dnia 12 lutego 2005 r. nie zamieszkuje przy ul. T. […], nie zna miejsca pobytu męża, który jest poszukiwany przez policję.
Z wnioskiem o wymeldowanie wystąpiła też Prokuratura Rejonowa B. – P. wskazując, że J. Ż. nie przybywa w miejscu zamieszkania od dwóch lat oraz jest poszukiwany listem gończym za umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym w dniu 12 lutego 2005 r.
Organ podał, że przesłuchani w sprawie o wymeldowanie świadkowie, w tym rodzeństwo poszukiwanego – M. Ż. i J. D., potwierdzili fakt niezamieszkiwania w/w pod wskazanym adresem przy ul. T. Świadkowie nie podali miejsca jego aktualnego pobytu. W związku z powyższym Sąd Rejonowy w B. postanowieniem z dnia 27 grudnia 2007 r. ustanowił przedstawiciela dla nieznanego z miejsca pobytu J. Ż.
Kwestionując przedmiotową decyzję o wymeldowaniu w postępowaniu w przedmiocie wznowienia J. Ż. wskazał, że "nigdy na dłuższy okres czasu nie opuścił przedmiotowego mieszkania", a jedynie "został pozbawiony możliwości wejścia do mieszkania" (k. 72 akt adm.). Oświadczył, że M. G. Ż. w okresie jego zwyczajowego pobytu poza domem wprowadziła w błąd doręczyciela korespondencji wskazując, że nie mieszka on w miejscu zameldowania. Zarzucił decyzji o wymeldowaniu naruszenie art. 145 §1 pkt 1 i 4 Kpa poprzez fakt, że zapadła ona w postępowaniu opartym na fałszywych dowodach, w którym pozbawiono go udziału bez jego winy. Podał, że w okresie od 21 czerwca 2008 r. do 17 grudnia 2008 r. przebywał w areszcie śledczym.
Po wznowieniu postępowania, w oparciu o tak ustalony stan faktyczny organ ocenił, że nie zachodzi przesłanka z art. 145 § 1 pkt 1 Kpa tj. oparcie rozstrzygnięcia na fałszywych dowodach, bowiem wnioskodawca nie przedstawił prawomocnego orzeczenia sądu lub innego organu potwierdzającego tę okoliczność. Również nie podzielił organ twierdzenia wnioskodawcy, że postępowanie zostało przeprowadzone pod niezawinioną nieobecność strony. Wskazano, że wnioskodawca był ścigany listem gończym, co dowodziło faktu jego celowego ukrywania się dla uniknięcia odpowiedzialności karnej. Nadto do reprezentowania w/w ustanowiono we właściwym postępowaniu kuratora. Zwrócono również uwagę, że okres przebywania J. Ż. w areszcie śledczym przypada na czas po zakończeniu postępowania o wymeldowanie.
Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. Ż. Zakwestionował ustalenie organu, że nie przebywał w miejscu dotychczasowego zamieszkania. Wskazał, że zaprzeczają temu takie okoliczności jak własnoręczne potwierdzanie odbioru korespondencji z KRUS oraz wymiana dowodu osobistego, który odebrał osobiście w dniu 09 stycznia 2008 r. Podniósł, że jego ukrywanie się przed organami ścigania polegało na tym, że "stukali do drzwi, a ja nie otwierałem i na tej podstawie twierdzili, że mnie nie ma". Zarzucił organom administracyjnym i organom ścigania brak należytego przepływu informacji oraz niepoinformowanie go w trakcie postępowania o wymianę dowodu, że jest poszukiwany listem gończym oraz że toczy się przeciwko niemu postępowanie o wymeldowanie. Wskazał, że żona i dzieci przebywały w lokalu przy ul. T. tylko sporadycznie, po czym żona ponownie wyjechała do D. Poinformował o zamiarze przekazania informacji o jego sytuacji mediom i skierowaniu sprawy do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wniósł o przeprowadzenie dowodów z zeznań świadków: J. D., M. Ż. i K. Ż.
Decyzją z dnia […] kwietnia 2009 r. nr […] Wojewoda P. utrzymał zaskarżone rozstrzygnięcie w mocy.
Wskazał, że na podstawie materiałów zgromadzonych w aktach sprawy nie można stwierdzić, by zarzuty podniesione w odwołaniu mogły odnieść skutek. Zdaniem organu odwoławczego zgromadzone w sprawie dowody, w tym wyjaśnienia żony J. Ż. oraz zeznania świadków, okazały się jednolite, spójne i logiczne, a przez to wiarygodne. Nadto współbrzmiały z ustaleniami organów ścigania. W ocenie organu ich prawdziwość nie została podważona orzeczeniem sądu lub innego organu. Również zdaniem organu okoliczność pobierania korespondencji z organu rentowego i dokonanie wymiany dowodu osobistego nie są wystarczającym dowodem na to, że w okresie poprzedzającym decyzję o wymeldowaniu skarżący mieszkał przy ul. T. i że jego faktyczne miejsce pobytu było znane. Organ nie uznał również za uzasadnione dopuszczenia dowodu z zeznań świadków, zawnioskowanych w odwołaniu do przesłuchania. Przyjęto zatem, że w sprawie nie zachodzi przesłanka wznowienia postępowania wynikająca z art. 145 § 1 pkt 1 Kpa.
Odnośnie przesłanki niezawinionego przez stronę braku udziału w postępowaniu – art. 145 § 1 pkt 4 Kpa – podniesiono, że w toku postępowania o wymeldowanie podejmowano szereg czynności zmierzających do ustalenia miejsca pobytu skarżącego. Żaden z przesłuchanych świadków nie potrafił podać tego miejsca. Również bezskuteczne były czynności organów ścigania podejmowane w tym kierunku. W związku z tym ustanowiono stronie nieznanej z miejsca pobytu kuratora, który był informowany o postępowaniu, zapewniono mu możliwość wypowiedzenia się co do zgromadzonego materiału dowodowego oraz doręczono decyzję kończącą postępowanie. Zatem, jak przyjęto, nie można mówić o sytuacji, w której pozbawiono odwołującego się udziału w postępowaniu.
W oparciu o powyższe ustalenia i ocenę przyjęto, że nie ma podstaw do uchylenia decyzji o wymeldowaniu z uwagi na zaistnienie przesłanek wznowienia wynikających z art. 145 § 1 pkt 1 i 4 Kpa.
Skargę na powyższą decyzję organu II instancji złożył do sądu administracyjnego J. Ż.
Zarzucił bezprawność polegającą na nieprzesłuchaniu trzech świadków zawnioskowanych w odwołaniu, którzy, jego zdaniem, zeznawali nieprawdę. Wniósł o ich przesłuchanie przed sądem wskazując, że obecnie chcą zmienić zeznania i powiedzieć prawdę. Załączył do skargi oświadczenia K. Ż., J. D. i M. Ż.
W odpowiedzi na skargę organ wskazał, że oparcie rozstrzygnięcia na fałszywych dowodach powinno zostać stwierdzone orzeczeniem sądu. Skarżący, będąc w posiadaniu oświadczeń przedłożonych sądowi, nie zawiadomił Prokuratury o podejrzeniu popełnienia przestępstwa fałszywych zeznań. Nadto organ wskazał, że fałszywość zeznań trzech wskazanych w skardze świadków nie jest oczywista, bowiem pierwotną wersję ich zeznań potwierdzają zeznania innych przesłuchanych w postępowaniu osób.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem sąd nie stwierdził zasadności podniesionych w niej zarzutów. Sąd nie dopatrzył się również w kontrolowanym postępowaniu innych nieprawidłowości, które z mocy art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., powinien uwzględnić z urzędu jako niezwiązany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.
Przedmiotem kontroli w sprawie niniejszej jest prawidłowość przeprowadzenia postępowania nadzwyczajnego o wznowienie. Zostało ono zainicjowane wnioskiem skarżącego wskazującego jako podstawy wznowienia i jednocześnie przyczyny przemawiające, jego zdaniem, za uchyleniem decyzji o wymeldowaniu – oparcie rozstrzygnięcia na fałszywych dowodach (fałszywych zeznaniach świadków) oraz przeprowadzenie postępowania bez jego niezawinionego udziału. Są to przyczyny wymienione w art. 145 § 1 pkt 1 i 4 Kpa.
Postępowanie o wznowienie jest jednym z nadzwyczajnych trybów wzruszania ostatecznych decyzji administracyjnych i z tego powodu prowadzone jest w oparciu o szczególne zasady. Jego przedmiotem jest skontrolowanie ostatecznego rozstrzygnięcia tylko i wyłącznie z punktu widzenia przesłanek wymienionych w art. 145 i 145a Kpa. Nie stanowi ono zatem kontynuacji postępowania zakończonego taką decyzją, ale chodzi w nim o stwierdzenie, czy nie doszło do kwalifikowanych nieprawidłowości, o których mowa w w/w przepisach.
Zdaniem sądu, taką prawidłową ocenę braku podstaw wznowienia wskazanych przez skarżącego jako przesłanki z art. 145 § 1 pkt i 4 Kpa organy obydwu instancji przeprowadziły i ocena ta nie budzi zastrzeżeń sądu, tym bardziej, że stanowi ona wynik wszechstronnego rozważenia stanu faktycznego i prawnego sprawy oraz została wyczerpująco uzasadniona zgodnie z wymogami art. 107 § 3 Kpa. Również nie budzi zastrzeżeń sposób przeprowadzenia postępowania nadzwyczajnego, w którym rozstrzygnięcie merytoryczne wydano po wszczęciu postępowania postanowieniem z dnia 21 stycznia 2009 r.
Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 1 Kpa wznawia się postępowanie, jeżeli dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności, okazały się fałszywe. Uchylenie we wznowionym postępowaniu kwestionowanego rozstrzygnięcia na tej podstawie wymaga wykazania istnienia związku przyczynowego pomiędzy dowodem, który okazał się fałszywy, a ustaleniem istotnej dla sprawy okoliczności oraz wykazania fałszywości dowodu. Zgodnie przyjmuje się w orzecznictwie i doktrynie, że sfałszowanie dowodu powinno być stwierdzone orzeczeniem właściwego sądu lub innego organu. Fakt sfałszowania nie może być badany przez organ administracyjny, bowiem przekracza to jego kompetencje (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 marca 2006 r., I SA/Wa 1811/05, Lex nr 204790 oraz M. Jaśkowska, A. Wróbel "Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz" Lex 2009, teza 6 do art. 145 Kpa).
Ustawa dopuszcza wyjątek od wykazania fałszywości dowodu orzeczeniem sądu lub innego organu wówczas, gdy fakt ten jest oczywisty, a wznowienie postępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia i zdrowia albo poważnej szkody dla interesu społecznego (art. 145 § 2 Kpa).
W przedmiotowej sprawie prawidłowo przyjęto, że powyższa podstawa nie zachodzi. Skarżący twierdził, że troje z zeznających w postępowaniu zakończonym wymeldowaniem świadków zeznawało fałszywie. Na potwierdzenie tej okoliczności nie przedstawił jednak żadnych dowodów w postaci prawomocnych orzeczeń sądu lub innego organu, jak tego wymaga art. 145 § 1 pkt 1 w zw. z § 2 Kpa. Również skarżący nie wykazał w postępowaniu administracyjnym, by na dzień wydawania zaskarżonego rozstrzygnięcia okoliczność złożenia przez świadków fałszywych zeznań została w powyższy sposób stwierdzona.
Sąd zwraca również uwagę, że odmawiając uchylenia kwestionowanej decyzji o wymeldowaniu z uwagi na brak należytego potwierdzenia fałszywości dowodów organ odniósł się także do treści art. 145 § 2 Kpa. Dopuszcza on uchylenie ostatecznej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 Kpa gdy, mimo braku orzeczenia potwierdzającego fałszywość dowodów, fakt ten można uznać za oczywisty. Organ wykazał, że taka sytuacja w sprawie niniejszej nie ma miejsca, bowiem okoliczności podane w zakwestionowanych przez skarżącego zeznaniach świadków wynikają również z zeznań pozostałych świadków. Dlatego, jak prawidłowo przyjęto, nie można było przyjąć oczywistości sfałszowania dowodów, w oparciu o które orzeczono o wymeldowaniu. Zdaniem sądu przedstawione rozumowanie nie budzi wątpliwości. Odmowa uchylenia decyzji o wymeldowaniu we wznowionym postępowaniu z powodu braku podstawy wynikającej z art. 145 § 1 pkt 1 Kpa jest zatem zgodna z prawem.
Również jako zgodne z prawem ocenić należy stanowisko organu odnośnie braku podstawy wznowienia wynikającej z art. 145 § 1 pkt 4 Kpa tj. niezawinionego braku udziału strony w postępowaniu.
Przede wszystkim w imieniu skarżącego w postępowaniu o wymeldowanie występowała uprawniona osoba. Był to przedstawiciel ustanowiony we właściwym postępowaniu stosownym orzeczeniem sądowym (k. 56 akt adm.). Podmiotowi temu zapewniono udział w postępowaniu – otrzymał zawiadomienie o jego zakończeniu z pouczeniem o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz doręczono mu odpis decyzji z dnia […] lutego 2008 r. o wymeldowaniu (k. 58, 64 akt adm.) – otwierając tym samym możliwość jej kwestionowania w postępowaniu instancyjnym.
Co prawda okoliczność ustanowienia dla strony przedstawiciela nie wyłącza co do zasady przyjęcia, że zachodzi podstawa wznowienia z art. 145 § 1 pkt 4 Kpa, jednak wymaga to wykazania, że nie było podstaw do występowania do sądu powszechnego o wyznaczenie takiego przedstawiciela (vide wyroki WSA w Warszawie z dnia 12 grudnia 2008 r., IV SA/Wa 1476/08, http//:orzeczenia.nsa.gov.pl oraz z dnia 08 listopada 2007 r., IV SA 1789/07, Lex nr 368351). Podzielić należy ocenę organów, że taka sytuacja w przypadku skarżącego nie wystąpiła. Jak wynika z materiału znajdującego się w aktach sprawy, postępowanie o wymeldowanie toczyło się od października 2007 r. (z wniosku żony w/w) do lutego 2008 r. Wcześniej oraz w tym czasie organy ścigania podejmowały bezskuteczne działania zmierzające do ustalenia miejsca pobytu J. Ż. w związku z toczącym się postępowaniem karnym, w którym w/w występował w charakterze podejrzanego. Z uwagi na brak efektów tych działań wydano w 2005 r. list gończy, który pozostawał aktualny również w dacie postępowania o wymeldowanie. Świadczy o tym wniosek Prokuratury z dnia 13 grudnia 2007 r. o wymeldowanie w/w z urzędu z uwagi na brak możliwości ustalenia jego miejsca pobytu (k. 49 akt adm.).
Wobec takich okoliczności uprawniony był wniosek organów, że należy stronie nieobecnej zapewnić właściwą reprezentację w postaci przedstawiciela wyznaczonego przez sąd powszechny, który to sąd przedmiotowe stanowisko podzielił w postanowieniu z dnia 27 grudnia 2008 r. A zatem skoro wyznaczenie skarżącemu przedstawiciela w toku postępowania o wymeldowanie było uzasadnione oraz skoro zapewniono temu podmiotowi udział w postępowaniu doręczając mu decyzję kończącą i umożliwiając kontrolę instancyjną – nieuzasadnione jest stanowisko, że zaistniała podstawa wznowienia z art. 145 § 1 pkt 4 Kpa. Nie można przy tym podzielić twierdzenia skarżącego, że jego miejsce pobytu w toku postępowania o wymeldowanie było znane, a wyznaczenie przedstawiciela nie miało podstaw, bowiem w tym czasie pobierał świadczenia z KRUS i odebrał dowód osobisty w Urzędzie Miejskim. Okoliczności te w powiązaniu z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, ocenianym w jego całokształcie, nie dowodzą, jak słusznie przyjęto w postępowaniu administracyjnym, że w/w przebywał pod dotychczasowym adresem zameldowania, ale jedynie że dokonywał w spornym okresie czynności faktycznych i urzędowych. Nie dowodzi to w szczególności, że jego miejsce pobytu było znane, bez jego winy pozbawiono go udziału w postępowaniu i bezpodstawnie ustanowiono kuratora.
Podnieść również trzeba, że nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia o legalności zaskarżonej decyzji fakt przebywania skarżącego w okresie od 21 czerwca 2008 r. do 17 grudnia 2008 r. w Areszcie Śledczym. Okres ten przypadał bowiem po zakończeniu postępowania o wymeldowanie decyzją z […] lutego 2008 r. (k. 69 akt adm.).
Zdaniem sądu ustanowienie stronie nieobecnej i nieznanej z miejsca pobytu we właściwym postępowaniu sądowym kuratora, któremu doręczono rozstrzygnięcie kończące umożliwiając jego zakwestionowanie w toku instancji, w okolicznościach sprawy wskazujących, że istniały podstawy do jego ustanowienia – wyłącza możliwość uchylenia decyzji we wznowionym postępowaniu na podstawie art. 145 § 1 pkt 4 Kpa. Takie też stanowisko przyjęto w zaskarżonej decyzji, którą należy ocenić jako zgodną z prawem.
Tytułem wyjaśnienia podnieść też trzeba, że możliwość przeprowadzenia postępowania dowodowego przed sądem administracyjnym została ograniczona wyłącznie do dowodów z dokumentów (art. 106 § 3 p.p.s.a.). Zatem nie mógł odnieść skutku wniosek skarżącego o dopuszczenie dowodów z zeznań zawnioskowanych świadków. Ponadto oświadczenia tych osób o złożeniu nieprawdziwych zeznań w postępowaniu o wymeldowanie nie mają znaczenia dla niniejszego rozstrzygnięcia, bowiem sąd ocenia stan faktyczny i prawny sprawy z daty orzekania w II instancji administracyjnej. Natomiast przedmiotowe oświadczenia mają niewątpliwie znaczenie dla kwestii odpowiedzialności za przestępstwo fałszywych zeznań.
Z uwagi na powyższe na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku