Sygnatura:
6550
Hasła tematyczne:
Inne
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ:
Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Data:
2008-08-27
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Iwona Owsińska-Gwiazda /przewodniczący sprawozdawca/
Marek Wroczyński
Sławomir Fularski
Sentencja
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Owsińska-Gwiazda /sprawozdawca/, Sędziowie Sędzia WSA Sławomir Fularski, Sędzia WSA Marek Wroczyński, Protokolant Katarzyna Filipowicz, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 grudnia 2008 r. sprawy ze skargi B. G. na decyzję Dyrektora […] Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. z dnia […] czerwca 2008 r. nr […] w przedmiocie odmowy przyznania płatności bezpośrednich 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. z dnia […] maja 2008 r. nr […]; 2) stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości do chwili uprawomocnienia się niniejszego wyroku; 3) zasądza od Dyrektora […] Oddziału Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. na rzecz skarżącej kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie: Decyzją z dnia […] maja 2008 r., Nr […] Kierownik Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w K. na podstawie art. 19 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej (Dz. U. Nr 35, poz. 217 ze zm.) w związku z art. 104 k.p.a. odmówił B. G. przyznania jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej do powierzchni grupy upraw podstawowych, płatności uzupełniającej do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęcej) na rok 2007.
W uzasadnieniu organ podniósł, iż K. G. w dniu 14 maja 2007r. ubiegał się o przyznanie jednolitej płatności obszarowej, płatności uzupełniającej do powierzchni grupy upraw podstawowych, płatności uzupełniającej do powierzchni roślin przeznaczonych na paszę, uprawianych na trwałych użytkach zielonych (płatności zwierzęcej) na rok 2007.
W dniu 24 października 2007 r. wpłynął do biura organu odpis skróconego aktu zgonu, z którego wynikało, iż K. G. zmarł dnia […] września 2007r. W dniu 5 grudnia 2007 r. B. G. złożyła wniosek o przyznanie płatności w przypadku przekazania gospodarstwa rolnego. W związku z powyższym, w ocenie organu, nastąpiło przekroczenie 2 miesięcznego terminu do złożenia wniosku transferowego od dnia otwarcia spadku, tj. śmierci spadkodawcy.
W odwołaniu B. G. wniosła o uchylenie powyższej decyzji, podnosząc, iż przedmiotowe gospodarstwo stanowiło wspólność ustawową małżeńską, zatem nie było wymogu, aby oboje małżonkowie składali przedmiotowy wniosek. Ponadto wydana decyzja narusza treść art. 2, 32 i 33 Konstytucji. Nikt nie poinformował jej w biurze organu o istnieniu tak krótkiego terminu do złożenia stosownego wniosku.
Decyzją z dnia […] czerwca 2008 r., Nr […] Dyrektor Mazowieckiego Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.
W uzasadnieniu przytoczył motywy rozstrzygnięcia organu I instancji. Podał, iż zgodnie z art. 22 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach do gruntów rolnych i płatności cukrowej (Dz. U. Nr 35, poz. 217 ze zm) wniosek transferowy B. G. o wstąpienie do toczącego się postępowania na miejsce spadkodawcy został złożony z uchybieniem ustawowego terminu. Otwarcie spadku nastąpiło z chwilą śmierci wnioskodawcy, tj. […] września 2007r. i od tej daty zaczął biec dwumiesięczny termin na jego złożenie. W przedmiotowej sprawie wniosek taki został złożony dopiero w dniu 5 grudnia 2007 r. Termin zaś minął w dniu […] listopada 2007 r. Co do zarzutu podniesionego przez skarżącą odnośnie pozostawania w ustroju wspólności małżeńskiej, zarzut ten nie miał znaczenia, gdyż płatności przysługują na wniosek. Złożenie wniosku jest warunkiem koniecznym rozpoczęcia postępowania o przyznanie płatności.
Skargę na powyższą decyzję złożyła B. G., wnosząc o uchylenie przedmiotowych decyzji w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych. Podniosła te same argumenty, co w złożonym odwołaniu. Przedmiotowe gospodarstwo stanowiło wspólność ustawową małżeńską, zatem nie było wymogu, aby oboje małżonkowie składali przedmiotowy wniosek. Ponadto wydana decyzja narusza treść art. 2, 32 i 33 Konstytucji. Nikt nie poinformował jej w biurze organu o istnieniu tak krótkiego terminu do złożenia stosownego wniosku.
W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje stanowisko i wniósł o jej oddalenie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje;
Skarga B. G. zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z przepisem art. 22 ust. 1 pkt 1 -2 ustawy 26 stycznia 2007 r. o płatnościach w przypadku śmierci, która nastąpiła od dnia złożenia wniosku o przyznanie jednolitej płatności obszarowej lub płatności uzupełniającej do dnia doręczenia decyzji w sprawie przyznania tych płatności, płatności te przysługują spadkobiercy, który:
1) objął w posiadanie grunty rolne, których dotyczył wniosek o przyznanie jednolitej płatności obszarowej lub płatności obszarowej, i które w dniu 31 maja roku, w którym został złożony ten wniosek, były w posiadaniu spadkodawcy albo spadkobiercy;
2) spełnia warunki do przyznania danej płatności, z tym, że w przypadku płatności uzupełniającej do powierzchni chmielu niezwiązanej z produkcją i płatności uzupełniającej do powierzchni upraw przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych, płatności te przysługują, jeżeli spadkobierca spełnia warunki do przyznania jednolitej płatności obszarowej i złożył wniosek o wstąpienie odpowiednio do postępowania w sprawie przyznania jednolitej płatności obszarowej lub płatności uzupełniającej.
W przypadku, o którym mowa w art. 1 i 1a, spadkobierca wstępuje do toczącego się postępowania na miejsce spadkodawcy na wniosek złożony w terminie 2 miesięcy od dnia otwarcia spadku.
Przepis art. 3 ust. 2 pkt 1-4 ustawy formułuje zasady, jakimi organ winien się kierować w sprawach dotyczących płatności bezpośredniej, płatności uzupełniającej, płatności cukrowej, płatności do pomidorów, pomocy do rzepaku oraz pomocy do plantacji trwałych.
Według tych zasad organ:
1) stoi na straży praworządności;
2) jest obowiązany w sposób wyczerpujący rozpatrzyć cały materiał dowodowy;
3) udziela stronom, na ich żądanie, niezbędnych pouczeń, co do okoliczności faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania;
4) zapewnia stronom, na ich żądanie, czynny udział w każdym stadium postępowania i na ich żądania, przed wydaniem decyzji, umożliwia im wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, przepisu art. 81 k.p.a. nie stosuje się.
Przenosząc te rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy podnieść, że wymogiem formalnym wstąpienia przez spadkobiercę do toczącego się postępowania o przyznanie płatności jest złożenie wniosku o wstąpieniu do postępowania w terminie 2 miesięcy od dnia otwarcia spadku.
Ustawa nie formułuje wymogów, jakim powinien odpowiadać taki wniosek. W świetle treści przepisu art. 3 ust. 1 ustawy wynika, że z zastrzeżeniem zasad i warunków określonych w przepisach Unii Europejskiej, o których mowa w art. 1 pkt 1, do postępowań w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji stosuje się przepisy kodeksu postępowania administracyjnego, chyba, że przepisy ustawy stanowią inaczej.
Przepis art. 63 § 1 k.p.a. stanowi, że podania ( żądania, odwołania, zażalenia) mogą być wnoszone pisemnie, telegraficznie lub za pomocą dalekopisu, telefaksu, poczty elektronicznej albo za pomocą formularza umieszczonego na stronie internetowej właściwego organu administracji publicznej, umożliwiającego wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego tego organu, a także ustnie do protokołu.
Należy przyjąć, że podaniem są wszelkiego rodzaju oświadczenia (woli i wiedzy) stron i uczestników postępowania, z którymi podmioty te występują wobec organów administracji publicznej ( Z. Janowicz – Prawo administracyjne, wyd. z 1991 roku, str. 172- 173).
Przepisy art. 63 § 2 i 3 k.p.a. określają wymagania formalne co do treści podania. Wskazana regulacja opiera się na zasadzie wyznaczenia wymagań minimalnych (minimalnych elementów każdego podania). Podkreśla to użyta w art. 63 § 2 formuła "podanie powinno zawierać co najmniej (…)". Wynika to z przyjętej przez kodeks zasady ograniczonego formalizmu, także w tym zakresie. Jej celem jest, jak wskazuje judykatura, odformalizowanie na korzyść strony ustawowych wymagań co do formy i treści żądania w tym kierunku, aby sprawa mogła być rozpoznana zgodnie z intencją i interesem strony ( wyr. NSA z dnia 20 lipca 1981 r., SA 1461/81, ONSA 1981, nr 2, poz. 71).
W wyroku z dnia 11 czerwca 1990 r. (I SA 367/90, ONSA 1990, nr 2-3, poz. 47) NSA podkreślił, iż "stosownie do art. 61 § 1 k.p.a. żądanie wszczęcia postępowania administracyjnego określa przedmiot tego postępowania, a w razie wątpliwości sprecyzowanie żądania należy do strony, nie zaś do sfery ocennej organu administracji". Również w wyroku z dnia 17 września 1992 r. (III SA 949/92) Naczelny Sąd Administracyjny przyjął, iż "o tym, jaki charakter ma pismo strony, decyduje sama strona. Jeśli charakter wniesionego pisma budzi wątpliwości, organ administracji ma obowiązek wyjaśnić rzeczywistą wolę strony. Organ ma przy tym na podstawie art. 9 k.p.a. obowiązek czuwania nad tym, aby strona nie poniosła szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu powinien udzielić jej w razie potrzeby niezbędnych wyjaśnień i wskazówek. Wyjaśnienia i wskazówki powinny dotyczyć w szczególności dopuszczalności pisma". Organ administracji publicznej nie jest władny do zmiany kwalifikacji prawnej żądania strony.
W dniu 24 października 2007 r. B. G. stawiła się w siedzibie organu celem przedłożenia skróconego odpisu aktu zgonu jej męża K. G. zmarłego w dniu […] września 2007 r. (k. 7 akt administracyjnych). Jak wynika z oświadczenia złożonego przez skarżącą na rozprawie w dniu 10 grudnia 2008 roku składając akt zgonu chciała wstąpić do toczącego się postępowania w miejsce męża. Poinformowano ją wówczas, że musi wystąpić do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku i złożyć oświadczenia od córek, że rezygnują z dopłat na jej rzecz – protokół rozprawy k. 21 – 22 akt sądowych. Zadaniem organu było zatem ustalenie, jaka była intencja strony i jej rzeczywista wola w momencie składania niniejszego dokumentu. Organ nie poczynił żadnych ustaleń w tym zakresie. W przypadku przyjęcia, iż rzeczywistą wolą skarżącej była chęć kontynuowania postępowania wszczętego na wniosek jej męża i wstąpienie do toczącego się postępowania na miejsce spadkodawcy, należało wziąć pod uwagę, iż czynność ta została dokonana z zachowaniem ustawowego terminu wynikającego z treści art. 22 ustawy z dnia 26 stycznia 2007 r. o płatnościach.
Na powyższą okoliczność powinien zostać sporządzony również protokół, stosownie do treści art. 67 k.p.a. W świetle art. 67 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność w inny sposób została utrwalona na piśmie. Pełni on szczególną rolę. Dla podmiotu wnoszącego podanie stanowi gwarancję jego wpłynięcia w określonym terminie, dla organu oznacza zrealizowanie zasady skargowości (w szerokim znaczeniu) uprawniającej go do podjęcia czynności postępowania w ogóle lub określonych czynności postępowania. Protokół musi odpowiadać wymaganiom formalnym i materialnym określonym w art. 68 k.p.a. (Tak: Komentarz do art. 63 kodeksu postępowania administracyjnego [w:] G. Łaszczyca, A. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom I., LEX, 2007, wyd. II. Stan prawny: 2007r.).
Należy też podkreślić, iż na rozprawie przed Sądem, B. G. stwierdziła, iż osobiście składała akt zgonu męża celem uzyskania płatności po mężu, który zmarł, zwłaszcza, że nie było możliwości złożenia wniosku jednocześnie przez nią i jej męża. Podkreśliła, iż dopełniła obowiązku, bo zgłosiła się w urzędzie w ciągu miesiąca wyrażając chęć kontynuowania postępowania.
Powyższe okoliczności powinny zostać również wzięte pod uwagę przez organ w ramach toczącego się postępowania celem dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 7 k.p.a.). Należy zauważyć, że to na organie ciążył obowiązek stania na straży praworządności i w sposób wyczerpujący rozpatrzenia całego materiału dowodowego.
Na marginesie podnieść należy, iż ustawodawca, zmieniając ustawę z 26 stycznia 2007 roku o płatnościach, przedłużył termin do złożenia wniosku przez spadkobiercę do wstąpienia, do toczącego się postępowania do 7 miesięcy od daty otwarcia spadku, co wskazuje, że zauważył, iż poprzednio obowiązujący termin był terminem zbyt krótkim na realizację uprawnień.
Organ ponownie rozpoznając sprawę powinien przeprowadzić postępowanie w pełnym zakresie, czyniąc wskazane ustalenia i dopiero wtedy dokonać oceny zgromadzonego w sprawie materiału.
Wobec powyższego na podstawie art.145 § 1 pkt 1 lit.c) p.p.s.a. orzeczono, jak w wyroku
Biorąc za podstawę art. 152 p.p.s.a. orzeczono, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku.
Wobec uwzględnienia skargi Sąd na podstawie art. 200 p.p.s.a. zasądził od organu na rzecz skarżącej zwrot kosztów postępowania należnych na podstawie przepisu § 2 ust. 3 pkt 6 rozporządzenia rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 221, poz. 2193 ze zm.
———————–
1
Uzasadnienie wyroku