Sygnatura:
6537 Egzekucja należności pieniężnych, do których  nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej (art. 34 ust. 3  ustawy o f
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-02-26
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Piotr Łukasik /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Gliwicach Piotr Łukasik po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi E. P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia […] r. nr […] w przedmiocie egzekucji należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej wskutek wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym postanawia odmówić przyznania prawa pomocy
Uzasadnienie: W ramach urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy z dnia […] r. E. P. zwrócił się do Sądu z prośbą o zwolnienie od kosztów sądowych. Argumentując wniosek oświadczył, że jest bez środków do życia. Od dnia […] r. jest rencistą przy czym ZUS nie wypłaca mu świadczenia. Skarżący podniósł nadto, że jest przewlekle chory, po przebyciu […][…]. Podkreślił dalej, że łączna kwota jego zaległości (w tym wobec ZUS) przekracza kwotę […] zł. Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, że skarżący pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym wraz z żoną. Jego majątek stanowią: udział w domu, którego budowa jeszcze się nie zakończyła, mieszkanie o pow. […] m- oraz nieruchomość rolna o pow. […] ha. Skarżący podniósł dalej, że jego żona otrzymuje świadczenie rentowe w kwocie 640,14 zł netto, akcentując przy tym, że część przyznanego jej świadczenia (kwota […] zł) podlega egzekucji komorniczej. W końcowej części wniosku skarżący zaakcentował, że w […] r. w jego gospodarstwie dokonano kradzieży sprzętu, w znacznej części stanowiącego wyposażenie betoniarni, o łącznej wartości […] zł.
Dokonawszy wstępnej analizy wniosku co do jego treści, pismem z dnia 25 maja 2009 r. referendarz sądowy wezwał skarżącego do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie dodatkowych wyjaśnień i nadesłanie dokumentów źródłowych, w szczególności przez:
1) "wykazanie za pomocą odpisów bądź kserokopii stosownych dokumentów (np. rachunki, faktury za media, w tym gaz, energia elektryczna, woda, telefon, nakaz płatniczy podatku od nieruchomości, itp.) jakiego rzędu kwoty aktualnie obciążają miesięcznie budżet domowy z tytułu stałych opłat związanych m.in. z prowadzeniem gospodarstwa domowego; w tych ramach należy nadto złożyć oświadczenie kto i w jakiej wysokości partycypuje w tych kosztach,
2) nadesłanie zaświadczenia właściwej jednostki samorządu terytorialnego wskazującego na aktualny stan zameldowania w lokalu mieszkalnym położonym w J. przy ul. […]; w przypadku zameldowania innych osób niż te, które zostały wskazane w druku PPF należy wskazać na wzajemne relacje tych osób ze skarżącym oraz czy partycypują one w kosztach, o których mowa w pkt 1 niniejszego wezwania,
3) nadesłanie wyciągów lub wykazów z ewentualnie posiadanych przez skarżącego i pozostałych osób z gospodarstwa domowego rachunków bankowych, w tym oszczędnościowo-rozliczeniowych z okresu ostatnich trzech miesięcy;
4) złożenie wyjaśnień dot. – udziału domu w budowie wskazanego w pkt 7.1. druku PPF; w tych ramach należy nadesłać odpis lub kserokopię tytułu prawnego do tego lokalu/nieruchomości, w tym działki zabudowanej, celem wykazania czy jest to własność, współwłasność, służebność itp. za pomocą np. aktu własności, odpisu z księgi wieczystej, umowy darowizny, najmu, użyczenia itp.; należy nadto wykazać jaki jest aktualny stan prowadzonych robót (w tych ramach można nadesłać kserokopię decyzji o pozwoleniu na budowę, kserokopie kart z dziennika budowy, kserokopię zgłoszenia zakończenia robót budowlanych itp.),
5) nadesłanie kserokopii dokumentu świadczącego o aktualnej wysokości świadczenia rentowego otrzymywanego przez żonę skarżącego,
6) nadesłanie kserokopii deklaracji podatku dochodowego od osób fizycznych za lata 2007-2008 (ten punkt wezwania dotyczy skarżącego i jego małżonki; w przypadku braku dochodów we wskazanym okresie należy nadesłać zaświadczenie właściwego Naczelnika urzędu skarbowego potwierdzające tę okoliczność),
7) udokumentowanie okoliczności odmowy wypłaty świadczeń rentowych na rzecz skarżącego (w tym celu należy nadesłać kserokopie stosownych decyzji/postanowień wydanych przez ZUS),
8) nadesłanie zaświadczenia właściwej jednostki samorządu terytorialnego o dochodowości posiadanego gospodarstwa rolnego,
9) złożenie wyjaśnień, czy skarżący otrzymuje jakiekolwiek formy dopłat rolnych od Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Wyjaśnienia te winny być wsparte stosownym zaświadczeniem właściwego Kierownika Biura Powiatowego ARiMR."
W cytowanym wyżej wezwaniu zawarto pouczenie, zgodnie z którym niezastosowanie się do jego treści w wymaganym zakresie bądź w terminie 7 dni traktowane będzie jako brak należytego wykazania przez stronę przesłanek przyznania prawa pomocy określonych w art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – dalej w skrócie: P.p.s.a.
W odpowiedzi na ww. wezwanie skarżący nadesłał pismo procesowe z dnia […] r., w którym odnotował, że w jego gospodarstwie domowym nie są zameldowane żadne inne osoby. Podniósł dalej, że w […] r. założył rachunek bankowy, na który miało być przelewane świadczenie emerytalne. Zaakcentował, że budowę domu rozpoczął w […] r. i formalnie do dnia dzisiejszego nie zakończył się proces budowy. Podkreślił przy tym, że budowa uległa uszkodzeniom w wyniku szkód górniczych. Dokumentacja, w tym pozwolenie na budowę i projekt, została zagubiona w toku postępowania odszkodowawczego prowadzonego przez Kopalnię "A". Skarżący oświadczył dalej, że dochodowość jego gospodarstwa rolnego może zostać określona na podstawie decyzji w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego (załącznik do pisma; liczba hektarów przeliczeniowych wynosi […]). Według skarżącego gospodarstwo nie przynosi żadnych dochodów, zaś w chwili obecnej zostało oddane w dzierżawę osobie trzeciej. Podniósł dalej, że nigdy nie otrzymywał żadnych dopłat z tytułu posiadania rzeczonego gospodarstwa.
Do omówionego wyżej pisma dołączono: decyzje ZUS o odmowie przyznania emerytury i renty z tytułu niezdolności do pracy (z dnia […] r., wyciąg z rachunku bankowego należącego do S. P. (żona skarżącego) za okres od […] do […]r., decyzję w sprawie łącznego zobowiązania pieniężnego na rok […] r. (kwota do zapłaty […] zł; zaległość w tego tytułu – […] zł) oraz wezwanie do zapłaty skierowane do skarżącego na kwotę […] zł (należność z tytułu dostawy energii elektrycznej; data wymagalności – […] r.).
Mając powyższe na uwadze zważono, co następuje:
W druku urzędowego formularza wnioskodawca wskazał, że zabiega o zwolnienie od kosztów sądowych. Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje między innymi zwolnienie od opłat sądowych i wydatków, stanowiących w rozumieniu art. 211 P.p.s.a. – koszty sądowe, z tych względów przedmiotowy wniosek podlegał rozpoznaniu w oparciu o warunki formalne określone art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a. Stosownie więc do jego brzmienia, przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie częściowym uzależnione jest od wykazania przez nią, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Przywołane wyżej przepisy w sposób precyzyjny określają warunki przyznania prawa pomocy, kryteria te każdorazowo są odnoszone do stanu majątkowego osoby ubiegającej się o przyznanie prawa pomocy. Dopiero analiza podanych we wniosku okoliczności wraz z danymi wynikającymi z przedłożonych Sądowi dokumentów dokonywana w związku z przepisami ustawy daje odpowiedź, czy w odniesieniu do konkretnej osoby zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem jej wniosku.
Innymi słowy, na skutek wskazanych przez wnioskodawcę dowodów musi zostać osiągnięty stan pewności co do tego, iż nie jest na w stanie pokryć pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku dla koniecznego utrzymania.
Przenosząc te uwagi na grunt niniejszej sprawy, stwierdzić trzeba, że E. P. nie wykazał, iż zachodzą podstawy do uwzględnienia jego żądania, gdyż jego oświadczenia oraz przedstawiona dokumentacja nie pozwalają na przeprowadzenie wolnej od wątpliwości oceny wniosku.
Taki stan rzeczy stanowi przede wszystkim skutek wybiórczego zastosowanie się do wezwania referendarza sądowego z dnia 25 maja 2009 r. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w przypadku wezwania o dokumenty źródłowe, podstawą do działania referendarza był art. 255 P.p.s.a., zgodnie z którym, w sytuacji, gdy oświadczenie złożone na druku PPF okaże się niewystarczające do oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych wnioskodawcy, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenia lub przedłożyć dokumenty źródłowe. Przepis ten nakłada na stronę obowiązek współdziałania z Sądem w zakresie gromadzenia dowodów źródłowych i wyjaśnienia wszystkich okoliczności w celu ustalenia jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych. Brak tej współpracy przez niedostarczanie dokumentów bądź nieskładnie wyczerpujących oświadczeń musi mieć niewątpliwie wpływ na dokonywaną przez sąd ocenę wniosku o prawo pomocy (tak M. Niezgódka – Medek, Koszty postępowania w sprawach administracyjnych i sądowoadministracyjnych, Warszawa 2007, wyd. 1, s. 244).
Trzeba zatem wytknąć skarżącemu, że nie przedłożył zeznań podatkowych podatku dochodowego do osób fizycznych, które w sposób oczywisty mogłyby się przyczynić do zobrazowania możliwości płatniczych w gospodarstwie domowym skarżącego. Nie nadesłano nadto żadnego dokumentu, który wskazałby na aktualną wysokość świadczenia otrzymywanego przez żonę skarżącego. Należy zauważyć, że wątpliwej wartość dowodem w tej sprawie jest wyciąg z rachunku bankowego żony skarżącego pochodzący sprzed ponad […] miesięcy.
Nawiązując jeszcze do wątku rachunku bankowego trzeba zaakcentować, że pomimo wyraźnego wezwania w tym zakresie, jak również samej deklaracji skarżącego o posiadaniu takowego, zawartej w jego piśmie z dnia […] r., do akt sprawy nie nadesłano wyciągu z jego osobistego rachunku.
Wytknąć trzeba skarżącemu, że nie nadesłał również zaświadczenia o osobach zameldowanych w nieruchomości, którą zajmuje. Wszak w aktach administracyjnych tej sprawy znajduje się zwrotne potwierdzenie odbioru przesyłki, z której wynika, że dorosłym domownikiem nieruchomości przy ul. […] w J. jest syn skarżącego, co niejako pozostaje w sprzeczności z treścią oświadczenia zawartego w druku formularza.
W konsekwencji uznano, że materiały źródłowe zgromadzone w tej sprawie dostarczają wyłącznie cząstkowych danych na temat sytuacji materialnej skarżącego i pozwalają tym samym na sformułowanie co najwyżej fragmentarycznych, niepewnych konkluzji. Co więcej, w takiej sytuacji nie można wykluczyć podejrzenia, że podejmując tego rodzaju działania, realizowane przecież świadomie, strona kierowała się założeniem, aby przedłożyć tylko te dowody, które przemawiają na rzecz jej wniosku, ukrywając te mniej korzystne z omawianego punktu widzenia.
Taki stan rzeczy uniemożliwia uwzględnienie wniosku o przyznanie prawa pomocy, tym bardziej, że skarżący został w tej sprawie zobowiązany do uiszczenia minimalnej wartości wpisu sądowego od skargi przewidzianej w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
W wyniku poczynionych wyżej spostrzeżeń postanowiono, jak w sentencji w oparciu o przywołane wyżej przepisy, działając na podstawie art. 258 § 1 i § 2 pkt 7 P.p.s.a.

Uzasadnienie wyroku