Sygnatura:
6550
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: II GZ 252/09
Skarżony organ:
Dyrektor Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
Data:
2009-08-17
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Zofia Przegalińska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Sędzia N S A – Zofia Przegalińska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 30 września 2009 r. wniosku skarżącego A.M. o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie z jego skargi na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia […] nr […] w przedmiocie odmowy przyznania płatności na 2008 rok postanawia: odmówić wnioskodawcy przyznania prawa pomocy.
Uzasadnienie: Pismem z dnia 10 lipca 2009 r. skarżący A.M. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skargę na decyzję Dyrektora Oddziału Regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z dnia […] nr […] w przedmiocie odmowy przyznania płatności na 2008 rok
W odpowiedzi na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego w kwocie 200 zł skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia go od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata, wskazując, że z uwagi na bardzo trudną sytuację materialną i zdrowotną nie jest w stanie ponieść kosztów związanych z wniesioną skargą. Podał, iż jest samotny i schorowany, posiada gospodarstwo rolne o powierzchni 12 ha, w tym 3,60 ha łąk oraz mieszkanie o powierzchni 45 m2. Z gospodarstwa nie uzyskuje żadnych dochodów, nie otrzymuje również żadnej pomocy zaś z dochodów opłaca podatek, prąd, gaz, wodę i inne opłaty oraz lekarstwa.
Stosownie do 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) zarządzeniem z dnia 17 września 2009 r. zobowiązano skarżącego do nadesłania, w terminie 7 dni od doręczenia wezwania pod rygorem odmowy przyznania prawa pomocy, dowodów potwierdzających wysokość wydatków ponoszonych na konieczne utrzymanie skarżącego (opłaty za energię elektryczną, gaz, wodę, czynsz) z ostatnich 3 miesięcy; oświadczenia, z jakiego tytułu skarżący otrzymuje dochód z gospodarstwa rolnego, czy stanowią je np. dopłaty do gospodarstwa rolnego jeżeli tak to należy przedłożyć decyzje właściwych organów, czy sprzedaż płodów rolnych lub żywego inwentarza; zaświadczenia z Urzędu Gminy o dochodach uzyskiwanych z gospodarstwa rolnego brutto i netto za 2008r., odpisu zeznania podatkowego za 2008 r. wraz z potwierdzeniem jego złożenia w urzędzie skarbowym; wyciągów z posiadanych przez skarżącego rachunków bankowych z ich stanem za okres ostatnich 3 miesięcy; zaświadczenia z MOPS o korzystaniu/nie korzystaniu przez wnioskodawcę w bieżącym roku kalendarzowym z pomocy społecznej.
W odpowiedzi na wezwanie skarżący oświadczył, iż z tytułu gospodarki rolnej nie otrzymuje żadnej pomocy, nie korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy Społecznej w T. i nie uzyskuje żadnych dochodów z prowadzonego gospodarstwa rolnego. Podał, iż jego wydatki na prąd wynoszą 142,88 zł, na gaz 39,78 zł, ubezpieczenie – 293 zł, wodę – 40,10 zł, śmieci – 20 zł, lekarstwa – 200 zł, opał na zimę – 300 zł. Do swojego oświadczenia dołączył rachunek za gaz za okres od 21 lutego do 26 czerwca 2009 r. na kwotę 39,82 zł, za energię elektryczną za okres od 21 listopada 2008 r. do 22 stycznia 2009 r. – 95,05 zł, od 22 stycznia do 20 marca 2009 r. – 47,83 zł, zaświadczenie z Urzędu Miejskiego w T., iż posiada gospodarstwo rolne w T. o ogólnej powierzchni 12,7829 ha tj. 8,78 ha przeliczeniowego a zgodnie z obwieszczeniem Prezesa GUS z dnia 22 września 2008 r. przeciętny dochód z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego wynosi 2.220 zł, zaświadczenie z Ośrodka Pomocy Społecznej w T., iż nie korzysta z pomocy finansowej Ośrodka, odcinek wpłaty składki KRUS za 3 kwartał 2009 r. w kwocie 293 zł, fakturę VAT zapłaty za wodę w kwocie 40,10 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) powoływanej dalej jako p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Zgodnie z art. 245 § 4 p.p.s.a. częściowe zwolnienie od opłat lub wydatków może polegać na zwolnieniu od poniesienia ułamkowej ich części albo określonej ich kwoty pieniężnej.
Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.), w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).
Z konstrukcji tego przepisu wynika więc, że to na wnioskodawcy spoczywa ciężar wykazania, że znajduje się w sytuacji materialnej uprawniającej do przyznania prawa pomocy i od tego co udowodni zależy sposób rozstrzygnięcia w tym przedmiocie. Wskazane przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 p.p.s.a. Strona ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy musi zatem uprawdopodobnić, że jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie, o którym mowa w przytoczonych przepisach. Tym samym na zainteresowanym spoczywa ciężar dowodu, że znajduje się w sytuacji uprawniającej go do skorzystania z prawa pomocy, zaś rozstrzygnięcie Sądu w tej kwestii zależy od tego, co zostanie przez stronę udowodnione.
Stosownie natomiast do art. 255 p.p.s.a. jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego.
Odnosząc powyższe na grunt rozpatrywanej sprawy należy stwierdzić, iż skarżący został wezwany do nadesłania określonych w wezwaniu dokumentów źródłowych dotyczących jego stanu majątkowego jednakże nie wykonał tego zobowiązania w całości, nie nadesłał bowiem odpisu zeznania podatkowego za 2008 r., wyciągów z rachunków bankowych oraz oświadczenia z jakiego tytułu otrzymuje dochody pozwalające mu na utrzymanie się i dokonanie opłat. Do dnia dzisiejszego dokumenty te nie zostały złożone w Sądzie. Nie sposób zatem ocenić rzeczywistej sytuacji materialnej skarżącego skoro brak jest dokumentów pozwalających na dokonanie takiej oceny. Według oświadczenia skarżącego nie otrzymuje on żadnych dochodów, co pozostaje w sprzeczności z dokonywanymi przez niego opłatami na prąd, gaz, wodę, składki KRUS oraz na bieżące utrzymanie.
Należy wskazać, iż przyznanie prawa pomocy jest możliwe tylko i wyłącznie w sytuacji wyczerpującego przedstawienia informacji dotyczącej sytuacji materialnej strony, zawierającej przede wszystkim dokładne dane dotyczące wysokości otrzymywanych dochodów i to niezależnie od ich źródła, które w zestawieniu z ponoszonymi wydatkami na konieczne utrzymanie umożliwiają dokonanie oceny czy stać ją na poniesienie kosztów postępowania bez uszczerbku dla utrzymania siebie i rodziny. Sąd nie jest zobowiązany do prowadzenia jakichkolwiek dochodzeń w sytuacji, gdy przedstawione przez stronę dane uniemożliwiają pełną ocenę jej stanu majątkowego, albo gdy nie są one do końca jasne. To sprawą zainteresowanego jest wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy, ponieważ to na nim spoczywa w tym zakresie ciężar dowodu. Żądane informacje były niezbędne dla dokonania analizy, która pozwoliłaby na ocenę zdolności wnioskodawcy do ponoszenia kosztów sądowych. Wnioskodawca w zakreślonym terminie dokumentów tych jednak nie przedłożył. Zatem oświadczenia złożone przez wnioskodawcę uznać należy za niepełne i nieodzwierciedlające jego rzeczywistej, aktualnej sytuacji finansowej.
W utrwalonym orzecznictwie sądów administracyjnych wskazuje się, iż do uwzględnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy nie wystarczy ogólnikowe twierdzenie o trudnej sytuacji finansowej skarżącej strony.
Z tych względów należało przyjąć, iż skoro wnioskodawca nie udokumentował niezbędnych wydatków na bieżące utrzymanie oraz nie przedłożył wszystkich żądanych dokumentów, to tym samym nie wykazał, iż nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania.
Wobec braku podstaw do zastosowania art. 246 § 1 pkt 1 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, należało orzec jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku