Sygnatura:
6157 Opłaty związane ze wzrostem wartości nieruchomości
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-10-19
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Leszek Foryś /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Dnia 17 listopada 2009 roku Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi – Wydział II – Leszek Foryś po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2009 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku A.P. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A.P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia […] Nr […] w przedmiocie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanej zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (opłata planistyczna) postanawia odmówić skarżącemu przyznania prawa pomocy. LF
Uzasadnienie: II SA/Łd 861/09
Uzasadnienie
A.P. zwrócił się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi o zwolnienie go od kosztów sądowych, w sprawie z jego skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia […] w przedmiocie ustalenia jednorazowej opłaty z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanej zmianą miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (opłata planistyczna).
W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, iż prowadzi gospodarstwo domowe wraz z żoną R.P. Podał, że zajmuje się gospodarstwem rolnym o powierzchni 6,1291 ha, z którego dochody praktycznie równe są kosztom jego prowadzenia. Utrzymuje się z wynagrodzenia za pracę żony w wysokości 1100 zł. Skarżący jest właścicielem 102-metrowego domu, innego majątku nie wykazał. Poinformował, że choruje na cukrzycę i pozostaje na stałym leczeniu.
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Stanowi ono realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.). Wskazać jednak należy, iż prawo dostępu do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. W przypadku, gdy dostęp jednostki do sądu jest ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy faktycznie, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne ze wskazanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, gdy ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa i gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, winien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, opubl. Lex nr 75481).
Zgodnie z treścią art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Jednocześnie ustawodawca w art. 246 § 1 uzależnił przyznanie prawa pomocy od wykazania przez stronę, że nie ma ona środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania (przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym) lub, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym).
Prawo pomocy jest instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony postępowania. Z tego względu przesłanki zastosowania tej instytucji winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony postępowania z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania, a wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku musi uprawdopodobnić, w sposób bardzo rzetelny, okoliczności przemawiające za uwzględnieniem wniosku. W rozpoznawanej sprawie skarżący nie uczynił zadość tym wymaganiom.
Z niezwykle lakonicznego uzasadnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy oraz podanych w nim informacji wynika, że na dochody dwuosobowej rodziny skarżącego składa się praktycznie wynagrodzenie za pracę R.P. w kwocie 1100 zł, bowiem działalność rolnicza nie przynosi zysków. Skarżący nie wykazał przy tym żadnego majątku (poza domem), jak również oszczędności.
Tymczasem z akt administracyjnych sprawy wynika, że skarżący w dniu 30 stycznia 2008 r. podpisał przedwstępną umowę sprzedaży należących do niego nieruchomości, w której kontrahent zobowiązał się do zapłaty ceny w wysokości 644 600 zł. Skarżący oświadczył w umowie, że w dniu jej podpisania otrzymał przelewem na jego rachunek bankowy kwotę 128 920 zł. Przeniesienie własności sprzedawanej nieruchomości nastąpiło w dniu 8 maja 2008 r. (akt notarialny Rep. A […]). W tym samym dniu nabywca przelał na rachunek bankowy skarżącego pozostałą cześć umówionej ceny, w kwocie 515 680 zł.
Trudno zatem uznać za przekonujące obecne twierdzenia skarżącego o braku środków na uiszczenie kosztów sądowych, w tym wpisu sądowego od skargi w wysokości 1500 zł. Dysponowanie kwotą rzędu ponad 600 000 zł, mimo że uzyskaną rok wcześniej, w żaden sposób nie pozwala sądzić, że skarżący nie dysponuje środkami niezbędnymi do uiszczenia kosztów postępowania. Posiadanie środków majątkowych w kwocie znacznie przewyższającej wysokość potencjalnych kosztów sądowych w sprawie pozwala sądzić, iż ich drobną część, bez uszczerbku dla swego koniecznego utrzymania, skarżący może przeznaczyć na pokrycie kosztów sądowych. Tak więc niewiarygodnie brzmi w tym kontekście argumentacja o trudnej sytuacji finansowej skarżącego.
Oceniając sytuację majątkową, rodzinną i osobistą A.P. stwierdzić należy, że skarżący, mając do wyboru wykonanie zobowiązań niewiążących się z utrzymaniem koniecznym dla siebie i rodziny oraz pokrycie kosztów postępowania sądowego, postanowili priorytetowo potraktować te pierwsze i posiłkować się pomocą Państwa w zakresie kosztów postępowania. Zachowanie takie nie może liczyć na akceptację. Jak już wyżej zaznaczono prawo pomocy jest instytucją wyjątkową, której celem jest umożliwienie dostępu do sądu osobom, które rzeczywiście nie mogą pokryć kosztów postępowania bez uszczerbku dla utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Przez uszczerbek dla utrzymania koniecznego należy rozumieć pozbawienie środków na pokrycie najbardziej podstawowych potrzeb, a więc kosztów wyżywienia, ubrania i zamieszkania. Uszczerbek w majątku strony, który wiąże się wyłącznie z obniżeniem stopy życiowej nie uzasadnia przyznania prawa pomocy.
Wobec powyższego, na podstawie art. 245 § 2 i art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.
LF

Uzasadnienie wyroku