Sygnatura:
6153 Warunki zabudowy terenu
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-10-26
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Leszek Foryś /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Dnia 17 listopada 2009 roku Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Łodzi – Wydział II – Leszek Foryś po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2009 roku na posiedzeniu niejawnym wniosku U.R. o przyznanie prawa pomocy poprzez zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi U.R. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia […] Nr […] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania postanawia odmówić skarżącej przyznania prawa pomocy. LF
Uzasadnienie: II SA/Łd 878/09
Uzasadnienie
U.R. zwróciła się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi o zwolnienie jej od kosztów sądowych, w sprawie z jej skargi na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia […] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji o ustaleniu warunków zabudowy dla zmiany sposobu użytkowania części budynku inwentarskiego.
W uzasadnieniu wniosku skarżąca wskazała, iż prowadzi gospodarstwo domowe wraz z córką E.R. Podała, że otrzymuje emeryturę w wysokości 1400 zł brutto, E.R. zaś wynagrodzenie za pracę w wysokości 1500 zł. Skarżąca jest właścicielem 70-metrowego domu, który wymaga kapitalnego remontu oraz nieruchomości rolnej o powierzchni 1,56 ha. Wskazała, że spłaca kredyt w wysokości 10 000 zł.
Referendarz sądowy zważył, co następuje:
Prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, mającą na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego. Stanowi ono realizację uprawnień wynikających z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 roku, Nr 61, poz. 284 ze zm.). Wskazać jednak należy, iż prawo dostępu do sądu nie ma charakteru absolutnego i może być przedmiotem uzasadnionych prawnie ograniczeń. W przypadku, gdy dostęp jednostki do sądu jest ograniczony, czy to przez działanie prawa, czy faktycznie, ograniczenie tego prawa nie będzie sprzeczne ze wskazanymi wyżej przepisami Konstytucji i Konwencji, gdy ograniczenie dostępu do sądu nie narusza samej istoty tego prawa i gdy zmierza do realizacji uzasadnionego prawnie celu oraz gdy zachowana została rozsądna relacja proporcjonalności pomiędzy stosowanymi środkami a celem, do realizacji którego stosowane środki zmierzały. Stąd ograniczona ilość funduszy publicznych dostępna na udzielanie pomocy prawnej sprawia, że koniecznością systemu wymiaru sprawiedliwości jest przyjęcie procedury selekcji, a sposób, w jaki ta procedura funkcjonuje w poszczególnych sprawach, winien być pozbawiony arbitralności lub dysproporcjonalności i nie powinien rzutować na istotę prawa dostępu do sądu (por. wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 16 lipca 2002 roku w sprawie P., C. i S. vs. Wielka Brytania nr 56547/00, opubl. Lex nr 75481).
Zgodnie z treścią art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), dalej p.p.s.a., prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Jednocześnie ustawodawca w art. 246 § 1 uzależnił przyznanie prawa pomocy od wykazania przez stronę, że nie ma ona środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania (przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym) lub, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym).
Prawo pomocy jest instytucją stanowiącą wyjątek od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony postępowania. Z tego względu przesłanki zastosowania tej instytucji winny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony postępowania z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania, a wnosząc o zwolnienie z tego obowiązku musi uprawdopodobnić, w sposób bardzo rzetelny, okoliczności przemawiające za uwzględnieniem wniosku. W rozpoznawanej sprawie skarżąca nie uczyniła zadość tym wymaganiom.
U.R., wraz z pozostającą z nią we wspólnym gospodarstwie domowym córką, uzyskują stałe miesięczne dochody (łącznie 2900 zł), w wysokości wielokrotnie przewyższającej kwotę wpisu sądowego od skargi, który w niniejszej sprawie wynosi 100 zł. Oznacza to, w ocenie referendarza sądowego, iż drobną część dochodu, bez uszczerbku dla swego koniecznego utrzymania, skarżąca może przeznaczyć na pokrycie wpisu sądowego od skargi. Także pozostałe koszty sądowe, o ile oczywiście wystąpią, kształtowały się będą w tej samej wysokości, a ponadto rozłożone będą w czasie. Na zmianę powyższego stanowiska nie wpływa również okoliczność spłaty przez skarżącą kredytu, w wysokości 10 000 zł. Udzielenie przez instytucję finansową kredytu poprzedzone jest zawsze badaniem zdolności kredytowej osoby ubiegającej się o niego, a jego przyznanie oznacza, że badanie wykazało, że skarżąca będzie w stanie go spłacić. Uwzględniając zatem, że strona posiada stały dochód w wysokości znacznie przekraczającej wysokość aktualnych (wpis od skargi) oraz ewentualnych innych kosztów sądowych, uznać należy, że ich pokrycie w niniejszej sprawie nie będzie się dla skarżącej wiązało z brakiem środków na konieczne utrzymanie. Przez uszczerbek dla utrzymania koniecznego należy rozumieć pozbawienie środków na pokrycie najbardziej podstawowych potrzeb, a więc kosztów wyżywienia, ubrania i zamieszkania. Uszczerbek w majątku strony, który wiąże się wyłącznie z obniżeniem, choćby niezbyt wysokiej, stopy życiowej nie uzasadnia przyznania prawa pomocy.
Wobec powyższego, na podstawie art. 245 § 2 i art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 2 pkt 7 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.
LF
Uzasadnienie wyroku