II SA/Gl 908/09 – Wyrok WSA w Gliwicach


Sygnatura:
6014 Rozbiórka budowli lub innego obiektu budowlanego, dokonanie oceny stanu technicznego obiektu, doprowadzenie obiektu do s
Hasła tematyczne:
Budowlane prawo
Skarżony organ:
Inspektor Nadzoru Budowlanego
Data:
2009-10-05
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Bonifacy Bronkowski /przewodniczący/
Elżbieta Kaznowska /sprawozdawca/
Maria Taniewska-Banacka

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Kaznowska (spr.), Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka, Protokolant St. sekr. Małgorzata Orman, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Z. P. na decyzję […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia […] r. nr […] w przedmiocie wykonania określonych robót budowlanych 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. z dnia […] r. nr […], 2. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu, 3. zasądza na rzecz skarżącej od […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie: Decyzją z dnia […] Nr […], wydaną na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.jedn. Dz.U. z 2003, Nr 207, poz. 2016 ze zm.) Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w B. nałożył na Z.P. obowiązek zamurowania otworu drzwiowego usytuowanego w ścianie wschodniej budynku gospodarczego usytuowanego na działce położonej w S. przy ulicy […], wyznaczając termin do dnia […]. W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że właścicielka nieruchomości a zarazem inwestorka Z.P. uzyskała pozwolenie na budowę budynku gospodarczego, ale wobec prowadzenia robót budowlanych niezgodnie z zatwierdzonym pozwoleniem na budowę postanowieniem z dnia […] wstrzymano prowadzenie tych prac, a następnie decyzją z dnia […] nakazano doprowadzić budynek gospodarczy do stanu zgodnego z uzyskanym pozwoleniem, m.in. poprzez zamurowanie bramy w ścianie szczytowej oraz wykonanie dachu jednospadowego. W dniu […] Z.P. zgłosiła rozebranie dotychczasowego dachu i wykonanie dachu zgodnie z regułami sztuki budowlanej. Z kolei w dniu […] Starosta […] w B. wydał decyzję Nr […] zezwalającą na kontynuację budowy budynku gospodarczego wraz ze zmianą sposobu jego użytkowania na garaż. W ocenie orzekającego w sprawie organu nadzoru budowlanego wykonanie bramy wjazdowej do budowanego garażu jest niegodne z warunkami technicznymi, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, gdyż ściana, w której wykonany został otwór na bramę znajduje się w granicy z nieruchomością sąsiednią, tj. działką nr […], a decyzja udzielająca pozwolenie na kontynuowanie budowy, w oparciu, o którą zainteresowana prowadziła wymienione prace została uchylona, jako że Starosta […] decyzją z dnia […] Nr […] utrzymaną w mocy decyzją Wojewody […] z dnia […] Nr […], uchylił wymienioną wcześniej własną decyzję ( z […]) i orzekł o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzieleniu pozwolenia na budowę.
Wniesione odwołanie, wskazujące na rozpoczęcie i wykonanie przedmiotowych prac budowlanych w oparciu o prawomocną decyzję właściwego organu, zostało rozpatrzone przez […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K., który decyzją wydaną w oparciu o przepis art. 138 § 1 pkt 1 i pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz art. 51 ust. 1 pkt 2 i ust. 7 oraz art. 83 ust. 2 ustawy Prawo budowlane uchylił zaskarżoną decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w B. w części dotyczącej terminu wykonania nałożonego obowiązku i ustalił nowy termin na dzień […], w pozostałej części utrzymując decyzję organu pierwszej instancji w mocy. W uzasadnieniu powtórzył argumentację przedstawioną przez organ pierwszej instancji, dodając, że po wyeliminowaniu z obrotu prawnego decyzji zezwalającej na kontynuację budowy zaistniała potrzeba przeprowadzenia postępowania mającego na celu doprowadzić sporny obiekt do stanu zgodnego z prawem.
Wnosząc od powyższej decyzji skargę do sądu administracyjnego Z.P. podkreśliła, iż przedmiotowa brama do garażu została wykonana w czasie, gdy w obrocie prawnym pozostawała decyzja zezwalająca jej na kontynuację robót budowlanych, co w jej ocenie świadczy o legalności przeprowadzonych robót. Dodała, że postanowienie o wstrzymaniu robót budowlanych otrzymała już po osadzeniu bramy do garażu, a nadto zwróciła uwagę na poniesione wydatki związane z realizacją uprawnień przyznanych jej mocą decyzji zezwalającej na kontynuację robót budowlanych.
Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 27 marca 2008 r. Sygn. akt II SA/Gl 92/08 skarga jako nieuzasadniona została oddalona. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd nie podzielił zarzutów skarżącej, wyjaśniając, że przedmiotem postępowania toczącego się przed organami nadzoru budowlanego była ocena legalności robót budowlanych polegających na wykonaniu bramy wjazdowej do budynku gospodarczego, użytkowanego jako garaż, usytuowanego na działce nr […] położonej przy ulicy […] w S. Wprawdzie Sąd podzielił twierdzenie skarżącej, iż roboty budowlane wykonane zostały na podstawie ostatecznej decyzji Starosty […] z dnia […], którą zatwierdzono projekt budowlany przewidujący lokalizację otworu drzwiowego w granicy z sąsiednią działką, jednakże wskazał, że decyzją Wojewody […] z dnia […] wydaną w postępowaniu wzowieniowym, nastąpiło wyeliminowanie tej decyzji z obrotu prawnego. Dlatego słusznie przyjęły organy nadzoru budowlanego tezę, niż nie można w tej sytuacji mówić o samowoli budowlanej w rozumieniu art. 48 ustawy Prawo budowlane, a prowadząc postępowanie, kierowały się przepisem art. 51 Prawa budowlanego, chociaż w jego trakcie doszło do uchylenia wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r. (sygn. akt II SA/Gl 1083/05) wymienionej powyżej decyzji Wojewody […]. Organy nadzoru budowlanego prowadząc postępowanie w trybie art. 51 prawa budowlanego zasadnie zauważyły, że wykonane roboty budowlane naruszają regulację zawartą w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim odpowiadać powinny budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz. 690 ze zm.), a w szczególności zapis § 12 ust. 1 pkt 1, z którego wynika, że odległość budynku zwróconego ścianą z otworami okiennymi lub drzwiowymi w stronę tej granicy z nieruchomością sąsiednią powinna wynosić co najmniej 4 m. Zatem skoro przedmiotowy budynek gospodarczy usytuowany na działce nr […] w granicy z działką nr […], to tym samym wykonanie bramy wjazdowej jest niemożliwe z uwagi na brak zachowania minimalnej odległości, o której mowa w zacytowanym powyżej przepisie. Nie zmienia tego stanowiska także fakt, że skarżąca jest współwłaścicielką działki nr […], a pas gruntu biegnący po tej parceli od drogi publicznej do wjazdu do garażu znajduje się w jej wyłącznym użytkowaniu, gdyż drugi z współwłaścicieli W.K. oponował wobec takiej lokalizacji bramy.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku skarżąca wniosła o jego uchylenie jako wydanego z naruszeniem prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, polegające na przyjęciu, że zaistniały przesłanki do zastosowania tego przepisu w sprawie, powodując nałożenie na skarżącą obowiązków określonych w decyzji […] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w K. z dnia […], pomimo uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 15 września 2005 r. decyzji Wojewody […] z dnia […].
Po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 10 lipca 2009 r. sygn. akt II OSK 1112/08, uchylił powyższy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpatrzenia.
W uzasadnieniu tego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że skarga kasacyjna ma uzasadnione podstawy. Za uzasadniony uznano zarzut naruszenia art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, poprzez przyjęcie, iż zaistniały przesłanki do jego zastosowania w sprawie i nałożenia przez orzekające organy nadzoru budowlanego na skarżącą obowiązku wykonania określonych w decyzji z dnia […] robót budowlanych, pomimo uchylenia wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r. decyzji Wojewody […] z dnia […], uchylającej decyzję Starosty […] z dnia […] w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na kontynuację budowy budynku gospodarczego na działce nr […], wraz ze zmianą jego sposobu użytkowania na garaż. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego postępowanie określone w art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego prowadzone w ramach legalizacji może zostać wszczęte w sytuacji braku decyzji o pozwoleniu na budowę, podczas gdy w rozpatrywanej sprawie skarżąca w dacie wykonywania przedmiotowych robót budowlanych legitymowała się decyzją Starosty […] z dnia […] o pozwoleniu na budowę i zatwierdzeniu projektu budowlanego, który przewidywał lokalizację otworu drzwiowego w granicy z działką sąsiednią. Zatem posiadała decyzję umożliwiającą jej prowadzenie tych prac. Pomimo bowiem wyeliminowania tej decyzji decyzją Wojewody […] z dnia […], ta ostatnia decyzja została uchylona wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r. (sygn. akt II SA/Gl 1083/05). W rezultacie więc unicestwieniu uległy wywołane przez decyzję Wojewody […] skutki prawne. Uwzględniając fakt, iż postanowieniem z dnia […] Wojewoda […] zawiesił postępowanie odwoławcze należy uznać, że decyzja Starosty […] z […] pozostawała w mocy i w dacie prowadzenia robót budowlanych przez skarżącą, a także w dacie ich zakończenia. W ocenie orzekającego Sądu nie są istotne przyczyny, z powodu, których doszło do uchylenia decyzji Wojewody […] z dnia […], istotny jest jedynie fakt, że uchylenie tej decyzji spowodował określone następstwa prawne, czyli powrót do stanu prawnego wynikającego z decyzji Starosty […] z dnia […] w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę budynku gospodarczego na działce nr […] wraz ze zmianą sposobu użytkowania tego budynku na garaż.
Rozpoznając ponownie skargę Z.P. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zważył, co następuje:
Decyzje organów obu instancji ostać się nie mogą albowiem zostały oparte na błędnej podstawie materialnoprawnej. Oceny tych decyzji należało przy tym dokonać, na co zwrócono też uwagę w omówionym wyżej wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, z uwzględnieniem sytuacji, która nastąpiła po wydaniu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r. Zgodnie z art. 190 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny. Zatem rozpoznając ponownie sprawę Sąd zobowiązany został do jej rozpatrzenia z uwzględnieniem sytuacji, która nastąpiła wskutek uchylenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 15 września 2006 r. (sygn. akt II SA/Gl 1083/05) decyzji Wojewody […] z dnia […], wydanej w postępowaniu wznowieniowym i utrzymującym w mocy decyzję Starosty […] z dnia […] Nr […] uchylającą pozwolenie na budowę nr […] z dnia […] w całości obejmującej kontynuację budowy budynku gospodarczego wraz ze zmianą sposobu użytkowania na garaż na terenie S. przy ulicy […], na działce nr […] i odmawiającą zatwierdzenia projektu budowlanego oraz wydania pozwolenia na budowę inwestycji określonej powyżej. Faktem jest, że przedmiotowa budowa rozpoczęta została jeszcze w […] r. – decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia […] w sprawie wydania pozwolenia na budowę budynku gospodarczego na działce położonej na działce w S. przy ulicy […]. Nie podlega także sporowi, iż budowa ta postanowieniem tegoż Kierownika z dnia […] Nr […] została wstrzymana wobec stwierdzenia prowadzenie jej niezgodnie z zatwierdzonym projektem technicznym i pozwoleniem na budowę. W kolejnych rozstrzygnięciach (decyzja Kierownika Urzędu Rejonowego w O. z dnia […] Nr […]) zobowiązano stronę do doprowadzenia przedmiotowej budowy do stanu zgodnego z prawem, a decyzją z dnia […] Nr […] Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w B. umorzył postępowanie w sprawie samowolnie wykonanej konstrukcji dachu na wymienionym powyżej budynku gospodarczym.
Z kolei decyzją z dnia […] Nr […] Starosta […] udzielił Z.P. wymienione już powyżej pozwolenie na kontynuację budowy przedmiotowego budynku gospodarczego, udzielając jednocześnie zgody na zmianę sposobu użytkowania tego budynku na garaż. Jednakże wskutek postępowania wznowieniowego decyzja powyższa została wyeliminowana, co ostatecznie nastąpiło decyzją Wojewody […] z dnia […]. W związku jednak ze skargą Z.P. na tę ostatnią decyzję wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r. Sygn. akt II SA/Gl 1083/05 została ona uchylona, a w rezultacie unicestwione zostały jej skutki prawne, a w szczególności utrata mocy wiążącej decyzji Starosty […] z dnia […]. Mając na uwadze, że skarżąca zgłosiła kontynuowanie budowy dnia […], a więc w dacie, kiedy obowiązywała decyzja zezwalająca na kontynuowanie robót budowlanych, wobec zawieszenia postępowania odwoławczego postanowieniem Wojewody z dnia […] Nr […] uznać należy, że decyzja Starosty […] z dnia […] pozostawała w mocy i w dacie prowadzenia robót budowlanych przez skarżącą, i w dacie ich zakończenia. W wyniku bowiem wymienionego powyżej wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wskutek wyeliminowania decyzji Wojewody […] z obrotu prawnego nastąpił powrót do stanu prawnego wynikającego z decyzji Starosty Powiatu […] z dnia […] w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na kontynuację przedmiotowej budowy. Wprawdzie trudno na podstawie posiadanych akt jednoznacznie stwierdzić, czy zakończone zostało postępowanie wznowione w sprawie wymienionej decyzji z dnia […], gdyż z posiadanych akt można jedynie stwierdzić, że uchylona została decyzja Wojewody […] z dnia […] wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 września 2006 r., a postanowieniem z dnia […] postępowanie odwoławcze zostało zawieszone. Brak jest jednak informacji, czy na dzień obecny to zawieszone postępowanie zostało zakończone i z jakim rezultatem. Wynik tego postępowania niewątpliwie ma znaczenie dla oceny zasadności i charakteru postępowania legalizacyjnego prowadzonego przez organy nadzoru budowlanego w zakresie budowy w granicy działek […] i […]. Dlatego też mając powyższe na uwadze, organy nadzoru budowlanego powinny ustalić w sposób jednoznaczny czy wymienione powyżej postępowania wznowieniowe zostało zakończone i z jakim wynikiem, względnie w przypadku braku jego zakończenia zwrócić się do właściwego organu o jego podjęcie i zakończenie, zawieszając jednocześnie swoje postępowanie do czasu zakończenia postępowania wzniowieniowego. Od stanowiska organów architektoniczno- budowlanych zależeć będzie postępowanie prowadzone przez organy nadzoru budowlanego. W przypadku bowiem, kiedy okaże się, że decyzja Starosty […] z dnia […] pozostaje w obrocie, samo postępowanie organów nadzoru budowlanego dotyczyć będzie dokładnego sprawdzenia prawidłowości wykonanej inwestycji w związku z wymogami i warunkami określonymi w wymienionej decyzji. Dopiero w przypadku wykonania tej inwestycji niezgodnie z warunkami określonymi w przedmiotowej decyzji, możliwe będzie podjęcie stosownych działań w ramach postępowania przed organami nadzoru budowlanego w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z udzielonym pozwoleniem na budowę. W przypadku zaś uchylenia decyzji Starosty […] z dnia […], kontynuowane postępowanie legalizacyjne powinno doprowadzić do rozważenia, czy faktycznie w rozpatrywanej sprawie możemy mówić o naruszeniu § 12 rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim odpowiadać mają budynki i ich usytuowanie. Nie może podlegać dyskusji, że w przypadku budowy w granicy z sąsiednią działką powinny być zachowane określone w tym przepisie odległości. Jednak w rozpatrywanej sprawie budowa przedmiotowego garażu ma miejsce na działce pozostającej własnością skarżącej (nr […]) w granicy z działką (nr […]) będącą współwłasnością skarżącej i w stosunku, do której mocą postanowienia Sądu Okręgowego w K. sygn. akt […] z dnia […] pas gruntu biegnący od drogi publicznej do wjazdu do garażu znajduje się w jej wyłącznym użytkowaniu. Wobec takiego rozstrzygnięcia tylko skarżąca ma prawo swobodnego korzystania z tego terenu. Nie wydaje się więc zasadne w takiej sytuacji odwoływanie się do regulacji § 12 cytowanego powyżej rozporządzenia.
Mając powyższe na uwadze zaskarżoną decyzję jak i decyzję ją poprzedzającą należało uchylić na podstawie art. 145 ( 1 pkt. 1 lit a i lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. nr 153, poz. 1270 ze zm.)
Uwzględniając skargę Sąd orzekł o niewykonalności zaskarżonej decyzji stosownie do art. 152 przywołanej powyżej ustawy. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 200 cytowanej powyżej ustawy.
Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ orzekający będzie miał na uwadze powyżej poczynione uwagi, wyeliminuje wskazane uchybienia i rozstrzygnie na podstawie ustalonego w sposób jednoznaczny stanu prawnego i faktycznego.

Uzasadnienie wyroku