Sygnatura:
6111 Podatek akcyzowy
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Celnej
Data:
2009-09-22
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
Oddalono wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
Sędziowie:
Grzegorz Karcz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz Sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie – Grzegorz Karcz po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku J. C. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. C. na decyzję Dyrektora Izby Celnej z dnia 29 maja 2009 r. nr […] w przedmiocie podatku akcyzowego za miesiąc kwiecień 2003 r. postanawia: oddalić wniosek.
Uzasadnienie: Skarżący w złożonym na urzędowym formularzu "PPF" wniosku o przyznanie prawa pomocy domagał się zwolnienia od kosztów sądowych.
Objaśniając swoją sytuację rodzinną podał, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z żoną i córką.
Określając majątek swój i osób pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym uwidocznił, że w jego skład wchodzą nieruchomości rolne w O., C., B., C., K., J., Ł. które jednak stanowią przedmiot zabezpieczenia banków bądź urzędu skarbowego. Nie posiada zasobów pieniężnych ani przedmiotów wartościowych.
Podnosi, że prowadzona działalność gospodarcza na przestrzeni ubiegłych dwóch lat nie przyniosła mu dochodów, które podlegałyby opodatkowaniu. Ze względu na toczące się postępowania egzekucyjne nie ma możliwości spieniężenia swojego majątku. Jest obciążony kredytami bankowymi. Posiada zadłużenie wobec Skarbu Państwa. Powiada, że jego łączne zobowiązania wraz z odsetkami przekraczają 15 mln. zł. Córka jest studentka bez własnych dochodów. Z żoną pozostaje w rozdzielności majątkowej. Małżonka go utrzymuje. Dostaje też od niej 500 zł miesięcznie. Mieszka u teściowej, która sama ponosi koszty utrzymania gospodarstwa. Od syna Ł. także otrzymuje 700 zł miesięcznie, które przeznacza na zakup leków.
Wezwany o podanie wartości przychodu i kosztów jego uzyskania w 2008 r. a w związku z tym określenie odnotowanego dochodu lub straty przedłożył kopię zeznania podatkowego za 2008 rok, z którego wynika, iż przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej wykonywanej w formie usług hotelarskich i gastronomicznych wyniósł w 2008 roku 2 405 160,08 zł, koszty – 2 200 383,67 zł, natomiast dochód 204 776,41 zł. Jednocześnie z uwagi na zaliczenie straty powstałej w 2006 roku w wysokości 187 807,16 zł, dochód po odliczeniu starty wyniósł 10 975,34 zł. Proszony o przedstawienie złożonych w bieżącym roku miesięcznych deklaracji i informacji dołączył deklarację PITL z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie usług hotelarsko – gastronomicznych za czerwiec 2009 z przychodem równym 237 164,66 zł, kosztami – 229 820,99 zł i dochodem 7 343,67 zł, za lipiec 2009r. wykazuje stratę w wysokości 6 236,50 zł, natomiast za sierpień dochód w kwocie 27 665,52 zł. Uznając to za wskazane z własnej inicjatywy przedstawił także zaświadczenie o zatrudnieniu na umowę o pracę na czas nieokreślony w firmie A Sp. z o.o. z wynagrodzeniem 1001,79 zł,
Poprzestając na ponownym zaakcentowaniu rozdzielności majątkowej nie udzielił odpowiedzi o źródło i wysokość dochodów małżonki a także jej majątek. Zbył milczeniem pytanie czy małżonka prowadzi w O. hotel i jest producentem reklamowanych w Internecie zawiesi linowych. Podał, że reprezentujący go pełnomocnik nie pobiera wynagrodzenia. Proszony o przedłożenie wyciągów ze wszystkich należących do niego i pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie żony oraz córki przedłożył wydruki z konta bankowego Banku […] SA z własnoręczną adnotacją, iż konta są zablokowane i służą jedynie do wypłaty wynagrodzenia pracownikom, które są dotowane przez PFERON. Saldo na rachunku na dzień 30.09.2009r. wynosi 1 954,69 zł. Nadto wydruk bankowy z dnia 31.12.2008r. ujmujący zestawienie jego rachunków bieżących i lokat terminowych ( 4 rachunki, z kwotami kolejno: 171 759,39 zł, 9200,02 zł, 0,00 zł, 47,40 zł ) oraz rachunek kredytowy, na którym widnieje kwota udzielonego kredytu w wysokości 1 445 000,00 zł. Dla wykazania wysokości wydatków na leki przedłożył kopię karty leczenia dwie faktury z dnia 30 października 2009 r. na łączną kwotę 285,52 zł.
Mając powyższe na uwadze, zważono, co następuje:
Stosownie do art. 243 §1 w związku z art. art. 246 §1 pkt. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej "ppsa", osoba fizyczna może domagać się przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmujące m.in. zwolnienie od kosztów sądowych (art. 245 §3ppsa) o ile wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, przez który to stan należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych. Zgodnie z wolą ustawodawcy wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o jej stanie majątkowym, rodzinnym i dochodach (art. 252 ppsa). Dokładność owych danych stopniowana jest przeświadczeniem sądu, że strona okoliczności te wykazała, czyli przedstawiła je w sposób przekonywujący. Trzeba też pamiętać, że o przyznaniu stronie prawa pomocy nie decyduje wyłącznie stan majątkowy strony ale również jej stan rodzinny (arg. ex art. 252 §1 ppsa).
Przenosząc te uwagi na grunt rozpatrywanej sprawy stwierdzić należy, że skarżący skupiając uwagę na naświetleniu informacji, które w jego zamyśle potwierdzałyby tezy o jego trudnej sytuacji majątkowej nie przedstawił w sposób przekonywujący swojej sytuacji życiowej. Przechodząc bowiem do porządku nad kwestią wykazywanej przez skarżącego w deklaracjach podatkowych straty, która jest wyliczana w sposób szczególny, wyznaczany regułami adekwatnymi dla celu do jakiego instytucja została powołana i w związku z tym nie znajduje prostego przełożenia na rzeczywistą sytuacją majątkową strony ani tym bardziej nie przesądza o zdolności czy możliwościach płatniczych strony a także zachowując umiarkowany sceptycyzm gdy chodzi o oświadczenie skarżącego, że jego pełnomocnik nie pobiera wynagrodzenia (bo trzeba pamiętać o istniejących w tym względzie uregulowaniach korporacyjnych z którymi adwokat wykonujący zawód musi się liczyć o ile nie prowadzi działalności pro bono – por. także Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu) i pomijając, że w sytuacji gdy skarżący korzystając z gościny teściowej nie ponosi żadnych kosztów mieszkania a wykazane wydatki na lekarstwa nie przekraczają miesięcznie 285 zł suma deklarowanych przezeń dochodów na które składa się wynagrodzenia za pracę (1001,79 zł brutto a więc netto około 1/3 mniej tj. ok. 900 zł) i otrzymywanych od żony oraz syna darowizn (500+700 zł) pozwalała mu na czynienie określonych oszczędności zwrócenia uwagi wymaga rzecz o znaczeniu fundamentalnym. Mianowicie, skarżący zdaje się nie dostrzegać, że nawet w razie istnienia rozdzielności majątkowej małżonkowie mają względem siebie obowiązek pomocy wynikający z art. 23 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, który trwa tak długo jak długo istnieje małżeństwo. Wzmiankowany obowiązek nie wyczerpuje się zaś w powinności dostarczenia środków żywności czy drobnych datkach pieniężnych ale jest znacznie szerszy. Obejmuje także prowadzenie procesów sądowych i pokrywanie związanych z nimi kosztów (por. postan. NSA w Warszawie z dnia 6 października 2004 r. GZ 71/04). Stwierdził to zresztą wcześniej na gruncie procedury cywilnej Sąd Najwyższy formułując w postanowieniu z dnia 5 maja 1967 r. (sygn. I CZ 37/67) tezę która zachowuje aktualność na kanwie rozstrzyganego przypadku, że "mąż ma obowiązek pomocy wobec żony także w zakresie prowadzenia przez nią procesów sądowych i zniesienie wspólności ustawowej między małżonkami tego obowiązku nie niweczy". Oczywistym pozostaje, że drugostronnie odnosi się to do żony. Ponieważ zaś udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe więc siłą rzeczy tak ważne było poznanie czy małżonka będzie w stanie pomóc skarżącemu biorąc pod uwagę z jednej strony znaną orzekającemu z urzędu okoliczność, że skarżący inicjuje równocześnie wiele spraw a z drugiej zachowując w pamięci powszechnie dostępne informacje wskazujące, że M. C. prowadzi w O. prosperujący motel (vide: […] Kompleks […] M. C.), reklamuje się jako wieloletni producent wysokiej jakości zawiesi linowych oraz pasów transportowych (vide: […]), nadto jest właścicielem zajazdu i stacji kontroli pojazdów (vide: […]). Szkopuł w tym, że poprzez unikanie jednoznacznego wyjaśnienia tych kwestii skarżący uniemożliwił dokonanie jednoznacznej oceny jakie tak naprawdę są prawdziwe możliwości małżonki we wspomożeniu skarżącego. Skoro jednak taka była decyzja strony, to sąd ani referendarz nie są zobowiązani do prowadzenia jakichkolwiek dochodzeń w sytuacji gdy przedstawione dane uniemożliwiają pełną ocenę sytuacji życiowej skarżącego, albo gdy nie jest ona do końca jasna wobec uchylania się strony od złożenia stosownych wyjaśnień czy dokumentów (por. postan. WSA w Gd. z14 listopada 2005 r. I SA/Gd 140/04). W ślad za Naczelnym Sądem Administracyjnym wypada bowiem stwierdzić, że to sprawą zainteresowanego jest wykazanie zasadności złożonego wniosku w świetle ustawowych przesłanek przyznania prawa pomocy (por. postan. NSA z 31 marca 2005 r. I FZ 63/05). Skarżący powinien też sobie uzmysłowić, że niedostosowanie się do wezwania o którym mowa w art. 255 ppsa należy interpretować na niekorzyść wnioskodawcy (por. postan. NSA z 12 stycznia 2006 r. II OZ 1405/05). Okoliczność, że w innych sprawach skarżący korzystał przed tutejszym sądem w takim czy innym zakresie z prawa pomocy jest prawnie nierelewantna (por. także postan. WSA w W-wie z 20 lutego 2006 r. III SAB/Wa 15/04).
Mając na uwadze powyższe należało postanowić jak w sentencji działając na podstawie art. 243 §1 oraz art. 252 i art. 255 w związku z art. 246 §1 pkt. 2 i art. 245 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270).

Uzasadnienie wyroku