Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-08-28
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Teresa Randak /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Randak po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2009r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi J. P. – A w W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia […] Nr […] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych wskutek wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym postanawia: odmówić przyznania prawa pomocy;
Uzasadnienie: W urzędowym formularzu wniosku o prawo pomocy z dnia 10 września 2009r. J. P. zwrócił się do Sądu o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata. W uzasadnieniu wniosku wskazał ma swoją nieporadność, wiek, ubóstwo i bezdomność. Podał także, iż jest osobą skazaną na pozbawienie wolności na osiem miesięcy w zawieszeniu na dwa lata. Wskazał nadto, iż zawiesił prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą. Podkreślił dalej, że z uwagi na działalność komornika organów skarbowych jego świadczenie emerytalne wynosi obecnie […]zł, w tym dodatek pielęgnacyjny w kwocie […] zł.
Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, że skarżący nie posiada jakiegokolwiek majątku. W tych ramach zadeklarował, że jego jedynym źródłem dochodu jest wskazane wyżej świadczenie emerytalne.
Odpowiadając na wezwanie referendarza sądowego do uzupełnienia wniosku o dodatkową dokumentację źródłową, skarżący nadesłał plik dokumentów, na podstawie których ustalono, co następuje. Stałe miesięczne koszty ponoszone przez skarżącego, obliczone na podstawie przedstawionych kserokopii dokumentów, wynoszą ok. […]zł, w tym: opłaty z tytułu usług telekomunikacyjnych, ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, obsługi podatkowej, usług reklamowych, kredytu. Z nadesłanego zestawienia operacji bankowych za okres od 11 czerwca 2009 r. do 30 września 2009 r. wynika, że skarżący otrzymuje w chwili obecnej świadczenie emerytalne w kwocie […]zł. W dniu 4 września 2009 r. J.P. otrzymał "zwrot z podatku PIT-4 za 2003 r. wraz z oprocentowaniem" w kwocie […]zł. W dniu 2 września 2009 r. na rachunku skarżącego zaksięgowano kwotę […]zł tytułem "wynagrodzenia za miesiąc wrzesień 2009 r." Zlecającym przelew była B w W. Następnie w dniu 3 września 2009 r. beneficjent tych środków dokonał zwrotu na rzecz zlecającego kwoty […]zł. Wydzielona część lokalu, w której skarżący mieszka jest przedmiotem umowy użyczenia zawartej pomiędzy skarżącym (biorący w użyczenie), a nim samym, jako prezesem B w W. W 2008 r. skarżący osiągnął dochód do opodatkowania w kwocie […]zł, w tym: […]zł z tytułu świadczenia emerytalnego, […]zł z tytułu działalności wykonywanej osobiście. W tym okresie poniósł też stratę z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w kwocie […]zł. W roku 2007 dochód ten wyniósł odpowiednio […]zł. Działalność gospodarcza J. P. prowadzona przez niego w ramach A została zawieszona na okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2009 r. Skarżący jest w chwili obecnej zobowiązany do uiszczenia kwoty […]zł na rzecz Sądu Rejonowego w C. tytułem grzywny i opłaty sądowej.
W dalszej kolejności postanowieniem z dnia 14 października 2009r. referendarz sądowy odmówił stronie przyznania prawa pomocy.
Następnie w terminowo złożonym sprzeciwie od wyżej wskazanego postanowienia referendarza, skarżący podał, iż twierdzenia referendarza sądowego zwarte w uzasadnieniu jego orzeczenia są dla niego krzywdzące. Wskazał, iż referendarz znalazł w raporcie audytu bankowego kwotę […] jako wypłatę za miesiąc wrzesień 2009r. co stanowi ,,ewidentny błąd literacki przelewu", a także, że zlecającym była B, nadto referendarz zauważył, że ,,beneficjent" odesłał […]zł pozostawiając sobie […]zł. Zarzucono też referendarzowi, iż nie zauważył, że beneficjentem uczynił go benefaktor B i że jest to ta sama osoba i ze nie ma to nic wspólnego z dochodami skarżącego. Dalej wskazał, iż wpis od skargi wniesionej w niniejszej sprawie uiścił w dniu 28 października 2009r. ,,ze swojej pozostałości emerytury, na której zainstalowało się trzech następnych komorników w tej samej sprawie". Następnie odniósł się do kwestii wartości przedmiotu sporu niniejszej sprawy i w tych ramach wskazał, iż przy sporze o ,,tak wielką stawkę" wyszedł z założenia konieczności powołania adwokata dla dobra istoty sprawy, a nie z interesu własnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny rozważył co następuje.
Na wstępie stwierdzić należy, iż z uwagi na skutecznie wniesiony sprzeciw postanowienie referendarza, przeciwko któremu został on wniesiony utraciło moc,
a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlegała rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym. Konsekwencja taka wynika bowiem z art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.)- zwanej dalej w skrócie p.p.s.a.
Rozpoznanie wniosku strony o przyznanie prawa pomocy (zgodnie
z wskazaniem strony wniosek ten obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata) sprowadza się do ustalenia czy w niniejszej sprawie spełniona jest określona w art. 246 §1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przesłanka przyznania prawa pomocy. Zgodnie bowiem z treścią powołanego przepisu przyznanie osobie fizycznej prawa pomocy w zakresie całkowitym uzależnione jest od wykazania, że strona nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym- obejmującym zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmującym tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego- może być natomiast przyznane osobie fizycznej, która wykaże, że uiszczenie pełnych kosztów postępowania skutkowałoby uszczerbkiem koniecznego utrzymania wnioskodawcy i jego rodziny.
O ewentualnym przyznaniu prawa pomocy przesądza zatem przesłanka zobiektywizowana, o czym świadczy słowo "wykazanie", które nakłada na stronę nie tylko powinność uprawdopodobnienia, ale więcej, formułuje obowiązek wskazania przez nią obiektywnie zaistniałych przesłanek stanu rzeczywistego (por. P. Dobosz, Procedury administracyjne, model sądownictwa administracyjnego a "prawo pomocy" [w:] praca zbiorowa pod red. J. Stelmasiaka, J. Niczyporuka, S. Fundowicza, Polski model sądownictwa administracyjnego, Oficyna Wydawnicza VERBA s.c., Lublin 2003, s. 120). Oznacza to, że inicjatywa dowodowa w stosunku do okoliczności, z których strona wnioskująca zamierza wywieść skutki prawne leży po stronie wnioskodawcy, a nie rozpoznającego wniosek. W tym też kontekście przyjąć należy, że rozstrzygnięcie wniosku zależało od tego, co zostało udowodnione przez stronę (por. J.P. Tarno: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, Wyd. Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2004, s.319).
Strona zobowiązana jest do przedstawienia w sposób rzetelny i jednoznaczny wszelkich danych niezbędnych do dokonania oceny oraz udokumentowania tych okoliczności, które wskazują, iż bez otrzymania prawa pomocy pozbawiona zostałaby możliwości skorzystania z konstytucyjnego prawa do sądu. Tymczasem w niniejszej sprawie złożone przez skarżącego oświadczenia oraz przedstawiona przez niego dokumentacja budzą wątpliwości, między innymi w zakresie braku zadeklarowania w urzędowym formularzu wszystkich dochodów. Z zeznań podatkowych za lata 2007-2008 wynika bowiem, że skarżący uzyskuje dodatkowo dochód z tytułu działalności wykonywanej osobiście i że dochód ten stanowi podstawowe źródło przysporzenia majątkowego. Dochód ten w 2008r. wyniósł otóż 65.025,00 zł.
Nadto zauważyć należy, iż skarżący pomimo składanych deklaracji o swej bardzo złej sytuacji finansowej, a wręcz o pozostawaniu w ubóstwie, wraz z wniesieniem sprzeciwu uiścił wymagany w niniejszej sprawie wpis sądowy w kwocie […]zł, co tym bardziej budzi zastrzeżenia co do jego rzeczywistej sytuacji majątkowej.
Na marginesie zwraca się uwagę również, że ustanowienie profesjonalnego pełnomocnika w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym możliwe jest jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Z uwagi bowiem na regulację zawartą w art. 134 § 1 p.p.s.a. (sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawa prawną) oraz 140 § 1 ppsa (stronie działającej bez adwokata lub radcy prawnego, obecnej przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący udzieli wskazówek co do sposobu i terminów wniesienia środka odwoławczego) nie mają uzasadnienia obawy stron, że bez udziału profesjonalnego pomocnika nie będą w stanie prawidłowo bronić swojego interesu w toczącym się postępowaniu (post. NSA z dnia 27 września 2004r., FZ 330/04 i z dnia 28 września 2004r. FZ 246/04, niepubl.).
Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, iż postępowanie wszczęte na skutek wniosku skarżącego o zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata nie wykazało istnienia przesłanki przyznania prawa pomocy, określonej w art. 246 §1 pkt 1 ustawy p.p.s.a. W przedmiotowej sprawie nie może zatem znaleźć zastosowanie instytucja stanowiąca wyjątek od generalnej zasady odpłatności wymiaru sprawiedliwości obowiązująca w procedurach sądowych, w tym w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
W tym stanie rzeczy na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a. działając w oparciu o art. 260 tej ustawy odmówiono przyznania skarżącemu prawa pomocy.

Uzasadnienie wyroku