Sygnatura:
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne:
Odrzucenie skargi kasacyjnej
Sygn. powiązane: I SA/Gl 12/09
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-10-16
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w…
Sędziowie:
Antoni Hanusz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : Antoni Hanusz (spr.) po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej skargi zażalenia E.S. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 31 sierpnia 2009 r. sygn. akt I SA/Gl 12/09 w zakresie odrzucenia skargi kasacyjnej w sprawie ze skargi E.S. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 30 października 2008 r. nr […] w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.
Uzasadnienie: II FZ 455/09
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 31 sierpnia 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w sprawie o sygnaturze akt I SA/GL 12/09, działając w oparciu o art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) dalej u.p.p.s.a., odrzucił skargę kasacyjną E.S. od wyroku tego Sądu z dnia 12 maja 2009 roku oddalającego skargę na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 30 października 2008 roku w przedmiocie egzekucji świadczeń pieniężnych. Z akt sprawy wynika, że odpis tego orzeczenia doręczono pełnomocnikowi strony skarżącej w dniu 29 czerwca 2009 roku. W dniu 29 lipca 2009 r. (data nadania w urzędzie pocztowym) do Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Gliwicach wpłynęła skarga kasacyjna od w/w orzeczenia. Jak wskazał Sąd, skargę tę wniósł pełnomocnik skarżącego będący radcą prawną. Z dołączonej do skargi kasacyjnej kopii polecenia wpłaty gotówkowej wynika, że w dniu 28 lipca 2009 r. (data stempla placówki "P"), skarżący dokonał wpłaty na rachunek bankowy Naczelnego Sądu Administracyjnego kwoty 250,00 zł tytułem wpisu od skargi kasacyjnej od wyroku w sprawie o sygnaturze akt sygn. I SA/Gl 12/09. W dniu zaś 4 sierpnia 2009 r. do WSA w Gliwicach wpłynęło kasowe potwierdzenie uiszczenia wpisu sądowego od skargi kasacyjnej, z którego wynikało, że rzeczony wpis został uiszczony w dniu 30 lipca 2009 r. Świadczyć o tym miała data wpłaty, autoryzacji i rozrachunku. W piśmie skierowanym do Sądu z dnia 13 sierpnia 2009 r. pełnomocnik skarżącego wyjaśnił, że jego mocodawca nie posiada rachunku bankowego i z tego powodu wpłaty wpisu sądowego od skargi kasacyjnej dokonał w punkcie P., znajdującym się na jego osiedlu. Dodał, że wskazana instytucja finansowa jest placówką działającą w ramach "IBanku", która jest prowadzona przez osobę fizyczną jako "P". Placówka ta w dniu 30 lipca 2009 r. dokonała przelewu wpisu odebranego od skarżącego w dniu 28 lipca 2009 r. Do pisma dołączono potwierdzenie realizacji przelewu, z którego wynika, że w dniu 30 lipca 2009 r. w ramach operacji nr […] dokonano przelewu z rachunku "P" na rachunek bankowy NSA w Warszawie tytułem "S.E. Wpis od skargi kasacyjnej syng I SZ/Gl12/09".
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach odrzucając skargę kasacyjną argumentował, że w myśl art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w stosunku do adwokatów i radców prawnych obowiązuje szczególny rygor polegający na tym, iż pisma wnoszone przez nich, które podlegają opłacie stałej, winny być należycie opłacone, gdyż w przeciwnym razie pozostawia się je bez rozpoznania albo odrzuca bez wzywania o uiszczenie opłaty. Wspomniany przepis ma zastosowanie m.in. do skarg kasacyjnych, które podlegają opłacie stałej, a taką opłatę należało uiścić w rozpoznawanej sprawie. Sąd uznał zatem, że wpis sądowy od skargi kasacyjnej winien być w tej sprawie przez radcę prawnego bez wezwania w terminie do 29 lipca 2009 r. Jednak jak wskazał Sąd, z księgowego potwierdzenia wpłaty wpisu sądowego wynika, że rzeczony wpis został uiszczony w dniu 30 lipca 2009 r., a więc po terminie. W dalszej kolejności Sąd argumentował, że przepis art. 219 § 2 u.p.p.s.a. stanowi, że opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu. Sąd zauważył jednocześnie, że z przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) wynika, że skutek prawny wniesienia opłaty następuje jedynie w przypadku przyjęcia tej opłaty przez uprawnioną instytucję. Sąd stanął zatem na stanowisku, że skarżący zlecając dokonanie czynności instytucji nie będącej instytucją zaufania publicznego, jak bank, czy poczta, skarżący działał na własnego ryzyko. W zażaleniu na powyższe postanowienie E.S. zaskarżył to orzeczenie w całości oraz domagał się jego uchylenia w całości. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 221 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w sytuacji, gdy wedle stanowiska autora zażalenia, w rozpoznawanej sprawie zastosowanie miał wyłącznie przepis art. 220 § 1 u.p.p.s.a. W uzasadnieniu zażalenia w pierwszej kolejności argumentowano, że w rozpoznawanej sprawie skargę kasacyjną wniósł nie pełnomocnik skarżącego, ale skarżący osobiście, a udzielone pełnomocnictwo obejmowało jedynie sporządzenie przez pełnomocnika środka zaskarżenia jakim jest skarga kasacyjna. Potwierdzać to miało oświadczenie skarżącego złożone do akt sprawy wraz z zażaleniem (karta 101). Z tej przyczyny, w ocenie autora zażalenia, w rozpoznawanej sprawie nie miał zastosowania art. 221 u.p.p.s.a. W dalszej kolejności zażalenia argumentowano, że skarżący w chwili dokonywania opłaty od skargi kasacyjnej działał w przeświadczeniu, że znajduje się w placówce bankowej i tym samym we właściwy sposób wypełnia ciążący na nim obowiązek wniesienia tej opłaty sądowej. Do zażalenia dołączone zostało też oświadczenie skarżącego stosownie do którego, miał on uzyskać zapewnienie od kasjerki przyjmującej od niego zlecenie wpłaty wpisu od skargi kasacyjnej, że operacja ta dokonywana jest w placówce bankowej (karta 102). Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie zasługuje na uwzględnienie, a zatem zaskarżone postanowienie należało uchylić, a sprawę przekazać Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania. W pierwszej kolejności jednak należy podnieść, że nie zasługują na uwzględnienie te zarzuty zażalenia, w których strona skarżąca podnosi, iż zakres umocowania pełnomocnika do działania w rozpoznawanej sprawie w imieniu i na rzecz E.S. obejmował jedynie sporządzenie skargi kasacyjnej. Analiza akt sprawy prowadzi bowiem do przekonania, że pełnomocnictwo udzielone w dniu 28 lipca 2009 roku przez skarżącego radcy prawnemu M.W. było pełnomocnictwem, o którym mowa w art. 36 punkt 2 u.p.p.s.a., to jest pełnomocnictwem do prowadzenia poszczególnej sprawy przed Naczelnym Sądem Administracyjnym wszczętej skargą kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 12 maja 2009 roku w sprawie o sygnaturze akt I SA/GL 12/09. Zakres umocowania pełnomocnika nie ograniczał się zatem do sporządzenia skargi kasacyjnej, ale obejmował również jej wniesienie oraz reprezentowanie skarżącego w postępowaniu przed Naczelnym Sądem Administracyjnym wywołanym wniesieniem tego środka zaskarżenia. Tym samym, skoro nie stanowi sporu, iż wpis od skargi kasacyjnej ma rozpoznawanej sprawie ma charakter opłaty stałej, to normy art. 221 u.p.p.s.a. mogły mieć w toczącym się postępowaniu zastosowanie. Twierdzenia zawarte w zażaleniu, iż Sąd powinien był zastosować art. 219 § 3 u.p.p.s.a nie zasługują na uwzględnienie. Przechodząc z kolei do drugiego podniesionego w zażaleniu zarzutu, należy wskazać, że zgodnie z art. 219 u.p.p.s.a. opłatę sądową uiszcza się gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego lub na rachunek bankowy właściwego sądu. Zgodnie zaś z § 5 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 221, poz. 2193) przy uiszczaniu wpisu zarówno gotówką do kasy właściwego sądu administracyjnego, jak i na rachunek bankowy tego sądu, należy wskazać tytuł wpłaty, rodzaj pisma, od którego wpis jest uiszczany, oraz sygnaturę akt sądowych. Zarówno przepisy u.p.p.s.a., jak i przepisy powyższego rozporządzenia nie regulują trybu przeprowadzania rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków. Te kwestie reguluje bowiem art. 63 ust. 1-3 oraz art. 5 i art. 6a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. Nr 140, poz. 939 z późn. zm.), a także zarządzenie Prezesa NBP z dnia 29 maja 1998 r. w sprawie form i trybu przeprowadzania rozliczeń pieniężnych za pośrednictwem banków (MP Nr 21, poz. 320 z późn. zm.). Rozliczenia pieniężne za pośrednictwem banków przeprowadza się w formie gotówkowej (czek gotówkowy lub wpłata gotówki do banku na rachunek wierzyciela), albo bezgotówkowo; przy czym w obu przypadkach jedna ze stron rozliczających się, powinna posiadać rachunek bankowy (art. 63 ust. 1 Prawa bankowego oraz § 2 i 3 zarządzenia). Banki ponadto są obowiązane przyjmować wpłaty gotówkowe na rachunki bankowe (art. 66 Prawa bankowego). Powyższe czynności, a w szczególności prowadzenie rozliczeń pieniężnych w formie gotówkowej wpłaty na rachunek wierzyciela (art. 63 ust. 1 Prawa bankowego) oraz w formach bezgotówkowych (art. 63. ust. 3 Prawa bankowego) zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 6 Prawa bankowego są tzw. czynnościami bankowymi możliwymi co do zasady do wykonywania przez banki (art. 5 ust. 4 Prawa bankowego). Jednakże czynności te mogą wykonywać również inne jednostki jeżeli przepisy odrębnych ustaw uprawniają je do tego. Zgodnie bowiem z art. 1 pkt 5 ustawy z dnia 1 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. Nr 91, poz. 870) bank może, w drodze umowy zawartej na piśmie, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu z zastrzeżeniem art. 6d (nie mającym w sprawie zastosowania) wykonywanie wyłącznie w imieniu i na rzecz banku pośrednictwa w zakresie czynności bankowych na podstawie umowy agencyjnej polegającego na m.in.: przyjmowaniu wpłat, dokonywaniu wpłat oraz obsłudze czeków związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank, przyjmowaniu wpłat na rachunki bankowe prowadzone przez inne banki, przyjmowaniu dyspozycji przeprowadzenia bankowych rozliczeń pieniężnych związanych z prowadzeniem rachunków bankowych przez ten bank.
W związku z powyższym należy stwierdzić, iż skoro o zachowaniu terminu zakreślonego przez sąd na dokonanie wpłaty, decyduje data złożenia zlecenia przez stronę w banku, to zgodnie z powołanymi powyżej przepisami, taka sama zasada powinna dotyczyć również instytucji finansowych, działających na podstawie zawartych z bankami umów świadczenia usług pośrednictwa w czynnościach bankowych. Ponadto skoro dowodem zachowania terminu jest odcisk stempla bankowego na poleceniu przelewu, to nie ma podstaw by inaczej traktować odcisk stempla należący do właściwie umocowanej do działania w imieniu banku instytucji finansowej (por. postanowienie NSA z dnia 31 sierpnia 2006 roku I FSK 1219/05).
W aktach sprawy znajduje się dowód wpłaty na rachunek Naczelnego Sądu Administracyjnego, opiewający na kwotę 250,00 zł. Widnieje na nim pieczątka "P" potwierdzająca, iż skarżący dokonał wpłaty 28 lipca 2009 r., a więc z zachowaniem ustawowego terminu do uiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej. W aktach sprawy znajduje się także oświadczenie pełnomocnika skarżącego złożone w piśmie z dnia 13 sierpnia 2009 roku (karta 82), stosownie do którego instytucja finansowa "P" jest placówką działającą "w ramach" "IBanku". Na tej podstawie, zakładając, iż podmiot "P" działała na podstawie stosownej umowy pośrednictwa w czynnościach bankowych należy stwierdzić, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach błędnie bo przedwcześnie przyjął, iż skarga kasacyjna została opłacona po terminie i wobec dokonania wadliwych ustaleń faktycznych w tym zakresie, odrzucił skargę z naruszeniem art. 221 i art. 220 § 3 u.p.p.s.a. Data uiszczenia wpisu przez stronę w tej placówce nie pozostawia bowiem wątpliwości w tym zakresie. Niewyjaśniony pozostaje problem czy podmiot "P" działał w chwili przyjmowania przez skarżącego dyspozycji wpłaty gotówkowej na rachunek Naczelnego Sądu Administracyjnego w kwocie odpowiadającej wysokości wpisu od skargi kasacyjnej, w oparciu o umowę pośrednictwa w czynnościach bankowych w rozumieniu przytoczonych powyżej norm. Sąd pierwszej instancji bowiem pominął zbadanie tej kwestii. Wobec braku wiedzy na temat istnienia stosownej umowy, nie będzie możliwości zastosowania wobec placówki "P" wskazanych wcześniej przepisów ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw. W konsekwencji spowoduje to, iż za datę uiszczenia wpisu będzie trzeba uznać dzień 30 lipca 2009 r., to jest dzień obciążenia rachunku strony, co wynika z wydruku polecenia przelewu (karta 85). Powyższa kwestia nie została wyjaśniona w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Ma natomiast znaczący wpływ na rozstrzygnięcie rozpoznawanej sprawy i dokonanie prawidłowej oceny czy termin do uiszczenia wpisu stałego od skargi kasacyjnej został w rozpoznawanej sprawie zachowany. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach powinien zatem zastosować normy zawarte w art. 106 § 3 u.p.p.s.a. i przeprowadzić z urzędu uzupełniające postępowanie dowodowe z dokumentów na okoliczność istnienia stosownej umowy o pośrednictwo w czynnościach bankowych zawartej przez placówkę, której skarżący polecił dokonanie wpłaty wpisu od skargi kasacyjnej. Nie jest spełnia bowiem wymogów wynikających z norm art. 141 § 4 w związku z art. 166 u.p.p.s.a. prawidłowego przeprowadzenia przez Sąd pierwszej instancji postępowania zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdzenie, że pełnomocnik skarżącego nie przedstawił dokumentu potwierdzającego wykonywanie przez "P" usług w zakresie pośrednictwa bankowego. W Zarządzeniu z dnia 5 sierpnia 2009 roku (karta 79) Przewodnicząca Wydziału I Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wezwała pełnomocnika strony skarżącej jedynie do określenia między innymi w jakiej instytucji finansowej E.S. dokonał zapłaty wpisu. W odpowiedzi na to wezwanie pełnomocnik skarżącego oświadczył zaś, że była to placówka działająca "w ramach IBanku" (karta 82), co w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego świadczy o zaistnieniu wątpliwości przy badaniu kwestii zachowania terminu na uiszczenie wpisu od skargi kasacyjnej. W tym stanie rzeczy przedwczesne jest ocenianie, czy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach słusznie zastosował art. 221 u.p.p.s.a. i odrzucił skargę kasacyjną. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 185 w związku z art. 197 § 2 u.p.p.s.a. orzekł jak w sentencji

Uzasadnienie wyroku