Sygnatura:
6079 Inne o symbolu podstawowym 607
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: I SA/Wa 739/09
Skarżony organ:
Minister Skarbu Państwa
Data:
2009-08-10
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie
Sędziowie:
Barbara Adamiak /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Barbara Adamiak po rozpoznaniu w dniu 8 września 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A. S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 23 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 739/09 o odmowie przyznania A. S. prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. S. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia […] kwietnia 2009 r. nr […] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie
Uzasadnienie: Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Wa 739/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił skarżącej A. S. przyznania prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd pierwszej instancji wskazał, że wnioskiem z dnia 5 czerwca 2009 r. skarżąca wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych. W uzasadnieniu wniosku skarżąca podała, że pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z mężem. Źródłem utrzymania rodziny jest emerytura skarżącej w wysokości […] zł oraz emerytura jej męża w kwocie […] zł, co w łącznej wysokości stanowi dochód […] zł. Ponadto wnioskodawczyni ujawniła, że posiada majątek w postaci domu o powierzchni 80 m-, który jak określiła jest w złym stanie technicznym, wymaga remontu i modernizacji. Nadto w złożonym wniosku skarżąca podniosła, że jest osobą w podeszłym wieku, schorowaną i wymaga leczenia. Wnioskodawczyni i jej mąż są pod stałą opieką lekarską. Środki pieniężne uzyskiwane z emerytury przeznaczane są na lekarstwa i wizyty lekarskie. Powyższy wniosek rozpoznany został postanowieniem referendarza sądowego z dnia 10 lipca 2009 r., którym odmówiono przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie. Od powyższego postanowienia skarżąca, pismem z dnia 15 lipca 2009 r. wniosła sprzeciw, w którym powtórzyła argumenty zawarte w złożonym wniosku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, że skarżąca nie wykazała zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy. Sąd pierwszej instancji wskazał, że dochód wnioskodawczyni wynosi […] zł miesięcznie, zaś w przedmiotowej sprawie koszty sądowe ograniczają się w zasadzie do opłacenia przez stronę wpisu od skargi w wysokości 200,00 zł oraz ewentualne opłaty kancelaryjne. Sąd pierwszej instancji wskazał, że przy uwzględnieniu wydatków związanych z codziennym utrzymaniem i wydatkami na leczenie, skarżąca może partycypować w kosztach postępowania sądowego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła A. S., wskazując, że podeszły wiek jej i jej męża, wydatki na lekarstwa, uprawniają ją do zwolnienia z ponoszenia kosztów sądowych.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), "Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym – gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny." Natomiast stosownie do treści art. 252 § 1 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi "Wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieni lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym". Nie ulega wątpliwości, że z powyższych przepisów wynika, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania, iż znajduje się w sytuacji uprawniającej go do przyznania prawa pomocy.
W niniejszej sprawie skarżąca we wniosku o przyznanie prawa pomocy złożyła oświadczenie co do swojego stanu majątkowego i dochodów oraz stanu rodzinnego. Nie można jednak stwierdzić, jak czyni to Sąd pierwszej instancji, że przy uwzględnieniu wydatków związanych z codziennym utrzymaniem i wydatkami na leczenie, skarżąca może partycypować w kosztach postępowania sądowego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z ogólnego oświadczenia skarżącej, że ponosi ona koszty związane z leczeniem, nie można wywodzić o wysokości tych wydatków. Faktem jest, że skarżąca składając oświadczenie co do ponoszonych wydatków na leczenie, nie posłużyła się liczbami jasno obrazującymi wysokość tych wydatków, jednak w takiej sytuacji, gdy oświadczenie strony okaże się niewystarczające, Sąd powinien zastosować przepis art. 255 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i wezwać skarżącą do złożenia dodatkowych oświadczeń lub nawet przedłożenia dokumentów źródłowych dotyczących jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego, tak aby podjęte rozstrzygnięcie w przedmiocie prawa pomocy było wydane na podstawie rzeczywistego stanu majątkowego i rodzinnego skarżącej. Wskazać należy, że z uzasadnienia postanowienia Sądu pierwszej instancji, jak również z akt sprawy nie wynika, aby Sąd pierwszej instancji wzywał skarżącą do złożenia dodatkowych oświadczeń w trybie art. 255 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Należy również pamiętać, że dochód o którym Sąd pierwszej instancji wywodzi w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia ([…] zł miesięcznie) jest dochodem gospodarstwa domowego, a nie tylko skarżącej.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 powołanej ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.
Uzasadnienie wyroku