Sygnatura:
6079 Inne o symbolu podstawowym 607
Hasła tematyczne:
Inne
Skarżony organ:
Minister Skarbu Państwa
Data:
2009-08-03
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Agnieszka Miernik /przewodniczący/
Joanna Skiba
Mirosław Gdesz /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Miernik Sędziowie WSA Joanna Skiba WSA Mirosław Gdesz (spr.) Protokolant Anna Traczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2009 r. sprawy ze skargi M. B., E. K., A. K., K. B. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia […] maja 2009 r. nr […] w przedmiocie stwierdzenia nieważności zaświadczenia oddala skargę
Uzasadnienie: Zaskarżoną decyzją z dnia […] maja 2009 r. nr […] Minister Skarbu Państwa po rozpatrzeniu odwołania M. B., E. K., A. K. oraz K. B. (dalej powoływani jako skarżący), utrzymał w mocy decyzję Wojewody […] z dnia […] maja 2008 r. nr […] stwierdzającą nieważność zaświadczenia Starosty I. z dnia […] lipca 1999 r. nr […] potwierdzającego skarżącym prawo do ekwiwalentu za "mienie zabużańskie" pozostawione przez K. B. w miejscowości K., gm. K. woj.[…], składające się z nieruchomości o pow. […] ha.
Zaskarżona decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym:
Decyzją z dnia […] maja 2008 r. Wojewoda […] z urzędu stwierdził nieważność powołanego zaświadczenia Starosty I. z dnia […] lipca 1999 r. W uzasadnieniu decyzji organ stwierdził, że zaświadczenie to zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa, ponieważ analiza akt sprawy wskazuje, że K. B. nie posiadała prawa własności nieruchomości wymienionej w zaświadczeniu.
Skarżący wnieśli odwołanie od powyższej decyzji do Ministra Skarbu Państwa.
Minister decyzją z dnia […] maja 2009 r. utrzymał w mocy rozstrzygnięcie organu wojewódzkiego. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie Minister stwierdził, że z dokumentów będących podstawą wydania zaświadczenia przez Starostę I., nie wynika fakt posiadania przez K. B. prawa własności nieruchomości w miejscowości K., gmina K., byłe województwo […]. W ocenie Ministra Skarbu Państwa, z dokumentów tych wynika, że prawo własności nieruchomości zabużańskich przysługiwało M. G. (por. odpis wierzytelny orzeczenia Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w K.), przy czym w aktach sprawy brak jest postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku po M. G., na podstawie którego można by ustalić krąg spadkobierców (osób uprawnionych do rekompensaty) po wyżej wymienionym. W związku z powyższym, w ocenie organu drugiej instancji, zaświadczenie Starosty I. zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 212 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami, co skutkuje koniecznością wyeliminowania go z obrotu prawnego (art. 156 § 1 pkt 2 Kpa).
Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi M. B., E. K., A. K. oraz K. B. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze podniesiono, że nieprawidłowe jest uznanie przez organy, iż jedynym spadkobiercą M. G. jest jego syn M. G., przyjmując domniemanie wydziedziczenia z ojcowizny córki K. B. . Zdaniem skarżących pominięto istotne dla sprawy dokumenty tj. oświadczenia M. G., M.K. oraz T. T. dotyczące praw K. B. do folwarku K. Skarżący powołali się na art. 64 Konstytucji RP gwarantujący każdemu obywatelowi prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo do dziedziczenia.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sądu Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
1. Stan faktyczny w sprawie jest bezsporny, dlatego Sąd akceptując ustalenia faktyczne dokonane przez organ w zaskarżonej decyzji dokonał kontroli zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zbadał, czy organ administracji, orzekając w sprawie, nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, ze zm.) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi.
2. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że art. 20 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) stwierdza, że do postępowań zakończonych wydaniem decyzji lub zaświadczeń potwierdzających prawo do rekompensaty stosuje się art. 145, art. 145a, art. 146 § 2, art. 147-152, art. 154 § 2, art. 155-159 oraz art. 161-163 Kodeksu postępowania administracyjnego, z tym że w przypadku zaświadczeń, przepisy te stosuje się odpowiednio. Istnieje zatem szczególna podstawa do przeprowadzenia postępowania o stwierdzenie nieważności zaświadczenia.
3. Stwierdzenie nieważności decyzji, a w tym przypadku zaświadczenia – jest instytucją umożliwiającą wycofanie z obrotu prawnego aktu dotkniętego najcięższymi wadami materialnoprawnymi. Przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnych (zaświadczenia) zostały enumeratywnie wyliczone w art. 156 § 1 Kpa. Stwierdzenie nieważności decyzji powoduje ten skutek, że decyzja taka traci swą moc obowiązującą od dnia jej wydania.
4. Zgodnie z orzecznictwem sądowym o rażącym naruszeniu prawa decydują łącznie trzy przesłanki: oczywistość naruszenia prawa, charakter przepisu, który został naruszony oraz racje ekonomiczne lub gospodarcze – skutki które wywołuje decyzja (por. np. wyrok SN z 8.04.1994 r. III ARN 13/94, OSN 1994, z. 3, poz. 36, wyrok NSA z 18.07.1994 r. (sygn. akt V SA 535/94), ONSA 1995, z. 2, poz. 91). Oczywistość naruszenia prawa polega na rzucającej się w oczy sprzeczności pomiędzy treścią rozstrzygnięcia, a przepisem prawa stanowiącym jego podstawę prawną. W sposób rażący może zostać naruszony wyłącznie przepis, który może być stosowany w bezpośrednim rozumieniu, to znaczy taki, który nie wymaga stosowania wykładni prawa. Skutki, które wywołuje decyzja uznana za rażąco naruszającą prawo, to skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności – skutki gospodarcze lub społeczne skutki naruszenia, których wystąpienie powoduje, że nie jest możliwe zaakceptowanie decyzji jako aktu wydanego przez organy praworządnego państwa (NSA wyrok z dnia 9 lutego 2005 r. OSK 1134/04, LEX nr 165717).
5. W świetle powyższego należy w całości podzielić pogląd wyrażony w zaskarżonej decyzji, że istniały podstawy do stwierdzenia nieważności powołanego zaświadczenia jako wydanego z rażącym naruszeniem prawa – a mianowicie art. 212 ust. 4-5 ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz § 4 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 stycznia 1998 roku w sprawie sposobu zaliczania wartości nieruchomości pozostawionych za granicą na pokrycie ceny sprzedaży nieruchomości lub opłat za użytkowanie wieczyste oraz sposobu ustalania tych nieruchomości (Dz. U. Nr 9 poz. 32). Z powołanych przepisów wynikał bezwzględny obowiązek wykazania przez wnioskodawcę tytułu prawnego jaki przysługiwał mu do pozostawionego mienia, a w przypadku gdy wniosek składa spadkobierca lub osoba wskazana przez właściciela pozostawionych nieruchomości, do wniosku należy dołączyć odpowiednio postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub oświadczenie właściciela wskazujące osobę, o której mowa w art. 212 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Kwestia ta ma podstawowe znaczenie dla dopuszczalności wydania zaświadczenia.
6. W przedmiotowej sprawie starosta wydając zaświadczenie dysponował tłumaczeniem zaświadczenia Naczelnika Gminy K. z dnia […] maja 1943r. Nr […], z którego wynika, że w księgach gruntowych gminy wpisane są na nazwisko M. G. folwarki P. i K. o powierzchni ziemi uprawnej […] ha oraz, że M. G. został w 1940r. aresztowany przez bolszewików i wywieziony na Syberię, a ww. ziemia jest uprawiana przez jego syna – M. G. Dodatkowo do wniosku dołączono poświadczone notarialnie oświadczenia M. K.z dnia 12 listopada 1990r. i T. T. z dnia 19 listopada 1990r., zgodnie z którymi, M. G. zamierzał przekazać swojej córce K. stanowiący jego własność folwark K. o powierzchni ok. […] ha; odpis wierzytelny orzeczenia Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w K. z dnia […] maja 1946r., w którym stwierdzono, że M. G. pozostawił w P., powiat P., województwo […] następujący majątek nieruchomy: dom drewniany mieszkalny o […] izbach mieszkalnych, budynki gospodarcze, […] ha ziemi ornej i […] ha sadu owocowego.
7. W takiej sytuacji, jak prawidłowo wywiodły to organy obu instancji przywołując powołane środki dowodowe, brak jest jakiegokolwiek dowodu na pozostawienie przez K. B. – jako właścicielkę – mienia poza granicami obecnego państwa polskiego. W szczególności w ww. oświadczeniach M. K. z dnia 12 listopada 1990r. i T. T. z dnia 19 listopada 1990r., zawarte zostały jedynie informacje o zamiarze przekazania przez M. G. na rzecz córki folwarku K. Zresztą jak wynika to jednoznacznie z akt sprawy K. B. opuściła województwo […] przed rozpoczęciem II wojny światowej i w sierpniu 1939 r wzięła ślub w W. Brak było więc jakichkolwiek podstaw do uznania, że K. B. w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. pozostawiła nieruchomości na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru państwa, a które na mocy umów międzynarodowych zawartych przez państwo miały otrzymać ekwiwalent za mienie pozostawione za granicą, zalicza się wartość pozostawionych nieruchomości. Tym samym powołane zaświadczenie pozostaje w oczywistej sprzeczności z art. 212 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
8. W stanie faktyczny jaki został ustalony przez Starostę nie było również jakichkolwiek podstaw do uznania, że skarżący udokumentowali w sposób prawem przewidziany, że są spadkobiercami M. G. W tym zakresie skarżący nie dysponowali stwierdzeniem nabycia spadku po M. G. przez ich matkę K. B., zatem wszelkie dywagacje o wydziedziczeniu jej przez organy są nieporozumieniem. Powołany powyżej § 4 ust. 4 rozporządzenia z dnia 13 stycznia 1999 r. wymagał w przypadku występowania przez spadkobiercę osoby uprawnionej do przedstawienie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku.
9. Zarzut skargi są więc całkowicie chybione i nie mogły być uwzględnione. Kontrolując zaskarżoną decyzję w zakresie określonym w art. 134 ppsa Sąd nie stwierdził, aby wystąpiły inne niż wskazane w skardze uchybienia obligujące do uchylenia zaskarżonej decyzji albo stwierdzenia jej nieważności. W okolicznościach sprawy Minister Skarbu Państwa miał obowiązek utrzymać w mocy decyzję Wojewody […] stwierdzającą nieważność powołanego zaświadczenia. Dlatego skarga jako nieuzasadniona podlegała oddaleniu.
Biorąc pod uwagę powyższe Sąd, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) orzekł, jak w sentencji wyroku.

Uzasadnienie wyroku