Sygnatura:
6180 Wywłaszczenie nieruchomości i odszkodowanie, w tym wywłaszczenie gruntów pod autostradę
Hasła tematyczne:

Skarżony organ:
Minister Budownictwa
Data:
2009-08-17
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Agnieszka Miernik /przewodniczący sprawozdawca/
Joanna Skiba
Mirosław Gdesz

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Agnieszka Miernik (spr.) Sędziowie WSA Joanna Skiba WSA Mirosław Gdesz Protokolant Anna Traczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 listopada 2009 r. sprawy ze skargi Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., M. B., T. B. na decyzję Ministra Infrastruktury z dnia […] czerwca 2009 r. nr […] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji. 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Ministra Infrastruktury z dnia […] marca 2009 r. nr […]; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. zasądza od Ministra Infrastruktury na rzecz skarżących Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., M. B., T. B. solidarnie kwotę 200 (dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie: Minister Infrastruktury decyzją z dnia […] czerwca 2009 r. nr […], po rozpoznaniu wniosku Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., M. B. i T. B. o ponowne rozpatrzenie sprawy, utrzymał w mocy decyzję z dnia […] marca 2009 r. nr […] o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Biura Społeczno-Administracyjnego Prezydium Rady Ministrów z dnia […] września 1951 r. nr […] uchylającej decyzję Prezydium […] Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia […] grudnia 1950 r. nr […] i orzekającej o wywłaszczeniu nieruchomości o powierzchni ok. […] m2, położonej w L., stanowiącej własność M. J.
Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w następującym stanie faktycznym
i prawnym.
Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej decyzją z dnia […] grudnia 1950 r. nr […] orzekło o odmowie wywłaszczenia nieruchomości położonej w L. o powierzchni ok. […] m2, stanowiącej własność M. J.
Prezydium Rady Ministrów Biura Społeczno-Administracyjne decyzji z dnia […] września 1951 r. nr […] uchyliło decyzję Prezydium […] Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia […] grudnia 1950 r. i orzekło o wywłaszczeniu nieruchomości o powierzchni ok. […] m2, położonej w L., stanowiącej własność M. J.
Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., D. B. i T. B. w dniu 7 lutego 2005 r. wnieśli o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia […] września 1951 r.
Minister Infrastruktury decyzją z dnia […] marca 2009 r. nr […] odmówił stwierdzenia nieważności decyzji Biura Społeczno-Administracyjnego Prezydium Rady Ministrów z dnia […] września 1951 r.
Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., M. B. i T. B., reprezentowani przez adwokata J. S., wnieśli o ponowne rozpoznanie sprawy.
Ponownie rozpoznając sprawę Minister Infrastruktury wskazał, że przedmiotowa nieruchomość została wywłaszczona na podstawie dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczeniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939 – 1945 (Dz. U. z 1948 r. Nr 20, poz. 138). Organ wskazał, że nie udało się odnaleźć decyzji z dnia […] grudnia 1950 r. nr […], jednakże w aktach sprawy znajduje się jej odręczny projekt.
Organ wskazał, że Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej decyzją z dnia […] grudnia 1950 r. nr […] orzekło o odmowie wywłaszczenia przedmiotowej nieruchomości, gdyż nie była ona w okresie od 1 września 1939 r. do 9 maja 1945 r. zajęta na jeden z celów art. 2 pkt 1 dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r.
Minister ustalił, że Zjednoczenie […] wystąpiło z pismem z dnia 29 września 1949 r. nr […] do Wojewody […] z wnioskiem o wywłaszczenie nieruchomości niezbędnej do […] stanowiącej własność M. J. Minister […] zatwierdził ww. wniosek zgodnie z art. 3 ust. 2 dekretu. Obwieszczenie o wywłaszczeniu przedmiotowej nieruchomości zostało wywieszone na tablicy ogłoszeń Starostwa Powiatowego W. Ekspozytura w W, Prezydium Gminnej Rady narodowej w M., sołectwa w L. – w budynku […].
Z protokołu rozprawy z dnia 31 października 1950 r. wynika, ze Zjednoczenie […] zajęło część przedmiotowej nieruchomości o pow. […] m2 bez tytułu prawnego i bez porozumienia z właścicielką. Organ wskazał, że zajęcie przedmiotowej nieruchomości nastąpiło w 1945 r. lub 1946 r. Organ jednak zauważył, że przedmiotowa nieruchomość została zajęta już w 1940 r. przez […] będącą pod nadzorem […] na cele […], m. in. […]. Stan ten trwał do czasu wysiedlenia ludności przez […], tj. do października 1944 r.
Powyższe wskazuje, zdaniem organu, że został spełniony warunek zajęcia nieruchomości w okresie od 1 września 1939 r. do 9 maja 1945 r.
Minister uznał, że została również spełniona przesłanka wynikająca z art. 2 pkt 1 lit b dekretu, gdyż z orzeczenia z dnia […] września 1951 r. wynika, że przedmiotowa nieruchomość została zajęta na cele przedsiębiorstw podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, będących przedsiębiorstwami państwowymi lub przejętych na własność Państwa. Nieruchomość znajdowała się we władaniu Zjednoczenia […] w dniu 16 kwietnia 1948 r., które władało nią do czasu wydania decyzji o wywłaszczeniu.
Organ nadzoru nie stwierdził, aby kwestionowana decyzja Biura Społeczno-Administracyjnego Prezydium Rady Ministrów z dnia […] września 1951 r. nr […] uchylająca decyzję Prezydium […] Wojewódzkiej Rady Narodowej
i orzekająca o wywłaszczeniu nieruchomości rażąco naruszała prawo, a także, aby w sprawie wystąpiły inne przesłanki wskazane w art. 156 § 1 k.p.a.
Organ dodatkowo wyjaśnił, że odszkodowanie na podstawie dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. ustalane było na wniosek właściciela i bez wniosku organ nie był uprawniony do orzekania w tym zakresie. Dla oceny legalności kwestionowanej decyzji nie ma znaczenia okoliczność, że obecnie Zakład […] nie użytkuje przedmiotowej nieruchomości.
Mając powyższe na uwadze, Minister Infrastruktury decyzją z dnia […] czerwca 2009 r. nr […] utrzymał w mocy decyzję o odmowie stwierdzenia nieważności decyzji Biura Społeczno-Administracyjnego Prezydium Rady Ministrów z dnia […] września 1951 r. nr […].
Skargę na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Warszawie wnieśli Z. S., H. K., B. B., J. B., L. B., M. B., reprezentowany przez D. B., i T. B. Skarżący zarzucili decyzji naruszenie art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 k.p.a. W ich ocenie Biuro Społeczno-Administracyjne Prezydium Rady Ministrów nie było organem rzeczowo właściwym do rozpoznania sprawy, gdyż organem właściwym pozostawał wojewoda. W skardze zarzucono także naruszenie prawa materialnego, a to art. art. 3 § 1, 13-14, 16, 18 i 20 w związku z art. art. 19 § 1, 21-22 § 1, 26 i 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 września 1934 r. prawo o postępowaniu wywłaszczeniowym. Zarzucając powyższe skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji ewentualnie o stwierdzenie jej nieważności.
Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:
Skargę należy uznać za uzasadnioną.
Postępowanie nadzorcze dotyczyło orzeczenia Prezydium Rady Ministrów Biura Społeczno-Administracyjnego z dnia […] września 1951 r. nr […] uchylającego decyzję Prezydium […] Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia […] grudnia 1950 r. nr […] i orzekającego o wywłaszczeniu nieruchomości o powierzchni ok. […] m2, położonej w L., stanowiącej własność M. J. Orzeczenie to zostało wydane na podstawie art. 1 i 4 dekretu z dnia 7 kwietnia 1948 r. o wywłaszczaniu majątków zajętych na cele użyteczności publicznej w okresie wojny 1939 – 1945 r. (Dz. U. Nr 20, poz. 138 ze zm.).
Organ uznał, że spełniona przesłanka wynikająca z art. 2 pkt 1 lit b dekretu, gdyż przedmiotowa nieruchomość została zajęta na cele przedsiębiorstw podstawowych gałęzi gospodarki narodowej, będących przedsiębiorstwami państwowymi lub przejętych na własność Państwa. Z akt sprawy wynika istotnie, że nieruchomość znajdowała się we władaniu Zjednoczenia […] w dniu 16 kwietnia 1948 r., które władało nią do czasu wydania decyzji o wywłaszczeniu. Jednakże ustalenia organu co do zajęcia nieruchomości w okresie od 1 września 1939 r. do 9 maja 1945 r. na cele wymienione w art. 2 pkt 1) dekretu nie są spójne. Poza tym skoro organ uznał, że wywłaszczenie nastąpiło na cele przewidziane w rat. 2 pkt 1) lit b dekretu, to winien był wykazać, że Zjednoczenie […] w dniu wejścia w życie dekretu było przedsiębiorstwem państwowym. Takich ustaleń zabrakło w uzasadnieniu kwestionowanych decyzji. Brak jest tez stosownych dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy.
W aktach sprawy zabrakło również dokumentów obrazujących obecny stan prawny nieruchomości. Z uzasadnienia decyzji wynika, że organ nie zajmował się w ogóle tą kwestią. Tymczasem skarżący we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zawarli wątpliwości czy dawna działka wywłaszczona o powierzchni […] m2 stanowi obecną działkę o nr ew. […]. Mając na uwadze konieczność ustalenia prawidłowo kręgu stron postępowania, wskazać należy, że w postępowaniu prowadzonym przez Ministra zabrakło ustaleń, czy nieruchomość ta stanowi mienie Skarbu Państwa czy Gminy L. Z akt sprawy wynika, że na działce znajduje się budynek mieszkalny. Organ nie wyjaśnił, komu przysługują prawa do tego budynku.
W ocenie Sądu nie można uznać za prawidłowe rozstrzygnięcia Ministra Infrastruktury, że kwestionowana decyzja Biura Społeczno-Administracyjnego Prezydium Rady Ministrów z dnia […] września 1951 r. nr […] uchylająca decyzję Prezydium […] Wojewódzkiej Rady Narodowej i orzekająca o wywłaszczeniu nieruchomości, nie narusza rażąco prawa. Stwierdzenie zaś Ministra, że w sprawie nie wystąpiły inne przesłanki stwierdzenia nieważności decyzji wskazane w art. 156 § 1 k.p.a., nie zostało uzasadnione w jakikolwiek sposób. Tymczasem strony postępowania we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zarzuciły, że Biuro Społeczno-Administracyjne Prezydium Rady Ministrów nie było organem właściwym do wydania decyzji z dnia […] września 1951 r. nr […]. Organ zatem był obowiązany do przeprowadzenia kontroli decyzji, w sprawie w której wszczęto postępowanie, w pełnym zakresie pod względem występowania przesłanek określonych w art. 156 § 1 k.p.a. i – zgodnie z art. 107 § 3 k.p.a. – do właściwego uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia.
Należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie materiał dowodowy, znajdujący się w przedstawionych sądowi aktach, jest niepełny. Brak wskazanych powyżej dokumentów nie pozwala zbadać, czy decyzje w rozpoznawanej sprawie zostały prawidłowo podjęte.
Mając na względzie powyższe Sąd, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku