Sygnatura:
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-08-24
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Edyta Żarkiewicz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Edyta Żarkiewicz, po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi A. H. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia […] r. nr […] w przedmiocie ulgi płatniczej – umorzenia zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę w kwestii wniosku skarżącego o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym p o s t a n a w i a odmówić przyznania prawa pomocy. WSA/post.1 – sentencja postanowienia
Uzasadnienie: Odpowiadając na wezwanie do uiszczenia wpisu sądowego od skargi w wysokości 500 zł, skarżący A. H. wniósł o przyznanie mu prawa pomocy. Składając druk urzędowego formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy (PPF) skarżący zwrócił się o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata. Zaznaczył, że prowadzi działalność gospodarczą od 1976 r. Z początkiem 2004 r. obroty jego sklepu zaczęły spadać wskutek remontów w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. W lipcu 2009 r. skarżący poniósł stratę w kwocie […] zł. Skarżący podniósł również, że od 2008 r. obroty zaczynają wracać do poziomu sprzed remontów, co pozwala mu na systematyczne ponoszenie obciążeń budżetowych. Z oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku i dochodach skarżącego wynika, że jednoosobowo prowadzi gospodarstwo domowe. Wśród posiadanych nieruchomości wskazał mieszkanie (pokój) o pow. 18 m-. Skarżący oświadczył, że posiada samochód dostawczy marki Mercedes MB 100 z 1991 r. oraz samochód osobowy marki Mercedes 210 z 2001 r. Oba pojazdy są środkami trwałymi w prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskujący podał, iż osiąga miesięczny dochód z tytułu działalności gospodarczej w kwocie 1.150,00 zł brutto. Źródłem jego utrzymania jest nadto renta […] w wysokości 814,80 zł. Zaznaczył przy tym, że składka z tytułu prowadzenia działalności wynosi miesięcznie 839,02 zł.
Odpowiadając na wezwanie referendarza sądowego z dnia 15 września 2009r. skarżący uzupełnił wniosek o przyznanie prawa pomocy o dokumenty źródłowe, w tym: kopię wyciągów z rachunku bankowego firmy skarżącego z okresu od 1 czerwca 2009 r. do 24 września 2009 r., kopię pełnej wersji księgi przychodów i rozchodów za okres od czerwca do sierpnia 2009 r., kopie ewidencji środków trwałych na dzień 31 sierpnia 2009 r., kopie deklaracji dla podatku od towarów i usług (VAT-7) za okres od czerwca do sierpnia 2009 r., kopię zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2008 wraz z informacją o wysokości dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł prawny do lokalu użytkowego położonego w K. przy ul. […] (umowa najmu oraz aneks do umowy) oraz kopię decyzji ZUS o ponownym ustaleniu renty.
Postanowieniem z dnia 14 października 2009 r. referendarz sądowy odmówił przyznania skarżącemu prawa pomocy. Uzasadniając rozstrzygnięcie wskazał w szczególności, że skarżący nie przedstawił tytułów prawnych do dwóch nieruchomości, tj. lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ul. […] oraz w G. przy ul. […]. Niejasna jest również kwestia bezumownego i bezczynszowego wynajmu lokalu na terenie G.. Ponadto skarżący podniósł, że z tytułu zajmowania lokalu na terenie G. uiszcza tylko i wyłącznie opłaty za zużycie energii elektrycznej, tymczasem z księgi przychodów i rozchodów wynika, że w koszty prowadzonej przez niego działalności gospodarczej zaliczane są np. "wywóz odpadów komunalnych". Opłaty te uiszczane są na rzecz firmy działającej na terenie G.. Dodatkowo skarżący uiszcza opłaty z tytułu czynszu na rzecz A w G. przy […]. Podobnie z rachunku bankowego firmy uiszczane są opłaty na rzecz B Sp. z o.o. w G.. Wątpliwości dotyczące rzeczywistej sytuacji materialnej skarżącego powstały nadto w wyniku analizy nadesłanych wyciągów z rachunku bankowego firmy skarżącego. Często bowiem pojawia się tam mianowicie polecenie przelewu dokonane przez podmiot oznaczony jako "O. D., […], […] G.". Są to zarówno polecenia wpłaty, jak i wypłaty z konta oznaczone jako "wpłata własna". Nie wszystkie z tych operacji znajdują jednak przełożenie na zdarzenia gospodarcze ujęte w księdze przychodów i rozchodów, zarówno po stronie przychodów, jak i wydatków. Przelewy te dokonywane są z dwóch innych rachunków bankowych.
Ponadto w dacie złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy, na rachunku bankowym firmy skarżącego dostępne były środki pieniężne w kwocie […] zł, a w okresie, w którym skarżący zainicjował niniejsze postępowanie sądowoadministracyjne – była to kwota […] zł.
W sprzeciwie A. H. wskazał, iż zameldowany jest w K. pod adresem: ul. […] jako sublokator i stąd nie posiada z tego tytułu jakichkolwiek dokumentów. Podniósł, iż pod wskazanym wyżej adresem nie zamieszkuje, natomiast trudna sytuacja finansowa nie pozwala mu na przeniesienie firmy do innego miasta.. Wynajęcie pokoju w G. miało miejsce w zamian za remont lokalu. Skarżący podał, że remontuje pomieszczenia celem rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz stworzenia miejsc pracy i dlatego przebywa w G.. Wskazał również, że D. O. jest jego pracownikiem i jej wypłaty i wpłaty są pomocą finansową dla jego firmy. Zawarta z nią umowa przewiduje, że po wyremontowaniu pomieszczeń pod działalność gastronomiczną przy ul. […] w G., dopiero po 6 latach od uruchomienia działalności skarżący płacić będzie właścicielowi czynsz.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Na podstawie art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), zwanej dalej w skrócie ppsa, w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym.
Wobec tego wniesienie sprzeciwu przez skarżącego spowodowało utratę mocy postanowienia z dnia 14 października 2009 r. o odmowie przyznania prawa pomocy oraz jednocześnie przejęcie sprawy do rozpoznania przez Sąd.
Natomiast zgodnie z art. 246 § 1 ppsa – przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje : w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania; w zakresie częściowym – gdy
wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Jednakże, co wymaga podkreślenia, przepis art. 246 § 1 ppsa stanowi regulację wyjątkową w stosunku do ogólnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowego, wyrażonej w art. 199 tej ustawy. Wobec tego przyznanie prawa pomocy ma bardzo ograniczony zakres stosowania i może mieć miejsce tylko w wyjątkowych sytuacjach. Zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, udzielenie stronie prawa pomocy jest formą dofinansowania jej z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe (postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 15 lutego 2006 r., sygn. akt II OZ 96/06 LEX nr 360343).
Prawo pomocy – jak stanowi art. 244 § 1 ppsa – obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
W przedmiotowej sprawie skarżący wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata, a więc w zakresie całkowitym. Na skarżącym spoczywał zatem ciężar wykazania, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
W rozpoznawanej sprawie skarżący nie wykazał powyższej okoliczności.
Przede wszystkim zaznaczyć trzeba, że nie przedstawił dokumentów, pozwalających na zweryfikowanie zadeklarowanej w druku PPF wysokości dochodu osiąganego z prowadzonej działalności gospodarczej (1.150,00 zł brutto). Z podatkowej księgi przychodów i rozchodów wynika bowiem, iż suma wynagrodzeń wypłacanych gotówką w firmie A. H. wynosi około […] zł, z czego jeden z pracowników firmy pobiera wynagrodzenie netto w kwocie około […] zł. Brak jest natomiast dokumentów, wskazujących m. in. na ilość zatrudnionych w firmie skarżącego pracowników. Podkreślić równocześnie należy, że inicjatywa dowodowa w postępowaniu dotyczącym przyznania prawa pomocy należy do ubiegającego się o uzyskanie tego wyjątkowego przywileju procesowego.
Pomimo wezwania referendarza – skarżący nie przedłożył również dokumentu, potwierdzającego jego tytuł prawny do nieruchomości, położonej w K. przy ul. […]. Ograniczył się jedynie do stwierdzenia, iż jest w tymże lokalu zameldowany jako sublokator i nie może posiadać z tego tytułu jakichkolwiek dokumentów.
W rozpatrywanej sprawie uwzględnić również należało, że w chwili wniesienia skargi w niniejszej sprawie na rachunku bankowym firmy skarżącego znajdowała się kwota […] zł. Skarżący nie podał przy tym jakichkolwiek okoliczności, które wskazywałyby na niemożność wykorzystania wspomnianych środków na partycypację w kosztach prowadzonego w niniejszej sprawie postępowania przed sądem administracyjnym.
Okoliczności powyższe miały podstawowe znaczenie dla przyjęcia oceny, że nie została w rozpoznawanej sprawie spełniona przesłanka dotycząca wykazania przez skarżącego, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania.
W związku z powyższym, na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 w zw. z art. 260 ppsa, należało orzec jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku