Sygnatura:
6118 Egzekucja świadczeń pieniężnych
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: II FZ 419/09
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2008-08-19
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
Oddalono wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych
Sędziowie:
Maja Chodacka /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Maja Chodacka po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym sprzeciwu od postanowienia referendarza sądowego w przedmiocie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi W.P. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia 16 lipca 2008 r. nr […] w przedmiocie uchybienia terminu do wniesienia zażalenia postanawia: -oddalić wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych-
Uzasadnienie: Skarżący W. P. wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych składając wniosek o przyznanie prawa pomocy na urzędowym formularzu.
Zarządzeniem z dnia 20 marca 2009 roku referendarz sądowy pozostawił powyższy wniosek bez rozpoznania, podając w uzasadnieniu, iż skarżący pomimo wezwania nie uzupełnił w sposób należyty braków wspomnianego wniosku.
Pismem z dnia 6 kwietnia 2009 roku W. P. wniósł sprzeciw.
Zarządzeniem z dnia 26 maja 2009 roku Sąd wezwał skarżącego o uzupełnienie braków wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez przedłożenie odpowiednich dokumentów na okoliczność wykazania stanu majątkowego oraz możliwości płatniczych pod rygorem pozostawienia jego wniosku bez rozpoznania.
W piśmie z dnia 10 czerwca 2009 roku skarżący stwierdził, iż już poprzednio uzupełnił omawiany wniosek i nadal podtrzymuje swoje wcześniejsze wyjaśnienia.
Postanowieniem z dnia 23 lipca 2009r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie pozostawił wniosek skarżącego o zwolnienie z kosztów sądowych bez rozpoznania. W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z art. 252 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze. zm.) wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien zawierać oświadczenie strony obejmujące dokładne dane o stanie majątkowym i dochodach, a jeżeli wniosek składa osoba fizyczna, ponadto dokładne dane o stanie rodzinnym oraz oświadczenie strony o niezatrudnieniu lub niepozostawaniu w innym stosunku prawnym z adwokatem, radcą prawnym, doradcą podatkowym lub rzecznikiem patentowym. Przypomniano również, że jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku, okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona jest obowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego. Stosownie zaś do treści art. 257 powołanej ustawy wniosek o przyznaniu prawa pomocy, którego braków nie uzupełniono w wyznaczonym terminie pozostawia się bez rozpoznania. Ponieważ oświadczenie skarżącego budziło wątpliwości, a skarżący mimo wezwanie nie uzupełnił wniosku, pozostawiono go bez rozpoznania.
Na powyższe postanowienie skarżący wniósł zażalenie. W uzasadnieniu wskazano, że postanowienie jest wadliwe, albowiem skarżący wypełnił wskazany przez sąd formularz. Domaganie się zaś przedłożenia dokumentów i dalszych wyjaśnień jest zbędne i narusza przepis art. 255 cytowanej ustawy oraz art. 45 pkt 1 Konstytucji, a także art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.
Postanowieniem z dnia 15 października 2009 r. (sygn. akt II FZ 419/09) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu podkreślono, że pomimo iż Skarżący złożył wniosek na urzędowym formularzu, zasadnym było wezwano go do jego uzupełnienia poprzez złożenie dodatkowych oświadczeń i przedłożenie dokumentów. Również w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego oświadczenie skarżącego zawarte we wniosku było niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego. Wskazano również, że bezspornym jest, że skarżący nie wykonał powyższego obowiązku.
Pomimo tego uznano, brak było podstaw do zastosowania przepisu art. 257 powołanej ustawy. Pozostawienie bez rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy może bowiem nastąpić, tylko wówczas, gdy nie został złożony na urzędowym formularzu lub gdy strona nie usunęła formalnych braków takiego wniosku. Odmienna natomiast jest sytuacja, gdy sąd uznał informacje wynikające z takiego wniosku za niewystarczające i na podstawie art. 255 cytowanej ustawy zażądał dodatkowych dokumentów źródłowych dotyczących stanu majątkowego, rodzinnego lub dochodów strony. Niezłożenie takich dowodów nie pozwala na pozostawienie wniosku bez rozpoznania, lecz jest równoznaczne z niewykazaniem przez stronę podstaw do przyznania prawa pomocy i uzasadnia oddalenie jej wniosku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył co następuje.
Stosownie do art. 190 w związku z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Sąd, któremu sprawa została przekazana związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.
Natomiast art. 260 stanowi, że w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Oznacza to, że sprawę należy od nowa w całości rozpatrzyć merytorycznie.
Zdaniem Sądu wniosek skarżącego nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 245 § 1 powoływanej ustawy prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ( § 2). Natomiast prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3).
Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej na podstawie art. 246 § 1 powołanej ustawy przysługuje osobie fizycznej, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (prawo pomocy w zakresie całkowitym) lub gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (prawo pomocy w zakresie częściowym).
Mając powyższe na względzie, w ocenie Sądu, skarżący nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Obowiązek wykazania istnienia przesłanek przyznania prawa pomocy spoczywa bowiem na skarżącym. W rozpoznawanej sprawie dane przedstawione we wniosku były niewystarczające do oceny stanu majątkowego i możliwości płatniczych skarżącego. Stąd też został wezwany do przedłożenia szeregu dokumentów. Z nałożonego obowiązku skarżący nie wywiązał się. W oświadczeniu o stanie majątkowym i rodzinnym skarżący zaznaczył tylko, iż jego wynagrodzenie za pracę zostało zajęte przez komornika. Informacja wyłącznie o zajęciu wynagrodzenia nie pozwala na pełną ocenę faktycznych możliwości płatniczych i stanu majątkowego skarżącego. W szczególności nie wiadomo, z jakich dochodów skarżący się utrzymuje i jakie ponosi comiesięczne wydatki. Bez tych podstawowych informacji nie można w zasadzie nic powiedzieć o jego kondycji majątkowej i możliwościach płatniczych. Sam fakt zajęcia wynagrodzenia nie przesądza jeszcze o trudnej sytuacji finansowej skarżącego.
W związku z powyższym informacje posiadane przez sąd, a przedłożone przez skarżącego, są niewystarczające do przyjęcia, że skarżący spełnia warunki przyznania prawa pomocy. Tymczasem udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe.
Z uwagi na powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie działając na podstawie przepisu art. 245 § 1, art. 246 § 1 oraz art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) orzekł, jak na wstępie.

Uzasadnienie wyroku