Sygnatura:
6192 Funkcjonariusze Policji
Hasła tematyczne:
Policja
Skarżony organ:
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Data:
2009-07-08
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Adam Lipiński /sprawozdawca/
Bronisław Szydło
Joanna Kube /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Kube, Sędziowie WSA Bronisław Szydło, Adam Lipiński (spr.), Protokolant Agnieszka Bieniewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2009 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia […] maja 2009 r. nr […] w przedmiocie zwolnienia ze służby w Policji: – oddala skargę.
Uzasadnienie: W dniu […] października 2008 r. M. S. – funkcjonariusz Policji wystąpił do Komendanta Głównego Policji o skierowanie go do komisji lekarskiej w celu określenia stanu zdrowia. Komendant Główny Policji, zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 ze zm.), wystawił stosowne skierowanie do Wojewódzkiej Komisji Lekarskiej MSWiA w W., która orzeczeniem nr […] z dnia […] lutego 2009 r., zatwierdzonym w dniu […] marca 2009 r. przez Okręgową Komisję Lekarską MSWiA w W., uznała M. S. za całkowicie niezdolnego do służby w Policji i zaliczyła go do trzeciej grupy inwalidów. Z uzasadnienia Komisji wynika, iż stan zdrowia badanego całkowicie wyklucza zdolność do służby w Policji, zaś długotrwała służba w warunkach stresujących przyczyniła się do ujawnienia schorzenia oraz utrudniała leczenie.
Komendant Główny Policji rozkazem personalnym z dnia […] marca 2009 r., na podstawie art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji, powołując się na treść powyższego orzeczenia komisji lekarskiej, zwolnił M. S. ze służby w Policji z dniem […] marca 2009 r. Rozkazowi temu nadano rygor natychmiastowej wykonalności.
M. S. w odwołaniu wniósł o uchylenie powyższego rozkazu personalnego, zarzucając organowi I instancji naruszenie art. 43 ust. 1 ustawy o Policji, poprzez jego niezastosowanie oraz naruszenie § 23 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów, zgodnie z którym przełożony po otrzymaniu orzeczenia komisji lekarskiej o trwałej niezdolności do służby policjanta niezwłocznie powinien zwolnić go od zajęć służbowych, czego w niniejszej sprawie nie uczyniono.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, po rozpatrzeniu odwołania, decyzją nr […] z dnia […] maja 2009 r. na zasadzie art. 138 § 1 pkt 1 Kpa, utrzymał w mocy zaskarżony rozkaz personalny.
W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, iż trwała niezdolność do służby w Policji, orzeczona przez Komisję Lekarską, obligowała organ do zwolnienia funkcjonariusza ze służby, zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. Natomiast art. 43 ust. 1 tej ustawy jak i § 23 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji nie mają w sprawie zastosowania, gdyż z materiałów postępowania wynika, że M. S. w okresie poprzedzającym wydanie orzeczenia Komisji Lekarskiej nie przedstawił przełożonym zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby ani nie przebywał na zwolnieniu lekarskim również w dniu zwolnienia ze służby.
Natomiast wskazane przez funkcjonariusza przepisy służą wyłącznie tym policjantom, którzy od jakiegoś czasu nie pełnili służby z powodu choroby i następnie wobec których komisja lekarska stwierdziła ich trwałą niezdolność do służby. Zaprzestanie służby z powodu choroby następuje z dniem wskazanym w stosownym zaświadczeniu lekarskim (zwalniającym ze służby). Stan trwałej niezdolności do służby, stwierdzony orzeczeniem komisji lekarskiej nie jest jednoznaczny z zaprzestaniem służby z powodu choroby. Orzeczenie komisji lekarskiej rozstrzyga bowiem o przydatności do służby, nie zaś o występowaniu choroby w rozumieniu art. 43 ust. 1 ustawy o Policji. Nie było zatem potrzeby zwalniania od zajęć służbowych policjanta, wobec którego komisja lekarska orzekła o całkowitej (trwałej) jego niezdolności do tej służby.
M. S. od powyższej decyzji Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w której żądał uchylenia zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi II instancji, ewentualnie uchylenia decyzji organów obu instancji wraz z zasądzeniem od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania.
Zaskarżonej decyzji zarzucał:
1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na błędnym uznaniu, iż w przedmiotowej sprawie skarżący nie zaprzestał pełnienia służby z powodu choroby przed wydaniem orzeczenia komisji lekarskiej, mimo iż z materiałów sprawy wynika, że przed i w dniu stawienia się na komisję lekarską był zwolniony przez lekarza od zajęć służbowych, zatem organ błędnie przyjął, iż w sprawie zachodzą warunki do zwolnienia skarżącego ze służby w Policji w trybie natychmiastowym;
2) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 43 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy o Policji przez:
– błędną wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie w przedmiotowej sprawie przepisu art. 43 ust. 1 ustawy, mimo zaistnienia hipotezy warunkującej jego zastosowanie, to jest art. 41 ust. 1 tej ustawy;
– błędną wykładnię i w konsekwencji niezastosowanie w przedmiotowej sprawie przepisu art. 43 ust. 1 ustawy, wynikające z błędnego uznania, iż ochrona wynikająca z tego przepisu służy wyłącznie tym policjantom, którzy od pewnego czasu nie pełnili służby z powodu choroby, a następnie komisja lekarska stwierdziła ich trwałą niezdolność do służby;
3) naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 7, art. 75 i art. 77 § 1 Kpa, poprzez zaniechanie dokonania ustaleń, czy w sytuacji zaistnienia podstawy do zwolnienia policjanta ze służby ze względu na orzeczenie o trwałej niezdolności do służby, nie zachodzi przesłanka w postaci zaprzestania służby z powodu choroby, o której mowa w art. 43 ust. 1 ustawy o Policji;
4) naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 75 § 1 i 2 oraz art. 80 Kpa poprzez dokonanie dowolnej oceny dowodów wyrażającej się w błędnym przyjęciu, iż choroba policjanta może zostać udowodniona wyłącznie na podstawie stosownego zaświadczenia lekarskiego, którego obowiązek złożenia obciąża skarżącego oraz w błędnym przyjęciu, iż orzeczenie komisji lekarskiej nie stanowi dowodu choroby w rozumieniu art. 43 ust 1 ustawy;
5) naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 8, art. 9, art. 10, art. 78 i art. 81 Kpa poprzez wadliwe przeprowadzenie postępowania w sprawie, w szczególności poprzez nieudzielanie informacji skarżącemu o stanie sprawy i w konsekwencji pozbawienie go możliwości uczestniczenia w postępowaniu.
W uzasadnieniu skargi, wskazał iż w okresie 12 miesięcy poprzedzających zwolnienie ze służby nie korzystał, mimo choroby z długotrwałego zwolnienia lekarskiego od zajęć służbowych. Natomiast przed i w dniu stawienia się na komisję lekarską był zwolniony przez lekarza od zajęć służbowych (w dniach od […] do […] lutego 2009 r.). Następnie przebywał na urlopie wypoczynkowym w dniach […] – […] oraz […] – […] marca 2009 r.
Na rozprawie skarżący okazał kserokopie zwolnienia lekarskiego, z którego wynika, że w wyżej wskazanym okresie był niezdolny do pracy i oświadczył, iż wówczas pozostawał w miejscu zamieszkania. Twierdził, że zwolnienie to w dniu […] lutego 2009 r. złożył w Komendzie Głównej Policji.
W odpowiedzi na skargę organ wnosił o jej oddalenie, argumentując jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Stosownie do treści art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona. W niniejszej sprawie sądem tym jest Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.
Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania. Innymi słowy, wojewódzki sąd administracyjny nie orzeka co do istoty sprawy w zakresie danego przypadku, lecz jedynie kontroluje legalność rozstrzygnięcia zapadłego w tym postępowaniu, z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i obowiązującymi przepisami prawa procesowego.
Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
W niniejszej sprawie występują dwa istotne zagadnienia.
Pierwsze to zagadnienie, czy sam fakt orzeczenia przez Komisję Lekarską MSWiA o trwałej (całkowitej) niezdolności do służby policjanta, samo przez się stanowi podstawę do zastosowania trybu przewidzianego w art. 43 ust. 1 ustawy o Policji, czy też dla prawidłowego zastosowania tego przepisu konieczne jest poprzedzenie tego orzeczenia korzystaniem przez policjanta ze zwolnienia lekarskiego od zajęć z powodu choroby.
Druga kwestia to, czy skarżący istotnie, jak twierdził na rozprawie, przedstawił organowi zwolnienie lekarskie przed uzyskaniem orzeczenia Komisji Lekarskiej MSWiA.
Materialno-prawną podstawę zwolnienia M. S. ze służby w Policji stanowił art. 41 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji. Przepis ten nie pozostawia organom Policji swobody w podejmowaniu decyzji o zwolnieniu, lecz nakłada obowiązek zwolnienia ze służby policjanta, w stosunku do którego komisja lekarska orzekła trwałą niezdolność do służby.
Organ byłby zobligowany do zastosowania w niniejszej sprawie dobrodziejstwa art. 43 ust. 1 ustawy, gdyby przed wydaniem rozkazu personalnego o zwolnieniu, przed wydaniem orzeczenia komisji lekarskiej, policjant korzystał ze zwolnienia lekarskiego – zaprzestał służby z powodu choroby.
Konstrukcja przepisu art. 43 ust. 1 ustawy stanowi koniunkcję dwóch przesłanek: zaistnienia któregokolwiek ze stanów opisanych w art. 38 ust. 4 albo w art. 41 ust. 1 pkt 1 lub pkt 2 i jednoczesnego zaprzestania służby przez policjanta z powodu choroby. Dalsza części tego przepisu nie ma w sprawie zastosowania dotyczy bowiem wystąpienia przez policjanta za służby.
Istotnie do M. S. ma niewątpliwie zastosowanie przesłanka określona w art. 41 ust. 1 pkt 1 – w postaci orzeczenia komisji lekarskiej, jednakże dla zastosowania wobec niego dobrodziejstwa omawianej wyżej normy ochronnej musi istnieć zbieg tej przesłanki z przesłanką zaprzestania służby z powodu choroby – czyli mówiąc wprost, faktycznym korzystaniem przez policjanta ze zwolnienia lekarskiego. W analizowanej sprawie nie wystąpiła przesłanka wskazana w art. 43 ust. 1 ustawy o Policji, nie można bowiem przyjąć, iż datą początkową okresu ochronnego jest data wydania orzeczenia przez Komisję Lekarską. W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że okres ochronny liczony jest od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, a więc od daty wskazanej w stosownym zaświadczeniu lekarskim – zwolnieniu lekarskim.
Trafnie normę art. 43 ust. 1 ustawy o Policji interpretuje organ, twierdząc, że ochrona przewidziana tym przepisem służy wyłącznie tym policjantom, którzy od jakiegoś czasu nie pełnili służby z powodu choroby, a następnie komisja lekarska stwierdziła ich trwałą niezdolność do służby w Policji.
Takie rozumienie tego przepisu wynika wprost z jego treści. W taki też sposób jest on interpretowany w orzecznictwie sądów administracyjnych (porównaj np.: wyrok WSA z dnia 29 stycznia 2009 r. sygn. III SA/Gd 359/08; wyrok NSA z dnia 26 października 2006 r. sygn. akt I OSK 299/06; wyrok WSA z dnia 21 września 2006 r. sygn. II SA/Ol 567/06; wyrok WSA z dnia 5 grudnia 2006 r. sygn. II SA/Wa 1308/06 – mimo, iż dotyczy ustawy o Straży Granicznej, z uwagi na identyczne brzmienie przepisu ma zastosowanie do niniejszej sprawy).
Rozszerzająca wykładnia omawianego przepisu jest niedopuszczalna (wyrok NSA z 16 maja 2001 sygn. II SA 704/01).
Przejdźmy teraz do drugiego zagadnienia.
Na swój wniosek, w celu określenia stanu zdrowia, policjant został skierowany do Komisji Lekarskiej, która w dniu […] lutego 2009 r. orzekła o jego całkowitej niezdolności do służby w Policji i zaliczyła go do trzeciej grupy inwalidzkiej. Z uzasadnienia Komisji wynika, iż stan zdrowia badanego całkowicie wyklucza zdolność do służby w Policji, zaś długotrwała służba w warunkach stresujących przyczyniła się do ujawnienia schorzenia oraz utrudniała leczenie. Jak wynika z przedstawionego na rozprawie przez skarżącego zaświadczenia lekarskiego z dnia […] lutego 2009 r., w okresie od […] lutego 2009 r. do dnia […] lutego 2009 r. był on niezdolny do służby. Skarżący jednocześnie twierdził na rozprawie, że zwolnienie to przedstawił organowi w dniu […] lutego 2009 r. i przebywał w miejscu zamieszkania, do dnia stawienia się na komisji lekarskiej, jednakże nie przedstawił na tę okoliczność innych dowodów.
Zgodnie z treścią § 17 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów, dokumentem usprawiedliwiającym nieobecność policjanta w służbie z powodu choroby jest zaświadczenie lekarskie o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby. Nie tylko w trosce o stan zdrowia, ale także w trosce o odpowiednią jakość pełnionej służby, obowiązkiem policjanta, wobec którego lekarz stwierdził stan choroby, jest niezwłoczne powiadomienie o tym fakcie przełożonego. Organ jednoznacznie stwierdził w uzasadnieniu swojej decyzji o braku przedstawienia przez M. S. zaświadczenia o czasowej niezdolności do służby, czemu dał dowód w uzasadnieniu decyzji, stwierdzając, iż "z materiałów postępowania wynika, że M. S. w okresie poprzedzającym zwolnienie ze służby w Policji nie przedstawił przełożonym zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do służby z powodu choroby, nie przebywał na zwolnieniu lekarskim również w dniu zwolnienia ze służby". Tak więc organ nie posiadając stosownego zwolnienia lekarskiego skarżącego, zasadnie uznał, że jedynym dokumentem dotyczącym jego zdrowia jest orzeczenie komisji lekarskiej o trwałej niezdolności do służby w Policji.
Z ustaleniami Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, co do braku zwolnienia lekarskiego, koresponduje także treść odwołania od rozkazu personalnego Komendanta Głównego Policji z dnia […] marca 2009 r. Otóż M. S. nie powołuje się na fakt przedstawienia przełożonemu w dniu […] lutego 2009 r. zwolnienia lekarskiego, stwierdzającego niezdolność do służby w okresie od dnia […] lutego 2009 r. do dnia […] lutego 2009 r. (jak to podnosi przez Sądem), ale skarżący ogranicza się jedynie do zarzutu niezastosowania przez organ I instancji art. 43 ust. 1 ustawy o Policji i § 23 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 września 2002 r. w sprawie szczegółowych praw i obowiązków oraz przebiegu służby policjantów, w związku z treścią orzeczenia Komisji Lekarskiej. W odwołaniu skarżący w żaden sposób nie wskazuje na korzystanie ze zwolnienia lekarskiego z dnia […] lutego 2009 r. Kwestia ta zostaje podniesiona dopiero w skardze i na rozprawie.
W niniejszej sprawie nie jest istotne, dlaczego skarżący nie okazał przełożonemu rzeczonego zaświadczenia lekarskiego. Faktem jest, że w okresie bezpośrednio poprzedzającym wydanie orzeczenia przez komisję lekarską, jak i w okresie wydawania rozkazu personalnego o zwolnieniu ze służby, M. S. nie zaprzestał jej pełnienia z powodu choroby. Zastosowanie uprawnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 ustawy o Policji wymaga między innymi właśnie zaprzestania służby z powodu choroby – czyli faktycznego korzystania przez policjanta ze zwolnienia lekarskiego, a nie jedynie legitymowaniem się takim zwolnieniem, bez jednoczesnego zaprzestania służby w czasie określonym w tym zwolnieniu.
W błędzie pozostaje skarżący, gdy twierdzi, iż sam fakt orzeczenia przez Komisję Lekarską jego całkowitej niezdolności do służby wystarcza do uznania, iż korzysta on ze zwolnienia lekarskiego oraz gdy twierdzi, iż takie orzeczenie Komisji Lekarskiej wystarcza do zastosowania art. 43 ust. 1. Czym innym jest orzeczenie Komisji Lekarskiej a czym innym zaświadczenie o czasowej niezdolności do służby. Celem Komisji Lekarskich MSWiA nie jest bowiem leczenie (a więc także wystawianie czasowych zaświadczeń o niezdolności do służby), a jedynie określanie, czy z uwagi na stan zdrowia dana osoba może pełnić służbę w określonej formacji – tu Policji. Zatem orzeczenia Komisji Lekarskich nie mogą zastępować zwolnień lekarskich, stwierdzających czasową niezdolność do służby z powodu choroby. Zaznaczyć tu należy, że jedynie Komisje Lekarskie mogą orzekać, czy z uwagi na stan zdrowia dana osoba może pełnić służbę w Policji, takiego faktu stwierdzić natomiast nie mogą indywidualni lekarze. Mogą oni natomiast, w określonym stanie chorobowym, wystawić policjantowi tzw. zwolnienie lekarskie.
Reasumując, zarzuty skargi są chybione. Organ prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego jak i procesowego, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie nie dopatrzył się uchybień, które mogłyby skutkować stwierdzeniem nieważności postępowania, ani uchybień, które mogłyby mieć istotny wpływ na treść wydanych przez organy rozstrzygnięć w niniejszej sprawie i dlatego na podstawie art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku