Sygnatura:
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne:
Pomoc społeczna
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-09-11
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżoną decyzję
Sędziowie:
Barbara Rymaszewska /sprawozdawca/
Czesława Nowak-Kolczyńska
Grzegorz Szkudlarek /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek Sędziowie Sędzia WSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia WSA Barbara Rymaszewska (spr.) Protokolant Asystent sędziego Agnieszka Gortych-Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2009 r. sprawy ze skargi B. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia […] nr […] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej uchyla zaskarżoną decyzję. LS
Uzasadnienie: Decyzją z dnia […], nr […], Prezydent Miasta Ł. po ponownym rozpatrzeniu sprawy dotyczącej ustalenia odpłatności za pobyt S. R. w 3 Domu Pomocy Społecznej w Ł. przy ul. A 36 ustalił miesięczną odpłatność za pobyt S. R. w domu pomocy społecznej w wysokości 70% jego dochodu netto, nie więcej niż 200% kryterium ustawowego w miesięcznej wysokości: 727,81 zł od dnia 1 marca 2009. Jako podstawę rozstrzygnięcia wskazano art. 104 k.p.a. oraz art. 149 ust. 3 i art.155 ust. 3 w związku z art. 8, art. 63, art. 102 ust. 1, art. 104, art. 106 ust 1, 4, 5, 6, art. 107, art. 109, art. 110 ust. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2008r., nr 115, poz. 728 ze zm.) oraz w związku z art. 87 ust. 8 ustawy z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2003r., nr 203, poz. 1966) oraz art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998r., nr 64, poz. 414 ze zm.).
W uzasadnieniu organ I instancji wyjaśnił, iż zgodnie z art. 109 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r. osoby i rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej są obowiązane niezwłocznie poinformować organ, który przyznał świadczenie, o każdej zmianie w ich sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej, która wiąże się z podstawą do przyznania świadczenia. Na podstawie art. 87 ust 8 ustawy z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego osoby przyjęte do domu pomocy społecznej przed dniem 1 stycznia 2004r. oraz osoby posiadające skierowania, wydane przed dniem 1 stycznia 2004r. ,ponoszą odpłatność na dotychczasowych zasadach tj. na zasadach określonych w ustawie z dnia 29 listopada 1990r. o pomocy społecznej. W myśl art. 35 ust 1 pkt 1 tej ustawy miesięczną opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej ustala się w wysokości odpowiadającej 200% kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej, nie więcej jednak niż 70% dochodu dla osoby dorosłej skierowanej do domu. Z zebranej dokumentacji wynika, że od dnia 1 marca 2009r. S. R. otrzymuje świadczenie rentowe z ZUS w wysokości 1039,73 zł (netto), natomiast 70% jego dochodu, w dniu wydania niniejszej decyzji, wynosi 727,81 zł i stanowi opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej od dnia 1 marca 2009r.
Zgodnie z art. 106 ust. 4 i art. 107 ust. 3 i 4 decyzję o przyznaniu świadczenia wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, w przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu. Natomiast w przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się nie rzadziej niż co 6 miesięcy, mimo zmiany braku danych. Zgodnie z art. 106 ust. 3 b ustawy o pomocy społecznej, opłata za pobyt mieszkańca w domu pomocy społecznej nie ulega zmianie, jeżeli zmiana kwoty dochodu nie przekracza 10% kryterium dochodowego dla osoby samotnie gospodarującej (tj. 47,70 zł).
W odwołaniu od tej decyzji B. M. – opiekun prawny całkowicie ubezwłasnowolnionego S. R. (zaświadczenie SR dla Ł. […] sygn. akt […]) podniosła, iż otrzymała dwie sprzeczne decyzje z tej samej daty, tj. z dnia 13 maja 2009r. Z decyzji Prezydenta Miasta Ł. wynika, że odpłatność za pobyt S. R. w Domu Pomocy Społecznej od dnia 1 marca 2009r. wynosi 727,81 zł. Z drugiej decyzji – Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Ł. wynika, że maksymalna kwota potrąceń na rzecz Domu Pomocy Społecznej wynosi 537,40 zł. B. M. podniosła także, iż wcześniej otrzymałam pismo z ZUS w którym wyjaśniono, że kwoty otrzymywanej jako dodatek sierocy nie potrąca się na rzecz Domu Pomocy Społecznej.
S. R. przebywa w DPS od 15 czerwca 1979r.
Decyzją z dnia […], nr […], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.
SKO w Ł. przytoczyło treść art. 54 ust. 1 i 2, art. 56, art. 60 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej. Następnie podniosło, iż z uwagi na zmianę wysokości dochodu S. R. konieczne było ponowne ustalenie opłaty za pobyt w placówce. Przywołało regulacje zawarte w art. z art. 87 ust. 8 ustawy z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. W świetle art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej za dochód osoby uważa się sumę miesięcznych przychodów bez względu na tytuł i źródło- ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
– miesięczne obciążenie, podatkiem dochodowym od osób fizycznych;
– składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym
ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;
– kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.
Natomiast art. 8 ust. 4 w/w ustawy stanowi, że do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze, świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych oraz zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny w 2007r. W związku z tym, iż dodatek dla sieroty zupełnej nie ma charakteru świadczenia wymienionego w art. 8 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej – stanowi on dochód wliczany do podstawy naliczenia opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Nadto, zdaniem organu odwoławczego, oczywistym jest, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest organem ustalającym wysokość opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej i decyzja ZUS-u nie ma charakteru wiążącego dla niniejszej sprawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje rozliczeń świadczeń na podstawie odrębnych przepisów, tj. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.). Wobec powyższego ZUS dokonuje potrąceń ze świadczenia S. R. z tytułu pobytu w domu pomocy społecznej w określonym zakresie (tj. do wysokości 65% świadczenia). Natomiast przepis ustawy o pomocy społecznej stanowi o opłacie za pobyt w wysokości 70% dochodu mieszkańca, którą wyliczono prawidłowo w decyzji MOPS z dnia 13 maja 2009r.
Nie zgadzając się z tą decyzją, B. M. wniosła w imieniu S. R. skargę do WSA w Łodzi. Skarga została wniesiona w terminie. W skardze tej podniosła, iż toczy się spór o dodatek sierocy z ZUS. Nie zrozumiałe dla niej jest, że jedna instytucja go przyznaje i twierdzi, iż nie podlega on potrąceniom, zaś druga chce go odebrać, a pieniądze te należą się jej podopiecznemu. Po wypadku, któremu uległ S. R. przez 9 miesięcy u niej przebywał. Kiedy zwróciła się do Zakładu Pomocy Społecznej o pomoc odpowiedziano jej, że pieniędzy nie ma. W zeszłym roku zabrała podopiecznego na wakacje (cały miesiąc) i zwrotu za to też nie otrzymała. W tym roku była podobna sytuacja. Nadto B. M. podniosła, iż kupuje rzeczy dla podopiecznego, opiera, wykupuje leki, zabiera go na święta, odwiedza co tydzień w niedzielę i w środę oraz ma duże zastrzeżenia co do opieki nad pacjentami. Jeżeli Zakład Opieki Społecznej uważa, że jest pokrzywdzony i że mu się należą jeszcze jakieś pieniądze, pomimo że sam nie rozlicza się uczciwie z opiekunami niech wystąpi z pismem do ZUS-u, który ponownie rozliczy kwotę należną mu i która będzie wyszczególniona w decyzji.
W odpowiedzi na skargę SKO w Ł. podtrzymało stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest uzasadniona, choć nie wszystkie jej argumenty można podzielić . Zasadnym wydaje się stanowisko, że dodatek sierocy stanowi dochód podlegający uwzględnieniu przy ustalaniu odpłatności za pobyt w DPS (takie stanowisko zajął WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 18 marca 2008r., II SA/Go 112/08, a także NSA w wyroku z dnia 7 stycznia 2000r., I SA 1083/99). Wynika to zarówno z treści art. 8 ust. 3 i 4 ustawy o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004r., jak i z poprzednio obowiązującej ustawy o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990r. – art. 2a ust. 1 pkt 2
. Natomiast postępowanie jest dotknięte wadą niewyczerującego ustalenia okoliczności faktycznych, w niewielkim, ale istotnym dla rozstrzygnięcia zakresie.
W aktach brakuje wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji, choć organ I instancji w uzasadnieniu decyzji odwołuje się do przepisów tę kwestię regulujących. Tymczasem, zarówno wywiad, jak i jego aktualizacja jest obligatoryjnym środkiem dowodowym (art. 107 ust. 5 ustawy o pomocy społecznej).
Z akt sprawy ani z decyzji nie wynika wysokość średniego miesięcznego kosztu utrzymania w DPS, do czego odwołuje się art. 60 ust. 1 i 2 oraz art. 61 ust. 2 pkt 3 ustawy o pomocy społecznej z 2004r. oraz art. 35 ust. 3 pkt 3 i ust. 13 ustawy o pomocy społecznej z 1990r. Organ nie ustalił również, czy nie ma tu zastosowania art. 106 ust. 3a obecnie obowiązującej ustawy o pomocy społecznej.
Poza tym z treści art. 35 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej z 1990r., a także unormowań obecnie obowiązującej ustawy wynika, że decyzja o ustaleniu odpłaty za pobyt w DPS podejmowana jest o tyle w ramach uznania administracyjnego, że przepis ten stanowi, iż opłatę za pobyt w domu pomocy społeczne wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70 % swojego dochodu. Oznacza to, że może być ona niższa. Tymczasem brakuje uzasadnienia ze strony organów przyjęcia takiego właśnie progu odpłatności. Także w myśl art. 106 ust 5 powyższej ustawy w przypadku zmiany wysokości dochodu opłata za pobyt może ulec zmianie.
Powyższe uwagi wskazują, że braki postępowania wyjaśniającego doprowadziły do naruszenia art. 107 § 3 k.p.a., nie można bowiem dokonać pełnej weryfikacji zaskarżonej decyzji. Stanowi to naruszenie zasad określonych w art. 7, 77 i 107 § 3 k.p.a., co skutkuje koniecznością uchylenia zaskarżonej decyzji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" p.p.s.a.
Przy ponownym rozpoznaniu organ winien ustalić, czy odwołanie zostało złożone w terminie. W aktach nie ma zwrotnego potwierdzenia odbioru decyzji organu I instancji z dnia 13 maja 2009r., odwołanie zostało natomiast nadane w dniu 29 maja 2009r., różnica dat nie przesądza tej kwestii. Należy tez dokonać ustaleń, o których mowa we wcześniejszych fragmentach uzasadnienia i zawrzeć je w uzasadnieniu, spełniającym wymogi art. 107 § 3 k.p.a.

Uzasadnienie wyroku