Sygnatura:
6079 Inne o symbolu podstawowym 607
Hasła tematyczne:
Administracyjne postępowanie
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-09-22
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Barbara Rymaszewska /sprawozdawca/
Czesława Nowak-Kolczyńska
Grzegorz Szkudlarek /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Grzegorz Szkudlarek Sędziowie Sędzia WSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia WSA Barbara Rymaszewska (spr.) Protokolant Asystent sędziego Agnieszka Gortych-Ratajczyk po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 listopada 2009 r. sprawy ze skargi H. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Ł. z dnia […] nr […] w przedmiocie umorzenia wznowionego postępowania uchyla zaskarżoną decyzję, poprzedzającą ją decyzję Starosty […] […] z dnia […] Nr […] oraz postanowienie Starosty […] […] z dnia […] Nr […]. LS
Uzasadnienie: H. S. złożył w dniu 31 października 2008r. wniosek, w którym domagał się wzruszenia ostatecznej decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia […] nr […] o przyznaniu J. S. nieodpłatnie własności działki nr ewid. […] o pow. 955 m kw. wraz z zabudowaniami oraz nr […] o pow. 4750 m kw. położonych w obrębie B., gmina N. Z wniosku tego wynikało, że J. S. była drugą żoną ojca skarżącego, zaś gospodarstwo to stanowiło współwłasność ojca skarżącego i jego matki, która zmarła w 1951r. Wnioskodawca nie brał udziału w toczącym się postępowaniu, gdyż nie został o nim powiadomiony. Wniosek ten został złożony do Wojewody […].
Wojewoda […] pismem z dnia 17 listopada 2008r. poinformował skarżącego o nadzwyczajnych trybach wzruszania decyzji ostatecznych, w tym o możliwości wznowienia postępowania administracyjnego i wezwał do wskazania w terminie 7 dni postawy prawnej żądania zawartego w w/w piśmie.
W piśmie z dnia 26 listopada 2008r. skarżący jako podstawę prawną wskazał art. 145 k.p.a. podnosząc przy tym, że zapoznał się z treścią k.p.a. podniósł także, iż jego ojciec przekazując gospodarstwo rolne na rzecz Skarbu Państwa zataił, iż jego współwłaścicielem była matka skarżącego.
Postanowieniem z dnia […], nr […] Wojewoda […] przekazał wniosek Staroście […] jako organowi właściwemu do jego załatwienia.
Starosta […] postanowieniem z dnia […], nr […] wznowił postępowanie w sprawie zakończonej ostateczną decyzją Kierownika Urzędu Rejonowego z dnia […]. Jako podstawę wznowienia wskazano art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.
Po wznowieniu postępowania w piśmie z dnia 28 kwietnia 2009r. H. S. podał, iż o decyzji tej dowiedział się w trakcie rozprawy przed sądem w lipcu 2008r. z kserokopii testamentu J. S., która swoją spadkobierczynią uczyniła bratanicę J. J. Zarzucił, iż w toku postępowania o zwrot nieruchomości macocha zataiła, że współwłaścicielką nieruchomości była również pierwsza żona jej męża. O decyzji dowiedział się w toku postępowania spadkowego, które założył w lipcu 2007, a sprawa trwała ponad rok.
Decyzją z dnia […] Starosta […] umorzył postępowanie na podstawie art. 105 § 1 k.p.a. Organ przytoczył zarzut H. S., iż nieruchomość została bezprawnie zwrócona w 1998 roku jego macosze, która zataiła pozostałych współwłaścicieli nieruchomości, ustalił, iż złożenie wniosku o wznowienie postępowania nastąpiło z uchybieniem miesięcznego terminu określonego w art. 148 § 2 K.p.a. w związku z § 1 tego przepisu. Tym samym wobec tego, iż doszło już do wznowienia postępowania pomimo uchybienia terminowi do wznowienia postępowania postępowanie należało w tej sytuacji umorzyć.
W odwołaniu od powyższej decyzji H. S. kwestionując powyższe rozstrzygnięcie przytoczył dzieje gospodarstwa, którego współwłaścicielami jeszcze przed wojną byli jego rodzice, W. i W., wskazał, iż jego matka zmarła w 1951 roku, a ojciec powtórnie się ożenił w 1951 roku z J. S. W 1974 roku gospodarstwo zostało zdane na Skarb Państwa w zamian za rentę przy czym zdający gospodarstwo oświadczył iż jest jego jedynym właścicielem, zatajając, iż współwłaścicielką była również matka skarżącego.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. na podstawie art. 138 § 1 i art. 148 k.p.a. utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie decyzją z dnia […]. SKO przytoczyło regulacje dotyczące wznowienia postępowania. Organ podkreślił, iż z urzędu zobowiązany jest badać zachowanie terminu do złożenia wniosku o wznowienie postępowania. W przypadku wznowienia z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. termin biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji. Organ odwoławczy zauważył bowiem, iż w toku postępowania przed organem pierwszej instancji powołano różne podstawy wznowienia w postanowieniu wydanym w trybie art. 148 § 1 k.p.a. i w decyzji umarzającej postępowanie. Z postanowienia wynika bowiem, że wznowiono je na podstawie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., zaś z decyzji organu I instancji jako podstawę wznowienia wskazano art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. W ocenie organu odwoławczego to uchybienie nie ma wpływu na rozstrzygnięcie, gdyż termin do złożenia wniosku o wznowienie jest w obydwu przypadkach taki sam.
Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Łodzi skarżący dodatkowo wyjaśnił, iż w lipcu 2008 roku dowiedział się jedynie o testamencie macochy, a nie o decyzji przyznającej jej własność nieruchomości. Tę wiedzę posiadł dopiero w dniu 30 października 2008 roku. Również w październiku 2008 roku odkrył, iż w księdze wieczystej jako właścicielki gruntu wpisane są macocha i bratanica.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga jest zasadna. Wydając postanowienie o wznowieniu postępowania Starosta Powiatu […] nie dostrzegł, iż skarżący powołuje się w istocie na więcej niż jedną przyczynę wznowienia – brak udziału w postępowaniu, ujawnienie nowych faktów i dowodów, czy też wydanie rozstrzygnięcia na podstawie fałszywych dowodów (zatajenie współwłaścicieli nieruchomości, której to postępowanie dotyczyło).
Przesłanka wznowienia winna zostać sprecyzowana przez organ w postanowieniu o wznowieniu postępowania, wskazuje ona bowiem zakres dalszego postępowania w trybie art. 149 § 2 k.p.a., z mocy którego postanowienie (o wznowieniu) stanowi podstawę do przeprowadzenia przez właściwy organ postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia istoty sprawy.
Tymczasem w postanowieniu z dnia […] organ powołuje przepis art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. jako podstawę wznowienia, jednakże w uzasadnieniu rozstrzygnięcia nie wyjaśniono, którą czy które z podstaw wznowienia, wymienionych w art. 145 § 1 k.p.a. organ zamierza badać w postępowaniu. Nie wiadomo zatem, w jakim kierunku prowadzone było postępowanie wyjaśniające, co uniemożliwia poddanie go kontroli instancyjnej.
Z kolei w decyzji organu I instancji wskazano, iż postępowanie wznowiono w trybie art. 145 § 1 pkt 4 k.pa i do badania tej przesłanki organy się ograniczyły, tak przynajmniej wynika z uzasadnienia decyzji organu I instancji.
Uchybienie to zauważył wprawdzie organ odwoławczy, ale ocenił, iż nie miało ono wpływu na treść rozstrzygnięcia, bowiem podanie o wznowienie zostało wniesione z uchybieniem terminu, niezależnie od tego, na której z przesłanek skarżących opiera żądanie jego wznowienia.
Z takim stanowiskiem nie sposób się zgodzić. Niesprecyzowanie przez organ i instancji, która z przesłanek wymienionych w art. 145 § 1 k.p.a. stanowi żądanie podjęcia postępowania doprowadziło do niewyjaśnienia okoliczności mających elementarne znaczenie i dla prowadzonego postępowania wyjaśniającego i dla rozstrzygnięcia w sprawie.
Skarżący powoływał w istocie trzy przesłanki wznowienia – brak udziału w postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a.), nowe fakty i dowody (art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.) oraz wydanie decyzji na podstawie sfałszowanych dowodów, tj. zatajenia przez wnioskodawczynię kręgu współwłaścicieli nieruchomości, której postępowanie dotyczyło (art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a.).
Jedynie pierwsza ze wskazanych przesłanek nie budzi wątpliwości, nie był skarżący uczestnikiem postępowania o nieodpłatne przekazanie nieruchomości. Brak natomiast jakichkolwiek ustaleń co do dwóch kolejnych przesłanek. W szczególności nie ustalono, kiedy skarżący powziął wiadomość, iż podczas rozstrzygania w 1998 roku organy nie miały wiedzy o kręgu właścicieli nieruchomości i z jakich przyczyn on został pozbawiony udziału w sprawie. Ta wiedza nie jest tożsama z wiedzą o podjęciu decyzji w sprawie, o wznowienie której H. S. wnosi. Ponadto podnosząc zarzut, iż decyzja z 1998 roku musiała zapaść na podstawie niezgodnych z faktami oświadczeń ówczesnej wnioskodawczyni, skarżący wskazuje na przesłankę z art. 145 § 1 pkt 1 k.p.a. Również nie wiemy, kiedy powziął wiadomość o powyższych wyjaśnieniach.
Brak powyższych ustaleń powoduje, iż nie można przesądzić ponad wszelką wątpliwość, czy rzeczywiście żądanie wznowienia postępowania zostało wniesione z uchybieniem terminu.
W tej sytuacji rozstrzygnięcie sprawy należy uznać za przedwczesne, organy nie rozpatrzyły bowiem całości wniosku H. S., zaniechały zbadania wszystkich przesłanek wznowienia, na które wskazywał skarżący. Stanowi to naruszenie zasad określonych w art. 7, 9, 77 i 80 k.p.a. i skutkuje koniecznością uchylenia wydanych w sprawie rozstrzygnięć na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. "c" w zw z art. 135 ustawy Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153 poz.1270 ze zm., dalej powoływanej jako p.p.s.a.). Przy tym, poddając kontroli wszystkie wydane w sprawie rozstrzygnięcia, należało również wyeliminować z obrotu postanowienie Starosty […] z dnia […], nr […], którym wznowiono postępowanie. Zostało ono wydane z istotnym naruszeniem art. 149 § 1 p.p.s.a. Organ bowiem w istocie nie wskazał przesłanki wznowienia. Nie jest wskazaniem podstawy wznowienia powołanie art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a. we wstępnej części rozstrzygnięcia, bez sprecyzowania w uzasadnieniu konkretnej, odnoszącej się do rozpatrywanej sprawy przesłanki faktycznej.
Przy ponownym rozpatrywaniu wniosku o wznowienie postępowania organ winien ustalić, na jakich przesłankach skarżący opiera swoje żądanie, kiedy powziął wiedzę o zaistnieniu każdej z tych przesłanek a następnie podejmie stosowne rozstrzygnięcia w trybie uregulowanym w rozdziale 12 k.p.a.
A.D.

Uzasadnienie wyroku