Sygnatura:
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne:
Podatek od spadków i darowizn
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2008-08-04
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu
Treść wyniku:
*Oddalono skargę
Sędziowie:
Dagmara Dominik /sprawozdawca/
Ewa Kamieniecka
Marek Olejnik /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marek Olejnik, Sędziowie Sędzia WSA Ewa Kamieniecka, Sędzia WSA Dagmara Dominik (sprawozdawca), Protokolant Aleksandra Słomian, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 13 listopada 2009 r. przy udziale — sprawy ze skargi A. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej we W. OZ w W. z dnia […] r. nr […] w przedmiocie umorzenia zaległości w podatku od spadków i darowizn oddala skargę.
Uzasadnienie: Decyzją z dnia […] r. Nr […] Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. ustalił R. P. i A. P. podatek od spadków i darowizn w wysokości […] zł. Na podstawie aktu notarialnego z dnia […] r. (Rep. […] nr […]) nabyła w drodze darowizny od A. P. samodzielny lokal mieszkalny nr […], o powierzchni użytkowej […] m- położony w S. przy ul. […] nr […] wraz z udziałem 1557/10000 w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu Nr […], o pow. całkowitej […] m- przypadającym na tenże lokal o łącznej wartości 20.000 zł oraz samodzielny lokal użytkowany o pow. […] m- położony w S. przy ul. […] Nr […] wraz z udziałem wynoszącym 1850/10000 w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu Nr […], o pow. całkowitej […] m- przypadającym na tenże lokal, o łącznej wartości 21.300 zł. Uznano, że darowizna na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2004r. nr 142, poz. 1514 ze zm. zwanej dalej "ustawą p.s.d.") podlega opodatkowaniu. Aktem notarialnym z dnia […] 2006r. obdarowana zbyła ww. lokal mieszkalny na podstawie umowy darowizny (Rep. […] nr […]). Skoro strona darowała nabyty w dniu […] 2004r. w drodze darowizny lokal mieszkalny i w ciągu 6 miesięcy od zbycia przedmiotowego lokalu nie zakupiła innego lokalu mieszkalnego lub budynku mieszkalnego, Naczelnik Urzędu Skarbowego stwierdził, iż obdarowana nie dotrzymała wymaganych warunków, w związku z czym ulga nie przysługuje.
Pismem z dnia […] 2007 r. strona złożyła wniosek o umorzenie zaległości w podatku od spadków i darowizn. Wskazała na swoją trudną sytuację materialną – utrzymywanie się jedynie z renty rodzinnej przyznanej na okres nauki w wysokości […] zł netto. Ponadto zwróciła uwagę na fakt bycia studentką i konieczność ponoszenia wydatku na akademik w wysokości […] zł miesięcznie, jak też brak samochodu, biżuterii, papierów wartościowych, oszczędności na rachunku bankowym, papierów wartościowych ani innych przedmiotów wartościowych, które umożliwiłyby zapłatę zaległego podatku. Strona podniosła także, że jest osobą chorą, po wypadku podlega kosztownemu leczeniu i rehabilitacji, co uniemożliwia poczynienie oszczędności celem zapłaty podatku. Niemożliwym jest również uzyskanie przez stronę kredytu bankowego na spłatę przedmiotowej zaległości.
Postanowieniem nr […]z dnia […] 2007r. Burmistrz Miasta S., wydanym na wniosek Naczelnika Urzędu Skarbowego w W., odmówił umorzenia zaległego podatku od spadków i darowizn w kwocie […] zł . W uzasadnieniu wskazał, że nie znalazł podstaw do umorzenia zaległego podatku od spadków i darowizn. Uznał bowiem, że oświadczenie, iż jedynym źródłem dochodu podatniczki jest renta rodzinna, jest niepełne, gdyż nieruchomości przy ul. […] w S. są wydzierżawiane podmiotom gospodarczym, które prowadzą w nich działalność gospodarczą, tak więc podatniczka otrzymuje dochody za wynajem.
Decyzją z dnia […] r. Nr […] Naczelnik Urzędu Skarbowego w W. odmówił umorzenia zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn, stanowiącej na dzień złożenia podania tj. na […] 2007r. kwotę […] zł, od której odsetki na ww. dzień wyniosły […] zł. W uzasadnieniu wskazano, że A. P. nie udokumentowała faktu otrzymywania renty rodzinnej. Ponadto wskazano, że podatniczka wnioskując o umorzenie zaległości podatkowej wybrała wariant najbardziej korzystny ze swojego punktu widzenia, lecz niekoniecznie słuszny w znaczeniu obiektywnym. Instytucja umorzenia zaległości podatkowych jest najmniej korzystna dla budżetu gminy, gdyż powoduje, że gmina rezygnuje z przysługujących mu należności podatkowych, z których finansowane są wszelkie potrzeby społeczne i gospodarcze. Tymczasem w aktualnym stanie prawnym funkcjonują także inne formy pomocy prawnej podatnikom mającym trudności z regulowaniem swoich zobowiązań podatkowych np. rozłożenie na raty spłaty zaległości podatkowych. Zdaniem organu podatkowego pierwszej instancji, argument w postaci trudnej sytuacji majątkowej w subiektywnej ocenie wnioskodawczyni może wskazywać na zaistnienie ważnego interesu podatnika, niemniej jednak, zdaniem organu, pozostaje on w kolizji z interesem publicznym, który wymaga regulowania należnych zobowiązań finansowych w terminach i w wysokościach przewidzianych prawem. Interes publiczny przemawia także za tym, iż dopóki istnieją możliwości wyegzekwowania zaległości dopóty, ich umorzenie byłoby przedwczesne, tym bardziej, że możliwość dochodzenia istnieje przez minimum 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Reasumując, organ podatkowy pierwszej instancji nie dopatrzył się przesłanek, na podstawie których zasadne byłoby udzielenie ulgi w trybie art. 67a § 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm. zwanej dalej "O.p."). Zatem mając na uwadze treść art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 ze zm. zwanej dalej "ustawą d.j.s.t.").oraz brzmienie art. 209 § 1 O.p., a także przyjmując za wiążące postanowienie Burmistrza S. w sprawie, organ podatkowy pierwszej instancji orzekł jak w osnowie decyzji.
Do wniesionego odwołania, strona przedstawiła nowe okoliczności faktyczne tj. trzy wyroki: wyrok w sprawie o eksmisję B. K. z lokalu A. P. z dnia […] 2001r. sygn. akt […] oraz wyrok zasądzający na rzecz strony od B. K. 7.500 zł i 40. 722, 66 zł z dnia […] 2002r. sygn. akt […]; z dnia […] 2006r. sygn. akt […] oraz wykaz majątku B. K.. Z protokołu w sprawie zebranego materiału dowodowego z dnia […] 2008r. wynika, że podatniczka wynajmowała lokal użytkowy 2 podmiotom, osiągając łączny miesięczny dochód w kwocie 1.500 zł. Podała także, że B. K. do chwili podpisywania protokołu nie wywiązała się z zaległych płatności /czynsz, media/ oraz zasądzonych wyrokami z dnia […] 2001r.; […] 2002r. i […] 2006r. – brak kontaktu przebywa za granicą.
Dyrektor Izby Skarbowej we W. Ośrodek Zamiejscowy w W. decyzja z dnia […] r. Nr […] utrzymał w mocy decyzję organu podatkowego pierwszej instancji. W uzasadnieniu podniesiono, że niezadowolenie strony wynika z przekonania o wyjątkowości własnej sytuacji życiowej i oparte jest na poczuciu krzywdy i niezadowoleniu i jest odczuciem subiektywnym, nie znajdującym potwierdzenia w zebranym materiale dowodowym. Organ odwoławczy jest właścicielką dwóch nabytych od R. P. w drodze darowizny nieruchomości w S. tj. lokalu mieszkalnego i użytkowego. Z wynajmu jednego z lokali otrzymuje miesięcznie kwotę 1.500 zł, czego nie ujawniła wnosząc podanie o umorzenie zaległości. Fakt ten strona wskazała dopiero do protokołu spisanego przez organ odwoławczy. Stąd też zdaniem organu odwoławczego słuszne było stwierdzenie Burmistrza Miasta S. w sprawie odmowy umorzenia przedmiotowej zaległości zawarte w postanowieniu z dnia […] r. Nr […], że powoływanie się przez A. P. na jedyne źródło dochodu – rentę jest niepełne. Ustosunkowując się do przekonania strony, iż podatek od spadków i darowizn w kwocie naliczonej i terminie został zapłacony nie zasługuje także na uwzględnienie, bowiem ustalony decyzją z dnia […] r. Nr […] w kwocie […] zł uległ zmniejszeniu jedynie o wpłatę dokonaną u notariusza w wysokości 362,60 zł, stąd do uiszczenia pozostała kwota […] zł. Wskazano, że podatek od spadków i darowizn pobierany przez Urząd Skarbowy stanowi w całości dochody jednostki samorządu terytorialnego. W związku z tym, w myśl art. 18 § 2 ustawy d.j.s.t., organ podatkowy jakim jest Naczelnik Urzędu Skarbowego może umarzać należności wyłącznie na wniosek lub za zgodą przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego. O ile ustawodawca, poprzez użycie w powołanym przepisie sformułowania "może", pozostawił organowi podatkowemu możliwość wyboru, co do sposobu załatwienia sprawy, to jednak podjęcie pozytywnego dla strony rozstrzygnięcia uzależnił wyłącznie od uzyskania zgody przewodniczącego zarządu jednostki samorządu terytorialnego – w tym przypadku Burmistrza. Skoro zatem wypowiedź Burmistrza jest dla organu podatkowego wiążąca, to Naczelnik Urzędu Skarbowego w W., mając na uwadze treść postanowienia Burmistrza z dnia […] r. Nr […], nie mógł podjąć innej decyzji, stąd odmówił przyznawanej ulgi. Organ odwoławczy podzielił opinię Burmistrza, że podatek może być zapłacony z posiadanych przez stronę dochodów.
W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu strona podniosła, że jest studentką trzeciego roku Politechniki we W. studiów stacjonarnych i jest w trakcie egzaminów.
W odpowiedzi na skargę strona przeciwna wniosła o jej oddalenie i podtrzymała swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.
W piśmie z dnia […] r. strona skarżąca wskazała, że prawowitą właścicielką darowanych w 2004r. nieruchomości była A. P. w wyniku odziedziczenia ich w spadku po swoim zmarłym ojcu. W dniu […] 2004r. umową darowizny A. P. przeniosła własność nieruchomości na R. P. ze względu na konieczność pomocy swej matce w finansowaniu kosztów leczenia. Po ustaniu takiej konieczności R. P. darowizną z dnia […] 2006r. zwróciła swojej córce A. P. – prawowitej właścicielce. Był to stan wyższej konieczności, w związku z tym niesłusznie naliczono podatek od spadków i darowizn i strona skarżąca wnosi o umorzenie niesłusznego i krzywdzącego podatku. Do pisma procesowego dołączyła szereg załączników , w tym dotyczących R. P.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga nie jest zasadna.
Zgodnie z treścią art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002r. Nr 153, poz. 1269) Sąd w zakresie swej właściwości sprawuje kontrolę zaskarżonych decyzji wyłącznie pod względem ich zgodności z prawem procesowym, jak też prawem materialnym.
Sądowa kontrola legalności uznaniowych decyzji sprowadza się do oceny, czy organ podatkowy prawidłowo zgromadził materiał dowodowy oraz czy wyciągnięte wnioski w zakresie merytorycznym decyzji o odmowie umorzenia zaległości podatkowych mają swoje uzasadnienie w zebranym w sprawie materiale dowodowym oraz, czy dokonana ocena mieści się w ustawowych granicach, zaś wyciągnięte wnioski są logiczne i poprawne (zob. wyrok NSA z dnia 15 lipca 2008r., sygn. akt II FSK 660/07, opubl. Lex nr 485329).
Zgodnie z art. 67a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm. zwanej dalej "O.p.") wynika, że organ podatkowy, na wniosek podatnika, z zastrzeżeniem art. 67b, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną.
Ponadto w przedmiocie wniosku o umorzenie zaległego podatku od spadków i darowizn organ podatkowy pierwszej instancji zgodnie z art. 18 ust. 2 i 3 ustawy d.s.j.t., w związku z art. 209 § 1 O.p. zwraca się do właściwej jednostki samorządu terytorialnego o zajęcie stanowiska, które jest wyrażone w formie postanowienia, od którego nie przysługuje stronom zażalenie. Użyty w ww. przepisie zwrot "wyłącznie na wniosek lub za zgodą" jednoznacznie przesądzał, że wynikające z art. 67 § 1 O.p. uprawnienia do udzielania ulg w spłacie podatków stanowiących dochody jednostek samorządu terytorialnego mogą być realizowane przez organy podatkowe z uwzględnieniem stanowiska organu jednostki samorządu terytorialnego (por. wyrok SN z dnia 10 lipca 2002 r., sygn. akt III RN 135/01, OSNP 2003, nr 13, poz. 300). Oznacza to, że brak zgody tego organu wyłącza możliwość pozytywnego dla podatnika rozstrzygnięcia wniosku o udzielenie ulgi (por. wyrok NSA z dnia 18 kwietnia2008r. sygn. akt II FSK 293/07).
W przedmiotowej sprawie postanowieniem z dnia […] r. Nr […] Burmistrz Miasta S. odmówił skarżącej umorzenia zaległego podatku od spadków i darowizn. Organ ten wskazał na brak podstaw do umorzenia z uwagi na fakt, że skarżąca obok renty rodzinnej otrzymuje dochód z wynajmu nieruchomości. Tej ostatniej okoliczności nie zawarła zaś w treści wniosku o umorzenie.
Nie można zapominać, że postępowanie w sprawie umorzenia zobowiązań podatkowych jest inicjowane na wniosek podatnika i w jego też interesie leży podanie do wiadomości organów wszystkich okoliczności sprawy przemawiających za zrezygnowaniem przez Skarb Państwa ze swojego dochodu (por. wyrok WSA w Kielcach z dnia 20 marca 2009r. sygn. akt I SA/Ke 417/08).
Ponadto organy oceniły sytuacje podatniczki wskazując, że jest studentką studiującą we W., mieszkającą w akademiku (czynsz […] zł), utrzymującą się z renty rodzinnej […] zł, jak też otrzymującą miesięcznie kwotę 1500 zł z tytułu wynajmu. Uwzględniły również okoliczność, że jest osobą schorowaną. Zauważono, że pomimo zaistnienia ważnego interesu podatnika to umorzenie w przedmiotowej sprawie pozostaje w kolizji z interesem publicznym albowiem – zdaniem organów – dopóki istnieje możliwość wyegzekwowania zaległości, dopóty ich umorzenie jest przedwczesne, tym bardziej, że możliwość dochodzenia istnieje przez okres 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności.
Trudno jest tym samym zarzucić organom podatkowym naruszenia przepisów prawa procesowego, jak i prawa materialnego. Podnoszone zaś przez stronę skarżącą okoliczności powstania zaległości podatkowej nie mają znaczenia dla przedmiotowej sprawy. Przedmiotem postępowania w przedmiocie udzielenia ulgi podatkowej jest ocena zaistnienia przesłanek do zastosowania rzeczonej ulgi nie zaś określenie zobowiązania podatkowego. Te zostało już określone podatniczce w odrębnym postępowaniu zakończonym wymiarową decyzją ostateczną. Subiektywne odczucie co do krzywdzącego charakteru podatku, nie może być podstawą do jego umorzenia zwłaszcza, gdy zaległość podatkowa jest wynikiem nieznajomości przez stronę skarżącą przepisów prawa. Strona skarżąca wydaje się zapominać, że stosownie do art. 83 Konstytucji RP każdy ma obowiązek przestrzegania prawa RP. Dotyczy to także przepisów prawa podatkowego. Skoro strona skarżąca zdecydowała się na dokonanie określonego rodzaju transakcji, powinna była przewidzieć ich konsekwencje prawnopodatkowe. Zgodnie zaś z art. 84 Konstytucji RP każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków określonych w ustawie.
Jednocześnie w świetle powyższego, w stosunku do tych zaległości podatkowych, które stanowiły dochody jednostek samorządu i co do których nie było zgody beneficjenta (Prezydenta Miasta) na ich umorzenie, bez względu na ocenę zasadności argumentacji podnoszonej przez podatniczkę, organy podatkowe – rozstrzygając w granicach swoich uprawnień na podstawie art. 67 § 1 O.p. – mogły jedynie podjąć decyzję o odmowie ich umorzenia. Taki bowiem zakres uprawnień został nałożony na organy podatkowe przez ustawodawcę i to wolą ustawodawcy było w świetle przedstawionych powyżej przepisów, by stanowisko (w tym wypadku) Prezydenta Miasta, było dla organów podatkowych wiążące.
Oceny tej nie mógł zmienić fakt związany z niezaskarżalnością wiążącego dla organów podatkowych postanowienia Prezydenta Miasta. Przede wszystkim jest to okoliczność wynikająca z przepisu prawa, tj. art. 18 ust. 3 ustawy d.j.s.t. Przepis ten wyłączał jedynie możliwość złożenia zażalenia, nie wykluczając wniesienia skargi do sądu administracyjnego po wyczerpaniu trybu tzw. "wezwania organu do usunięcia naruszenia prawa" (art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2002r. Nr 153, poz. 1270 ze zm. zwanej dalej "p.s.a"), przy czym zasadność wyrażonego w postanowieniu organu jednostki samorządu terytorialnego stanowiska o odmowie wyrażenia zgody na udzielenie ulgi w spłacie zaległości podatkowych, mogła być kwestionowana tylko przez stronę, a nie organ podatkowy. Związanie (wyrażonym w formie postanowienia) stanowiskiem organu jednostki samorządu terytorialnego sprawiało, że nawet gdy w ocenie organów podatkowych sytuacja podatnika uzasadniała przyznanie ulgi, nie mogły one jej udzielić, jeżeli zgody na to nie wyraził organ jednostki samorządu terytorialnego. Tak ukształtowany przez ustawodawcę system współdziałania organów w procesie wydawania decyzji ulgowych, dotyczących podatków stanowiących dochód samorządu (art. 209 O.p.), warunkował możliwość udzielenia przez organy podatkowe ulgi w decyzji wydanej na podstawie art. 67 § 1 O.p. od uzyskania zgody przewodniczącego jednostki samorządu terytorialnego wyrażonej w formie wydanego na podstawie art. 18 ust. 2 ustawy d.j.s.t. postanowienia, na które nie przysługiwało zażalenie.
Podnoszone przez skarżącą w toku całego postępowania okoliczności dotyczące jej trudnej sytuacji rodzinnej i finansowej, o ile nie zostały uwzględnione przez współdziałającego przy wydaniu decyzji ulgowej beneficjanta (tu Prezydenta Miasta), nie mogły mieć wpływu na treść rozstrzygnięcia organów podatkowych. Dlatego też w zakresie, w jakim odmowa udzielenia wnioskowanej przez skarżącą ulgi znajdowała oparcie w stanowisku Prezydenta Miasta, decyzje organów podatkowych zawierały prawidłowe rozstrzygnięcie, jedyne możliwe do podjęcia przez nie w tej sytuacji.
Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa procesowego w sposób mający istotny wpływ na wynik sprawy, ani też przepisów prawa materialnego w sposób mający wpływ na wynik sprawy, co skutkowało oddaleniem skargi na podstawie art. 151 p.s.a.

Uzasadnienie wyroku