Sygnatura:
6114 Podatek od spadków i darowizn
Hasła tematyczne:
Przywrócenie terminu
Sygn. powiązane: I SA/Ol 248/08
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-10-09
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Uchylono zaskarżone postanowienie i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w…
Sędziowie:
Stefan Babiarz /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA : Stefan Babiarz po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia A. U. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 28 lipca 2009 r. sygn. akt I SA/Ol 248/08 w sprawie ze skargi A. U. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 18 kwietnia 2008 r. Nr […] w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie.
Uzasadnienie: Postanowieniem z dnia 28 lipca 2009 r., I SA/Ol 248/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie odrzucił wniosek o przywrócenie terminu do doręczenia odpisu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 248/08 wraz z uzasadnieniem w sprawie ze skargi A. U. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w O. z dnia 18 kwietnia 2008 r. w przedmiocie zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że wnioskiem z dnia 16 czerwca 2009 r., uzupełnionym pismem z dnia 12 lipca 2009 r., A. U. wniósł o przywrócenie terminu do doręczenia odpisu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 maja 2009 r. o sygn. akt I SA/Ol 248/08 wraz z uzasadnieniem. W uzasadnieniu podniósł, że w dniu 6 kwietnia 2009 r. złożył wypowiedzenie pełnomocnictwa ustanowionemu w ramach prawa pomocy adwokatowi J. S. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, mimo wypowiedzenia pełnomocnictwa, nie powiadomił A. U. o terminie rozprawy ani nie odroczył jej na podstawie na podstawie art. 109 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej w skrócie p.p.s.a. Zdaniem skarżącego, doręczenie zawiadomienia o terminie rozprawy, dokonane osobie nie legitymującej się pełnomocnictwem, było nieskuteczne. Tymczasem strona powzięła wiadomość o rozprawie dopiero w dniu 12 czerwca 2009 r. Jednocześnie, wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu, A. U. złożył oświadczenie o umocowaniu do działania w charakterze pełnomocnika adwokata A. R.
Z akt sprawy wynika, że w związku z wypowiedzeniem pełnomocnictwa w dniu 6 kwietnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zawiadomieniem z dnia 7 kwietnia 2009 r. poinformował stronę, że zmiany wyznaczonego adwokata może dokonać jedynie Okręgowa Rada Adwokacja w O. Jednocześnie wezwano skarżącego do złożenia w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma jednoznacznego oświadczenia, czy całkowicie rezygnuje z przyznanego prawa pomocy w postaci ustanowienia adwokata. W odpowiedzi na to pismo skarżący oświadczył, że nie rezygnuje z prawa pomocy i rozważa wystąpienie do Okręgowej Rady Adwokackiej w O. o wyznaczenie innego adwokata. Do protokołu rozprawy w dniu 27 maja 2009 r. adwokat J. S. oświadczył, że nie posiada informacji, by strona wypowiedziała Mu pełnomocnictwo. Wyrokiem z dnia 27 maja 2009 r. o sygn. akt I SA/Ol 248/08 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił wniesioną przez stronę skargę na wymienioną wyżej decyzję Dyrektora izby Skarbowej. Pismem złożonym w dniu 28 maja 2009 r. adwokat J. S. złożył wniosek o doręczenie odpisu tego wyroku wraz z uzasadnieniem. W dniu 29 maja 2009 r. wpłynęła zaś do Sądu informacja Okręgowej Rady Adwokackiej w O. o wyznaczeniu pełnomocnikiem strony adwokata A. R. W dniu 17 czerwca 2009 r. do Sądu wpłynęło pełnomocnictwo, którym skarżący umocował adwokata A. R. do sporządzenia skargi kasacyjnej oraz do występowania przed Sądem Administracyjnym, w związku z czym odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczono temu adwokatowi.
Sąd stwierdził, że sprawie wniosek o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem został złożony przez umocowanego pełnomocnika strony w dniu 28 maja 2009 r. W związku z zarzutem pominięcia przez Sąd w toku postępowania w sprawie, oświadczenia strony z dnia 6 kwietnia 2009 r. o wypowiedzeniu pełnomocnictwa adwokatowi J. S., WSA powołał się na art. 42 § 1 p.p.s.a. Podkreślił, że wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do strony przeciwnej i innych uczestników – od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Odpowiadając na wezwanie Sądu do złożenia jednoznacznego oświadczenia w kwestii rezygnacji z pomocy prawnej ustanowionego adwokata (w związku z w/w oświadczeniem z dnia 6 kwietnia 2009 r.) skarżący podał, że nie rezygnuje z prawa pomocy i rozważa wystąpienie do Okręgowej Rady Adwokackiej w O. o wyznaczenie innego adwokata. Wobec zatem braku jednoznacznego potwierdzenia, że wypowiada on pełnomocnictwo udzielone ustanowionemu adwokatowi oraz mając na uwadze złożone do protokołu rozprawy w dniu 27 maja 2009 r. oświadczenie adwokata J. S., że nie posiada on informacji, by strona wypowiedziała mu pełnomocnictwo, pełnomocnik ten miał umocowanie do działania w imieniu skarżącego. Złożenie przez niego w terminie wniosku o doręczenie odpisu wyroku wraz z uzasadnieniem należy zatem uznać za prawnie skuteczne. Prawidłowo następnie doręczono odpis wyroku z dnia 27 maja 2009 r. wraz z uzasadnieniem umocowanemu przez A. U. adwokatowi A. R., (pełnomocnictwo z dnia 16 czerwca 2009 r. do sporządzenia skargi kasacyjnej oraz do występowania przed Sądem Administracyjnym). Wniosek o przywrócenie terminu, któremu w istocie strona skarżąca nie uchybiła, Sąd uznał za niedopuszczalny.
W zażaleniu na powyższe postanowienie podatnik wskazał, że zostało ono wydane przez Sędziego o wyłączenie którego wnioskował ze względu na wątpliwości co do jego obiektywizmu. W dalszym ciągu domaga się doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Stwierdził, że w dniu 1 września 2008 r. złożył w WSA pełnomocnictwa adwokatowi J. S. W dniu 17 czerwca 2009 r. złożył w WSA pełnomocnictwo do sporządzenia skargi kasacyjnej adwokatowi A. R., a wypowiedzenie pełnomocnictwa w dniu 14 lipca 2009 r.
W ocenie skarżącego, doręczenia dokonane osobom nieposiadającym pełnomocnictwa są nieskuteczne. W dniu doręczenia wyroku z uzasadnieniem , tj. dnia 15 czerwca 2009 r. A. R. nie był jeszcze pełnomocnikiem skarżącego. Od dnia 6 kwietnia 2009 r. do dnia 17 czerwca 2009 r. nikt nie miał pełnomocnictwa do występowania w jego imieniu przed WSA. W dniu 28 maja 2009 r. J. S. nie był już jego pełnomocnikiem, a wyrok z uzasadnieniem doręczono A. R. zanim podatnik zdążył udzielić mu pełnomocnictwa. Wskazał, że w odpowiedzi na pismo Sądu z dnia 7 kwietnia 2009 r. dotyczące rezygnacji z prawa pomocy stwierdził, że z niej nie rezygnuje, a rozważa wystąpienie do Rady Adwokackiej o wyznaczenie nowego pełnomocnika. W piśmie tym nie ma pełnomocnictwa dla J. S.
Wskazał, że obowiązkiem Sądu było zgodnie z art. 67 § 1 i art. 91 § 2 p.p.s.a. doręczenie mu zawiadomienia o terminie rozprawy, a niewypełnienie tego obowiązku powinno skutkować odroczeniem rozprawy. Sąd zaś bezpodstawnie przeprowadził rozprawę i wydał wyrok.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.
Stosownie do art. 86 § 1 p.p.s.a., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Jednocześnie zgodnie z art. 87 § 1 p.p.s.a., pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu. Równocześnie z wnioskiem strona skarżąca powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie. Stosownie zaś do art. 42 § 1 p.p.s.a., wypowiedzenie pełnomocnictwa przez mocodawcę odnosi skutek prawny w stosunku do sądu od dnia zawiadomienia go o tym, w stosunku zaś do strony przeciwnej i innych uczestników – od dnia doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd. Zauważyć przy tym należy, że w orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że udzielenie stronie prawa pomocy przez ustanowienie jej pełnomocnika z urzędu zobowiązuje tego pełnomocnika do dołączenia do akt sprawy pełnomocnictwa z podpisem mocodawcy (postanowienie z dnia 4 marca 2005 r., FZ 696/04, postanowienia z dnia 17 maja 2005 r., I OZ 453/05 i I OZ 454/05, postanowienie z dnia 30 maja 2005 r., OZ 1295/04). Z pisma strony z dnia 6 kwietnia 2009 r. wynika niezbicie fakt cofnięcia pełnomocnictwa adwokatowi J. S. i wniosek o zawiadomienie strony o podejmowanych czynnościach. Te dwa fakty prowadzą do wniosku, że wobec Sądu skutek cofnięcia pełnomocnictwa zaistniał już w dniu 6 kwietnia 2009 r. Oznaczałoby to, że wniosek J. S. o sporządzenie uzasadnienia wyroku z dnia 27 maja 2009 r. był prawnie nieskuteczny. Zauważyć jeszcze trzeba, że wypowiedzenie pełnomocnictwa konkretnemu pełnomocnikowi nie może być utożsamiane z rezygnacją z prawa pomocy, jak to opacznie zrozumiał i przyjął Sąd pierwszej instancji. Oznacza to, że Sąd powinien zawiadomić stronę o terminie rozprawy. W związku z tym Sąd ponownie powinien dokonać oceny skuteczności i terminowości czynności związanych z trybem zaskarżenia powyższego wyroku i skuteczności czynności pełnomocników. W pierwszej kolejności Sąd pierwszej instancji powinien merytorycznie rozpoznać wniosek strony o przywrócenie terminu do sporządzenia i doręczenia odpisu wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 27 maja 2009 r., sygn. akt I SA/Ol 248/08 wraz z uzasadnieniem.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.
Uzasadnienie wyroku