Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-08-20
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy w części
Sędziowie:
Anna Ambroziak /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie – Anna Ambroziak po rozpoznaniu w dniu 22 września 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi S. S. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia "[…]", Nr "[…]" w przedmiocie: stwierdzenia niedopuszczalności zażalenia w sprawie odmowy przeprowadzenia dowodu postanawia : odmówić przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w postaci zwolnienia od kosztów sądowych
Uzasadnienie: Wnioskiem z dnia 7 sierpnia 2009 r. skarżący S.S. zwrócił się o zwolnienie od kosztów sądowych, w tym wpisu od skargi określonego na kwotę 100 zł. Ze złożonego przez skarżącego formularza wniosku o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, iż prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną i małoletnim synem. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą, z której do dnia 30.06.2009 r. uzyskał dochód w wysokości 13.036,60 zł, zaś żona wnioskodawcy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej do dnia 30.06.2009 r. poniosła stratę w wysokości 26.929,19 zł. Ponadto ze złożonego formularza wniosku wynika, iż skarżący jest właścicielem nieruchomości ( domu) o pow. 265 m2 w budowie, mieszkań: o powierzchni 30 m2 położonego w S. i 35 m2 położonego w B. gm. S. Nadto w skład majątku wchodzi nieruchomość rolna o pow. 1,23 ha – nieużytek, kioski handlowe szt. trzy, oraz dwie działki budowlane o powierzchni 0,0375 ha i 292 m2. Nie posiada przedmiotów wartościowych, jak również zasobów pieniężnych. Argumentując wniosek skarżący wskazał, iż posiada zadłużenie w płatnościach do Urzędu Skarbowego, Urzędu Gminy i Miasta. Nadto posiada zadłużenie z tytułu zaciągniętych kredytów na prowadzenie działalności gospodarczej, zakup mieszkania, zakup działki budowlanej w Banku "B" w kwocie 9.950 zł plus odsetki, Agencji Rozwoju w kwocie 240.000 zł plus odsetki, w Banku "B" w wysokości 10.000 zł oraz w Banku "C" w wysokości 95.000 zł plus odsetki. Dodatkowo wskazał, że posiada samochód Renault Megane rok prod. 1999 oraz VV Transporter rok prod. 1994 r., które są niezbędne w prowadzonej działalności gospodarczej.
Mając na uwadze powyższe zważono, co następuje:
Zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 , poz. 1270 ze zm., dalej cyt. jako p.p.s.a.), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 2 p.p.s.a.). Prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (art. 245 § 3 p.p.s.a.). Przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (art. 246 § 1 pkt 1 p.p.s.a.), w zakresie częściowym zaś, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a.).
Powołane przepisy stanowią odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 p.p.s.a. Strona ubiegająca się o przyznanie prawa pomocy musi zatem uprawdopodobnić, iż jej sytuacja materialna jest na tyle trudna, że uzasadnia wyjątkowe traktowanie. W przypadku prawa pomocy mamy do czynienia z pomocą budżetu Państwa osobom, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie są w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Przesłanki przyznania prawa pomocy są przy tym określone ogólnie, a więc uznaniu sądu pozostawił ustawodawca ocenę przedstawionych we wniosku okoliczności przemawiających, zdaniem strony, za rozstrzygnięciem korzystnym dla niego. Należy zauważyć, że ciężar dowodu spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy. Wnioskodawca powinien zatem wykazać, że jego sytuacja materialna jest na tyle trudna, że nie jest w stanie pokryć kosztów procesu we własnym zakresie. Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to sprowadzać się powinna do przypadków, w których zdobycie środków na sfinansowanie jej udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Należy ponadto zauważyć, że opłaty sądowe, do których zalicza się także wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienie od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też może być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli.
Przedstawiona powyżej sytuacja materialna wnioskodawcy nie pozwala na przyjęcie, iż w sprawie zachodzą szczególne okoliczności pozwalające na skuteczne ubieganie się o przyznanie prawa pomocy w postaci zwolnienia od kosztów sądowych. Stwierdzić należy iż, wykazane przez S.S. okoliczności nie wskazują, że nie jest on w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania bez ryzyka wystąpienia uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż wnioskodawca posiada znaczny majątek w postaci dwóch mieszkań, domu w budowie, trzech kiosków handlowych, dwóch działek budowlanych oraz nieruchomości rolnej . Powyższe już świadczy o tym, że skarżącego trudno uznać za osobę ubogą wymagająca pomocy państwa w postaci udzielenia zwolnienia od kosztów sądowych. Oceny tej nie zmienia fakt posiadania zadłużenia wobec organów administracyjnych, samorządowych czy też w postaci zaciągniętych kredytów. Zwłaszcza zobowiązania kredytowe należące do kategorii zobowiązań cywilnoprawnych nie mogą mieć pierwszeństwa przed zobowiązaniami publicznoprawnymi do, których zaliczają się koszty sądowe.
Należy stwierdzić, że w sytuacji gdy skarżący jest w stanie opłacać zobowiązania kredytowe winien również zabezpieczyć odpowiednie środki pieniężne tytułem należnych kosztów sądowych. Trudno bowiem uznać, że w sytuacji gdy godzi się ponosić koszty utrzymania tylu nieruchomości a nadto spłaca zobowiązania kredytowe, w przypadku opłacenia należnych kosztów sądowych nie będzie w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych czy też swojej rodzinie.
Biorąc zatem pod uwagę powyższe oraz stan posiadania skarżącego, można poprzestać na wskazaniu, iż "zgodnie (…) z utrwaloną linią orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego sposób w jaki właściciel wykorzystuje swój majątek, nie może mieć wpływu na ocenę, czy posiada on dostateczne środki na uiszczenie wpisu. Istotne jest bowiem, że posiadany majątek może służyć jako zabezpieczenie pożyczki czy kredytu, jeśli właścicielowi, który jest zobowiązany do poniesienia określonych wydatków, brakuje bieżących środków finansowych (…).
Dokonując oceny sytuacji majątkowej skarżącego wzięto pod uwagę fakt, że wpis w tej sprawie wynosi 100 zł. Opłacenie tej kwoty jak i innych ewentualnych kosztów sądowych nie spowoduje uszczerbku utrzymania dla wnioskodawcy i jego rodziny.
W związku z tym, skoro nie zostały spełnione przesłanki określone w art. 246 § 1 pkt 2 w związku z art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a. należało orzec jak w sentencji

Uzasadnienie wyroku