Sygnatura:
6117 Ulgi płatnicze (umorzenie, odroczenie, rozłożenie na raty itp.)
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-10-22
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Treść wyniku:
Przyznano prawo pomocy w zakresie częściowym
Sędziowie:
Małgorzata Klimek /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie Małgorzata Klimek po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. K. – D. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. K. – D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia "[…]" Nr "[…]" w przedmiocie: odmowy umorzenia zaległości podatkowych postanawia: przyznać skarżącej prawo pomocy w zakresie częściowym obejmujące zwolnienie od kosztów sądowych
Uzasadnienie: Wnioskiem z dnia 4 listopada 2009 r., złożonym na urzędowym formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej (PPF), skarżąca A. K. – D. zwróciła się o zwolnienie od kosztów sądowych, w tym wpisu od skargi w wysokości 500 zł. Ze złożonego przez skarżącą formularza wniosku o stanie rodzinnym, majątku i dochodach wynika, iż A. K. – D. jest osobą bezrobotną, zarejestrowaną w Urzędzie Pracy w "[…]", bez prawa do zasiłku. Na utrzymaniu skarżącej pozostaje dwoje dzieci w wieku szkolnym. Jedynym dochodem wnioskodawczyni są alimenty w wysokości 800 zł. Skarżąca jest właścicielką mieszkania o powierzchni 41,6 m2. obciążonego hipoteką bankową. Wraz z dziećmi prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe. Poza mieszkaniem nie posiada innego majątku: nieruchomości, ruchomości, zasobów pieniężnych. Argumentując wniosek skarżąca wskazała, iż nie stać ją na pokrycie kosztów sądowych. Wyjaśniła, iż jedynym jej dochodem są otrzymywane alimenty, które nie wystarczają na wszystkie koszty utrzymania. Do wniosku załączyła zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w "[…]" potwierdzające okoliczność zarejestrowania skarżącej jako bezrobotnej i nie pobierania aktualnie zasiłku z tego tytułu.
Oceniając wniosek o przyznanie prawa pomocy referendarz sądowy powinien zbadać sytuację majątkową wnioskodawcy, a w szczególności skonfrontować jego dochody z udokumentowanymi wydatkami. Jeżeli oświadczenie strony zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy okaże się niewystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego lub budzi wątpliwości, strona stosownie do przepisu art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 153 , poz. 1270 ze zm., dalej cyt. jako p.p.s.a.), jest zobowiązana złożyć na wezwanie, w zakreślonym terminie, dodatkowe oświadczenie lub przedłożyć dokumenty źródłowe dotyczące jej stanu majątkowego, dochodów lub stanu rodzinnego.
Pismem z dnia 16.11.2009r., skarżąca wezwana została do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy poprzez złożenie dodatkowych oświadczeń w zakresie: miesięcznych wydatków, wyjaśnień czy korzysta z innych form pomocy, wyjaśnień czy pozostaje w związku małżeńskim, w przypadku odpowiedzi twierdzącej oświadczenia o zakresie wysokości dochodów współmałżonka oraz posiadanego przez niego majątku, a także podania gdzie małżonek zamieszkuje oraz czy prowadzą wspólne gospodarstwo domowe, wyjaśnień w zakresie posiadania rachunków bankowych, przedłożenia ewentualnych wyciągów rachunków bankowych za okres ostatnich trzech miesięcy, oświadczenia w zakresie posiadania ewentualnych polis ubezpieczeniowych.
W wykonaniu wezwania wnioskodawczyni wskazała, iż miesięcznie ponosi następujące wydatki: spłata kredytu za mieszkanie około 650 zł, opłata za czynsz – 430 zł, opłata za gaz – 113 zł, opłata za energię elektryczną – ok. 120 zł, koszty wyżywienia, ubrania, środków czystości – ograniczone do 500 zł. Skarżąca oświadczyła, iż dzieci uczęszczają na zajęcia karate, są to jedyne zajęcia dodatkowe, w których uczestniczą jej dzieci, dodała, że nie potrafi odmówić im uczestnictwa w tych zajęciach, z uwagi na to, że jest to spełnienie ich marzeń, co więcej osiągają na tym polu sukcesy – córka zdobyła tytuł vice mistrzyni "[…]". Koszt tych zajęć wynosi 180 zł miesięcznie. Koszt obiadów w szkole dla dzieci to około 200 zł miesięcznie. Dodatkowe koszty utrzymania to wizyty u lekarza okulisty – syna wnioskodawczyni oraz zakup soczewek kontaktowych – ok. 90 zł miesięcznie. Skarżąca oświadczyła, iż wada wzroku jej syna uniemożliwia noszenie okularów. Dodała też, iż na rehabilitację związaną z wadą wzroku dziecka nie było jej stać. Ponadto występują nieplanowane wydatki szkolne takie jak: zakup dodatkowych książek, pomocy dydaktycznych czy biletów do kina i teatru w kwocie ok. 80 zł. W odpowiedzi na wezwanie skarżąca oświadczyła również, iż pozostaje w związku małżeńskim, jednak w faktycznej separacji, otrzymuje od męża 800 zł tytułem alimentów, wskazała, iż mąż nie jest w stanie płacić więcej z uwagi na płacenie alimentów na dwójkę dzieci z poprzedniego małżeństwa. Wnioskodawczyni oświadczyła, iż nie są jej znane dochody męża, z uwagi na odmowę udzielenia jej przez niego informacji w tym zakresie jak również o jego stanie majątkowym. Dodała, iż mąż powołuje się na rozdzielność majątkową między małżonkami. Skarżąca wyjaśniła również , iż nie posiada polis ubezpieczeniowych, lokat i kont dewizowych, a także że korzysta z pomocy matki i siostry.
Do złożonego oświadczenia skarżąca załączyła kserokopię umowy kredytowej na zakup mieszkania – kredyt w kwocie 58.000 zł ( k. 35-47), zawiadomienie o najbliższej spłacie kredytu z dnia 03.11.2009r. – w wysokości 153 zł (k. 48), rachunek za czynsz w wysokości 430,26 zł (k. 49) rachunek za energię elektryczną ( k. 55) w wysokości 474 zł – za okres pół roku, wyciąg z rachunku bankowego (k. 50), rachunek za gaz za okres 01.07.09 – 31.08.2009r – w wysokości 113,67 zł, za miesiąc czerwiec 2009r. w kwocie 65,14 zł, za miesiąc październik 2009r. w wysokości 44,96 zł, za miesiąc grudzień 2009r. – wysokości 44,96 zł (k. 51-53). Przedłożyła również zaświadczenie o uczęszczaniu dzieci na kurs karate oraz kosztów tego kursu w wysokości – 90 zł za jedno dziecko ( k.56), zaświadczenie ze szkoły o uczęszczaniu dzieci na obiady i wysokości kosztów jednego posiłku w kwocie 5 zł za obiad (k. 57).
Ponadto wnioskodawczyni przedłożyła oświadczenie matki B. K. o udzielaniu skarżącej i jej dzieciom pomocy finansowej i materialnej (k. 59). Oświadczenie o pomocy finansowej skarżącej w postaci opłacania niektórych rachunków za prąd czy gaz oraz regularnym opłacaniu zajęć dodatkowych dzieci złożyła siostra skarżącej K. K. ( k. 60). Oświadczenie o płaceniu alimentów w wysokości 800 zł na dzieci pozostające pod opieką matki złożył mąż skarżącej K. D. (k. 61). Dodatkowo przedłożono odpis aktu notarialnego w przedmiocie umowy o ustanowienie rozdzielności majątkowej z dniem 10.01.2006r. Wnioskodawczyni przedłożyła również wypis z księgi wieczystej potwierdzający obciążenie posiadanej nieruchomości hipoteką umowną kaucyjną.
Rozpoznając niniejszy wniosek wskazać należy, iż zgodnie z treścią przepisu art. 246 §1 pkt 1 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym następuje, w przypadku gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast stosownie do pkt 2 §1 art. 246 ustawy, przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie częściowym następuje, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W myśl art. 245 § 3 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Z powyższej regulacji wynika, iż chcąc ubiegać się o pomoc w zakresie częściowym czy też całkowitym, strona musi wykazać, że nie posiada żadnych środków na obronę swoich interesów przed sądem bądź środków wystarczających.
Przez uszczerbek utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny, o którym mowa w przywołanym przepisie art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a., należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony skarżącej w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych. Ciężar dowodu powyższych okoliczności spoczywa na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy. Świadczy o tym użycie w przepisie art. 246 § 1 p.p.s.a. zwrotu "gdy wykaże". Do Sądu kierującego się wskazaniami logicznego rozumowania, doświadczenia życiowego i dostępnej wiedzy należy natomiast ocena, czy takie okoliczności zachodzą. Należy przy tym podkreślić, że cytowany przepis stanowi odstępstwo od zasady ustanowionej w art. 199 p.p.s.a., zgodnie z którą strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przytoczone we wniosku okoliczności, jak również przedstawione dokumenty, powinny zatem uzasadniać wyjątkowe traktowanie, o jakim mowa w powołanym wyżej przepisie.
Należy podkreślić, iż co do zasady, prawo pomocy obejmuje osoby nie osiągające żadnych dochodów lub osiągające dochód wybitnie niski, który nie pozwala na uiszczenie kosztów, nawet przy poczynionych oszczędnościach w wydatkach koniecznych. Tak więc przepisy o prawie pomocy mają zastosowanie przede wszystkim do osób, które mimo największych starań nie mogą poczynić oszczędności i ponieść kosztów postępowania sądowego.
Analiza sytuacji materialnej A. K. – D. daje podstawy do stwierdzenia, iż wnioskodawczyni należy właśnie do grupy osób, które nie są w stanie poczynić oszczędności na poczet kosztów sądowych, tym samym uzasadnia uwzględnienie jej wniosku o przyznanie prawa pomocy we wnioskowanym zakresie tj. zwolnienia ją od kosztów sądowych. Należy wskazać, że jedynym źródłem utrzymania skarżącej są alimenty w wysokości 800 zł miesięcznie oraz pomoc rodziny – matki i siostry. Ponadto wnioskodawczyni jest osobą bezrobotną, jedynym jej majątkiem jest obciążone hipoteką mieszkanie – służące zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych. W świetle zasad doświadczenia życiowego jest oczywiste, że otrzymywane środki pieniężne (alimenty) pozwalają jedynie na zabezpieczenie podstawowych potrzeb życiowych skarżącej, o czym świadczy również konieczność pomocy jaka jest jej udzielana ze strony matki i siostry. Dlatego też uznano, że skarżąca nie posiada możliwości pokrycia kosztów sądowych (wpisu od skargi w wysokości – 500 zł). W ocenie rozpoznającego wniosek skarżąca w wyczerpujący sposób uprawdopodobniła swoją trudną sytuację materialną, jak również uwiarygodniła ten stan rzeczy odpowiednimi dokumentami.
W związku z tym na podstawie art. 246 §1 pkt 2 p.p.s.a. orzec należało jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku