Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: I SA/Kr 972/08
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-11-30
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Włodzimierz Kubiak /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Włodzimierz Kubiak po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia D. D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 972/08 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi D. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 5 maja 2008 r., nr […] w przedmiocie odsetek za zwłokę od zaniżonych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych za 2002 r. postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie: Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 972/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zwolnił skarżącego D. D. od wpisu sądowego od skargi i oddalił wniosek strony o zwolnienie od kosztów sądowych w pozostałym zakresie.
W uzasadnieniu orzeczenia wyjaśniono, że z informacji przedstawionych przez D. D. we wniosku o przyznanie prawa pomocy wynikało, iż skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z żoną M. D. Na utrzymaniu małżonków pozostaje nieletnia córka A. Jedynym źródłem dochodu rodziny jest wynagrodzenie za pracę żony w kwocie 1.152 zł netto miesięcznie. Skarżący nie ma żadnych oszczędności, ani cennych ruchomości czy nieruchomości, a posiadane przez niego jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego zostały zajęte przez urząd skarbowy. D. D. zamieszkuje wraz z rodziną w lokalu spółdzielczym, którego głównym najemcą jest jego matka. Miesięczne stałe wydatki skarżący określił na kwotę 335 zł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uznał, że sytuacja majątkowa strony uzasadnia częściowe zwolnienie od kosztów sądowych (zwolnienie od wpisu do skargi) na podstawie art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
W zażaleniu D. D. zaskarżył powyższe postanowienie w części oddalającej jego żądanie zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że zwolnienie od kosztów sądowych w całości nie było uzasadnione, w sytuacji, gdy sąd uznał, że strona nie będzie w stanie uiścić wpisu sądowego, a zatem tym bardziej innych kosztów postępowania.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Podkreślenia wymaga, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Stosownie do art. 243 § 1 i 246 § 1 pkt 2 powołanej ustawy, prawo pomocy w zakresie częściowym może zostać przyznane na wniosek strony, będącej osobą fizyczną, jeżeli wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Z brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że ciężar dowodu w zakresie przesłanek warunkujących zwolnienie od kosztów sądowych obciąża stronę, która powinna wykazać i należycie uzasadnić okoliczności stanowiące podstawę żądania.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu.
Na aprobatę zasługuje argumentacja Sądu pierwszej instancji, że z uwagi na trudną sytuację materialną skarżącego powinien on zostać zwolniony z obowiązku uiszczenia wpisu od skargi, który – biorąc pod uwagę wartość przedmiotu zaskarżenia podaną przez stronę – wynosi w niniejszej sprawie 1.500 zł. Konieczność utrzymania małoletniej córki, jak również fakt uzyskiwania jednego źródła przychodu (wynagrodzenie żony) uzasadniały przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym określonym przez Sąd. Poniesienie pełnych kosztów sądowych stanowiłoby bowiem – jak trafnie zauważono w zaskarżonym postanowieniu – zbyt duże obciążenie dla gospodarstwa domowego prowadzonego przez stronę.
Wbrew jednak twierdzeniom zawartym w zażaleniu okoliczności przedstawione przez skarżącego nie dawały podstaw do całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych. Rozstrzygnięcie takie byłoby usprawiedliwione w sytuacji, w której strona nie byłaby w stanie ponieść jakichkolwiek opłat czy wydatków związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym. W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że całkowite zwolnienie od kosztów sądowych jest możliwe wyjątkowo w przypadku osób żyjących w ubóstwie, które są pozbawione środków do życia, a pozyskanie przez nie kwot na sfinansowanie kosztów udziału w sporze sądowym jest obiektywnie niemożliwe (por. M. Niezgódka – Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz., Warszawa 2009, str. 696 i n. oraz powołane tam orzeczenia). Na gruncie niniejszej sprawy sytuacja taka nie ma miejsca. Sąd pierwszej instancji zasadnie zwrócił uwagę, że nawet biorąc pod uwagę skromne dochody miesięczne rodziny, po odliczeniu wskazanych przez stronę wydatków, skarżący będzie w stanie partycypować w poniesieniu ewentualnych kosztów postępowania sądowego.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.
Uzasadnienie wyroku