Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: I SA/Kr 1154/08
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-11-30
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Włodzimierz Kubiak /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Włodzimierz Kubiak po rozpoznaniu w dniu 16 grudnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia D. D. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 28 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 1154/08 w przedmiocie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi D. D. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia 17 czerwca 2008 r., nr […] w przedmiocie zawieszenia postępowania odwoławczego postanawia oddalić zażalenie.
Uzasadnienie: Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Kr 1154/08, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił wniosek D. D. o zwolnienie od kosztów sądowych.
W uzasadnieniu orzeczenia wyjaśniono, że z informacji przedstawionych przez stronę w toku postępowania wynikało, iż skarżący prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz żoną M. D. Na utrzymaniu małżonków pozostaje nieletnia córka A. Jedynym źródłem dochodu rodziny jest wynagrodzenie za pracę żony w kwocie 1.152 zł netto miesięcznie. Skarżący nie ma żadnych oszczędności, ani cennych ruchomości czy nieruchomości. Posiadane przez D. D. jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego zostały zajęte przez urząd skarbowy.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, powołując się na unormowanie zawarte w art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), stwierdził, że sytuacja majątkowa skarżącego nie uzasadnia przyznania prawa pomocy w żądanym zakresie, tym bardziej, że na etapie wniesienia skargi do sądu koszty sądowe ograniczają się do kwoty wpisu w wysokości 100 zł.
W zażaleniu na powyższe postanowienie D. D. argumentował, że uiszczenie wpisu w wysokości 100 zł będzie znacznym obciążeniem dla budżetu domowego. Skarżący zwrócił uwagę, że w sprawach o sygn. akt I SA/Kr 971/08 i I SA/Kr 972/08 Sąd zwolnił stronę z obowiązku opłacenia wpisu sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Podkreślenia wymaga, że instytucja prawa pomocy stanowi wyjątek od zasady przewidzianej w art. 199 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zgodnie z którą strony samodzielnie ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Stosownie do art. 243 § 1 i 246 § 1 pkt 2 powołanej ustawy, prawo pomocy w zakresie częściowym może zostać przyznane na wniosek strony, będącej osobą fizyczną, jeżeli wykaże ona, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Z brzmienia powołanych przepisów jednoznacznie wynika, że ciężar dowodu w zakresie przesłanek warunkujących zwolnienie od kosztów sądowych obciąża stronę, która powinna wykazać i należycie uzasadnić podstawę żądania.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżone orzeczenie odpowiada prawu.
Okoliczności przedstawione przez skarżącego nie dawały podstaw do całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych. Rozstrzygnięcie takie byłoby bowiem usprawiedliwione w sytuacji, w której strona nie byłaby w stanie ponieść jakichkolwiek opłat czy wydatków związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym. W orzecznictwie i doktrynie wskazuje się, że całkowite zwolnienie od kosztów sądowych jest możliwe wyjątkowo w przypadku osób żyjących w ubóstwie, które są pozbawione środków do życia, a pozyskanie przez nie kwot na sfinansowanie kosztów udziału w sporze sądowym jest obiektywnie niemożliwe (por. M. Niezgódka – Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz., Warszawa 2009, str. 696 i n. i powołane tam orzeczenia). Na gruncie niniejszej sprawy sytuacja taka nie ma miejsca. Sąd pierwszej instancji zasadnie zwrócił uwagę, że nawet biorąc pod uwagę skromne dochody miesięczne rodziny, po odliczeniu wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem, skarżący będzie w stanie partycypować w poniesieniu kosztów postępowania sądowego.
Odnosząc się do twierdzeń zawartych w zażaleniu wyjaśnić należy, że zwolnienie od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego w dwóch innych sprawach toczących się z udziałem strony nie obligowało Sądu do podjęcia analogicznego rozstrzygnięcia na gruncie niniejszej sprawy. Uwzględnienia bowiem wymaga, że Sąd badając istnienie podstaw do przyznania prawa pomocy miał na uwadze nie tylko kondycję finansową wnioskodawcy ale również wysokość kosztów sądowych, które strona będzie zobowiązana zapłacić. Na obecnym etapie postępowania należna opłata sądowa od skargi wynosi 100 zł. Sąd pierwszej instancji zasadnie zatem uznał, że sytuacja majątkowa skarżącego pozwala na uiszczenie kwoty minimalnego wpisu sądowego.
Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.

Uzasadnienie wyroku