Sygnatura:
6329 Inne o symbolu podstawowym 632
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-01-15
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu
Treść wyniku:
Ustanowiono pełnomocnika
umorzono postępowanie w przemiocie zwolnienia od kosztów sądowych
Sędziowie:
Maciej Dybowski /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Maciej Dybowski po rozpoznaniu w dniu 14 kwietnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku A. T. o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata oraz zwolnienia od kosztów sądowych w sprawie ze skargi A. T. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w […] z dnia […] r. nr […] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego p o s t a n a w i a 1. przyznać prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, którego wyznaczy Okręgowa Rada Adwokacka w Poznaniu 2. umorzyć postępowanie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych /-/ M. Dybowski
Uzasadnienie: A. T. wniosła skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w […] z dnia […] r. nr […] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego. Dnia […] r. wpłynął do Sądu, złożony na urzędowym formularzu, wniosek Skarżącej o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych i ustanowienia adwokata (k. 27-28 akt sądowych). Z informacji zawartych we wniosku wynika, że rodzina Skarżącej, pozostająca we wspólnym gospodarstwie domowym liczy cztery osoby, w tym dwoje małoletnich dzieci (w wieku- odpowiednio- 8 i 3 lat). Trzyletnia córka Skarżącej orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w […] zaliczona została do osób niepełnosprawnych na okres do dnia […] r.; wskazano, że wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Młodsza córka Skarżącej poddawana jest regularnie pomocy rehabilitacyjnej- w tym w […] w Poznaniu (k. 33, 67a-67f v akt administracyjnych). Źródłem utrzymania są świadczenia z pomocy społecznej i ewentualne dochody z działalności gospodarczej męża Skarżącej z tym, że za miesiąc […] r. mąż Skarżącej zadeklarował stratę w rozmiarze 3.710,01 zł. Opisując stan majątkowy wnioskodawcy i osób pozostających we wspólnym gospodarstwie Skarżąca zadeklarowała dom o powierzchni 49 m2 przy braku posiadanych zasobów zarówno pieniężnych, jak i papierów wartościowych.
Zwolnienie od kosztów sądowych może wynikać bądź z ustawy, bądź z postanowienia Sądu. Odnosząc się do wniosku w części dotyczącej zwolnienia od kosztów sądowych należy wskazać przepis art. 239 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 153/02/1270 ze zm. – dalej ppsa). Z mocy tego przepisu zwolnieni od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych są skarżący działanie lub bezczynność organu między innymi w sprawach z zakresu pomocy i opieki społecznej. W sprawach takich jak niniejsza to ustawodawca zwolnił osoby wnoszące skargę od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Jeśli postępowanie o indywidualne zwolnienie od kosztów sądowych było od początku bezprzedmiotowe (bo ustawodawca zwolnił strony tego rodzaju postępowań z mocy prawa), to w drodze analogii (art.161 § 1 pkt 3 w zw. z art. 245 § 1 i 3, art. 246 § 1 pkt 2 i art. 260 ppsa) postępowanie w tym zakresie należało umorzyć. W tej sprawie bowiem, Skarżąca, z mocy ustawy, nie ponosi kosztów sądowych.
Odnosząc się do wniosku w pozostałej części – czyli dotyczącej ustanowienia adwokata należy wskazać, że przesłanki regulujące przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej zawarte są w art. 246 §1 pkt 2 ppsa. Zgodnie z tym przepisem Sąd przyznaje prawo pomocy w zakresie częściowym, w niniejszej sprawie w zakresie ustanowienia adwokata, gdy osoba fizyczna wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. W świetle powyższego, mając na uwadze sytuację materialną rodziny Skarżącej, a w szczególności deklarowany niski dochód stwierdzić należy, że A. T. nie może z własnych środków pokryć wydatków związanych z opłaceniem pełnomocnika z wyboru. Skarżącą należy uznać za osobę, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie. Powyższe powoduje ustanowienie adwokata.
Celem przyznania pełnomocnika z urzędu jest zapewnienie równych praw w procesie stronie niezamożnej – przez przydzielenie obrony na koszt skarbu państwa (Z. Krzemiński "Adwokat w procesie cywilnym z wyboru i z urzędu" Zakamycze 1999 s. 91) – na koszt podatników. Rozwiązania prawne ppsa- przy nielicznych odrębnościach (nie mających znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy)- np. możliwość ustanowienia pełnomocnika z urzędu mimo braku zwolnienia od kosztów sądowych- odpowiadają regulacjom zawartym w przepisach dotyczących procesu cywilnego.
Uwzględnienie wniosku o przyznanie adwokata z urzędu- zarówno na tle ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 43/64/296 ze zm., dalej kpc) jak i ppsa – z woli ustawodawcy odbywa się dwuetapowo. W pierwszym etapie sąd bądź referendarz ustanawia adwokata (art. 244, art. 253 in princ. ppsa; Z. Krzemiński- op. cit. s. 92); w drugim etapie Sąd zwraca się do właściwej Okręgowej Rady Adwokackiej (dalej ORA) o imienne wyznaczenie adwokata (art. 253 ppsa). Dopiero imienne wyznaczenie adwokata może skutkować udzieleniem pełnomocnictwa w rozumieniu art. 118 kpc (Z. Krzemiński- op. cit. s. 92); zgodnie z art. 244 § 2 ppsa imienne ustanowienie adwokata stanowi uprawnienie strony do udzielenia pełnomocnictwa wyznaczonemu przez ORA adwokatowi. Ustawodawca wyraźnie – inaczej niż w kpk- podzielił kompetencje pomiędzy sąd a organ samorządu adwokackiego.
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 245§1 i 3, art. 246 § 1 pkt 2 ppsa, postanowiono jak w punkcie 1 (pierwszym) postanowienia.
/-/ M. Dybowski
JH

Uzasadnienie wyroku