Sygnatura:
650 Sprawy świadczeń społecznych w drodze wyjątku
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: II SA/Wa 132/09
Skarżony organ:
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych/ZUS
Data:
2009-11-12
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Jan Paweł Tarno /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Jan Paweł Tarno po rozpoznaniu w dniu 24 listopada 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia M. S. – przedstawicielki ustawowej małoletniej P. M. Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 października 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 132/09 oddalające wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata w sprawie ze skargi M. S. – przedstawicielki ustawowej małoletniej P. M. Z. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia […] grudnia 2008 r. nr […] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku postanawia oddalić zażalenie
Uzasadnienie wyroku
Postanowieniem z dnia 16 października 2009 r., sygn. akt II SA/Wa 132/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi M. S. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia […] grudnia 2008 r., nr […] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku. W uzasadnieniu podano, że zgodnie z treścią art. 243 § 1 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek ten wolny jest od opłat sądowych. Przyznanie prawa pomocy przed lub w toku postępowania rozpoznawczego obejmuje także postępowanie egzekucyjne (art. 243 § 2 ppsa). W myśl art. 254 § 1 ww. ustawy, rozpoznawanie wniosków o przyznanie prawa pomocy należy do wojewódzkiego sądu administracyjnego, w którym sprawa ma się toczyć lub już się toczy. Natomiast zgodnie z treścią art. 260 ww. ustawy, w razie wniesienia sprzeciwu, który nie został odrzucony, zarządzenie lub postanowienie, przeciwko któremu został on wniesiony, traci moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez sąd na posiedzeniu niejawnym. Na postanowienie przysługuje zażalenie. Sąd I instancji wskazał dalej, że wnioskiem z dnia 12 czerwca 2009 r. skarżąca wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym i zgodnie z wnioskiem postanowieniem referendarza sądowego z dnia 19 czerwca 2009 r. sygn. akt II SA/Wa 132/09 ustanowiono dla niej adwokata z urzędu, wskazując jednocześnie, że w przedmiotowej sprawie nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych. Następnie pismem z dnia 26 sierpnia 2009 r. skarżąca złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie ponowny wniosek o przyznanie ww. w niniejszej sprawie prawa pomocy w zakresie obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. WSA w Warszawie stwierdził, iż w związku z tym, że stronie zostało przyznane prawo pomocy w zakresie obejmującym ustanowienie adwokata ze wskazaniem, że skarżąca w ww. sprawie nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych, stosownie do art. 239 pkt 1 lit. e ppsa, to ponowny wniosek skarżącej w tym przedmiocie jest bezzasadny. Podkreślono, że w ustawie Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi brak jest przepisu, który uprawniałby stronę do żądania wyznaczenia kolejnego adwokata (radcy prawnego) w sytuacji, gdy dotychczas wyznaczony adwokat (radca prawny), pomimo odmiennych oczekiwań skarżącej, sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Wyznaczenie adwokata (radcy prawnego) z urzędu przez korporację prawniczą i podjęcie przez niego czynności procesowych np. sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, stanowi o skorzystaniu przez stronę z prawa pomocy przyznanego postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2009 r. sygn. akt II SA/Wa 132/09. W powyższej sytuacji strona nie może skutecznie domagać się wyznaczenia kolejnego adwokata (radcy prawnego) z urzędu, bowiem przyznane jej prawo pomocy w tym zakresie zostało już skonsumowane. Fakt, że strona, której zostało przyznane prawo pomocy poprzez ustanowienie pełnomocnika z urzędu, nie zgadza się ze stanowiskiem zajętym w sprawie przez tego pełnomocnika, z tego powodu, że odmówił sporządzenia skargi kasacyjnej, nie stanowi podstawy do jego zmiany. Zarzuty dotyczące wadliwego działania wyznaczonego pełnomocnika mogą być natomiast rozpatrzone w trybie skargowym przez Okręgową Radę Adwokacką, do której strona może zwrócić się o wyznaczenie innego pełnomocnika, wskazując na nienależyte wypełnienie obowiązków przez uprzednio wyznaczonego pełnomocnika. Odnosząc się do wniosku skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych, wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 239 pkt 1 lit. e ppsa, strona skarżąca nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w przedmiotowej sprawie, tym samym rozpoznanie wniosku o przyznanie prawa pomocy w tym zakresie jest zbędne. W związku z powyższym, brak jest podstaw do ponownego rozpoznania wniosku skarżącej o przyznanie prawa pomocy w przedmiotowej sprawie, w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia adwokata.
W zażaleniu na powyższe postanowienie M. S. – przedstawicielka ustawowa małoletniej P. M. Z. wniosła o przyznanie jej w niniejszej sprawie prawa pomocy w zakresie całkowitym w celu wniesienia skargi kasacyjnej.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Zgodzić się należy z Sądem I instancji, że wyznaczenie adwokata (radcy prawnego) z urzędu przez korporację prawniczą i podjęcie przez niego czynności np. sporządzenie opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, stanowi wykonanie wydanego w danej sprawie postanowienia o przyznaniu prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata (radcy prawnego). W powyższej sytuacji strona nie może skutecznie domagać się wyznaczenia kolejnego adwokata (radcy prawnego) z urzędu, bowiem przyznane jej prawo pomocy w tym zakresie zostało już skonsumowane. Zarzuty dotyczące wadliwego działania wyznaczonego pełnomocnika mogą być natomiast rozpatrzone w trybie skargowym przez Okręgową Radę Adwokacką, do której strona może zwrócić się o wyznaczenie innego pełnomocnika, wskazując na nienależyte wypełnienie obowiązków przez uprzednio wyznaczonego pełnomocnika.
Zauważyć w tym miejscu jednak należy, że zgłoszenie przez stronę wniosku zawierającego żądanie ustanowienia w ramach prawa pomocy kolejnego adwokata (radcy prawnego) z tego powodu, że poprzedni odmówił sporządzenia skargi kasacyjnej, powinno skutkować wydaniem postanowienia o umorzeniu postępowania w tej kwestii, ponieważ sprawa prawa pomocy została już rozstrzygnięta, a więc kolejny wniosek jest bezprzedmiotowy. W stanie faktycznym niniejszej sprawy jednak okoliczność wydania przez Sąd I instancji orzeczenia o oddaleniu wniosku pozostaje bez wpływu na wynik sprawy.
Odnosząc się do wniosku skarżącej o zwolnienie od kosztów sądowych, wskazać należy w ślad za Sądem I instancji, że zgodnie z treścią art. 239 pkt 1 lit. e ppsa, strona skarżąca nie ma obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w przedmiotowej sprawie. Tym samym rozpoznanie wniosku o przyznanie prawa pomocy w tym zakresie jest zbędne.
W takim stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny postanowił jak w sentencji na podstawie art. 184 w zw. z 197 p.p.s.a.