Sygnatura:
645 Sprawy nieobjęte symbolami podstawowymi 601 644 oraz od 646-652
Hasła tematyczne:
Podatkowe postępowanie
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-07-29
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Anna Sobolewska-Nazarczyk
Danuta Tryniszewska-Bytys /sprawozdawca/
Stanisław Prutis /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Stanisław Prutis, Sędziowie sędzia NSA Anna Sobolewska-Nazarczyk, sędzia NSA Danuta Tryniszewska-Bytys (spr.), Protokolant Katarzyna Luto-Kojło, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi J. B. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w B. z dnia […] czerwca 2009 r., nr […] w przedmiocie odmowy wydania zaświadczenia o dochodzie z gospodarstwa rolnego za II półrocze 2008r. oddala skargę

Uzasadnienie wyroku

II SA/Bk 495/09
UZASADNIENIE
Wnioskiem z dnia 24 marca 2009 r. J. B. zwrócił się do Urzędu Miejskiego w S. o wydanie zaświadczenia o dochodzie z gospodarstwa rolnego za II półrocze 2008 r. – do wykorzystania w sprawach sądowoadministracyjnych.
Postanowieniem z dnia […] marca 2009 r. nr […] Burmistrz S. odmówił wydania zaświadczenia o żądanej treści na podstawie art. 306c i art. 216, 219 Ordynacji podatkowej. Podał, że gminne organy podatkowe nie prowadzą ewidencji lub rejestrów, ani nie gromadzą danych obrazujących dochodowość poszczególnych gospodarstw rolnych położonych na terenie gminy. Posiadają jedynie dane o powierzchni gruntów rolnych gospodarstw, w tym ilości ha przeliczeniowych. Na podstawie powyższych informacji nie jest możliwe, jak podał organ, wydanie zaświadczenia potwierdzającego okoliczności objęte wnioskiem.
Wskazano również, że na podstawie danych z Obwieszczenia Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego o wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym z 1 ha przeliczeniowego i wielkości gospodarstwa wyrażonej w ha przeliczeniowych możliwe jest ustalenie statystycznego dochodu z pracy w tym gospodarstwie. Tak ustalony dochód nie wynika jednak z danych pozostających w dyspozycji organu gminy lecz z danych zgromadzonych i opracowanych przez służby statystyki publicznej.
Zażalenie na powyższe postanowienie złożył J. B. zarzucając naruszenie art. 306c i art. 306b Ordynacji podatkowej w zw. z art. 26 ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów – poprzez niezasadne uznanie, że organ gminy nie posiada z mocy ustawy danych o wysokości dochodu z ha przeliczeniowego. Zarzucił również obrazę art. 121 i 125 Ordynacji podatkowej poprzez "złośliwe i biurokratyczne załatwianie spraw".
Podał, że żądanie wydania zaświadczenia wynika z konieczności wykazania w postępowaniu sądowym wysokości zarobków na potrzeby oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy. Wskazał, że Burmistrz posiada dane o wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym wynikające z Obwieszczeń Prezesa GUS, ogłaszanych w publikatorach, które ma obowiązek gromadzić. Dlatego, zdaniem żalącego się, zestawiając te dane z danymi o ilości ha przeliczeniowych jest w stanie wystawić zaświadczenie i uwzględnić jego wniosek z 24 marca 2009 r. Podniósł ponadto, że Burmistrz nie wypełnia ciążącego na nim, jako na organie administracji publicznej, obowiązku informowania strony o przysługujących jej prawach procesowych, jak również nie wykonuje innych ustawowych obowiązków, w tym nie wystawił stronie nakazu płatniczego za 2009 r., nie poinformował jej o wysokości dochodu z 1 ha przeliczeniowego, czy nie udostępnił informacji o miejscu publikacji takich danych.
Postanowieniem z dnia […] czerwca 2009 r. nr […] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w B. utrzymało zaskarżone orzeczenie w mocy. Organ zakwalifikował wniosek jako dotyczący wydania zaświadczenia na podstawie art. 306a § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Podniósł, iż nie jest możliwe wydanie takiego zaświadczenia w sprawie niniejszej z uwagi na brak stosownych danych ewidencyjnych. Zwrócił uwagę, że istnieje możliwość wydania, na podstawie danych z Obwieszczenia Prezesa GUS, zaświadczenia o wysokości przeciętnego rocznego dochodu gospodarstwa rolnego z 1 ha przeliczeniowego, a nie dochodu półrocznego. Podniesiono, że brak jednolitej, ustawowo określonej metody badawczej, niestałość, niesystematyczność osiągania dochodów z gospodarstwa rolnego oraz brak ich przewidywalności uniemożliwia przeprowadzenie postępowania wyjaśniającego na okoliczność wysokości żądanych dochodów i w konsekwencji wydanie stronie żądanego zaświadczenia.
Skargę na powyższe postanowienie złożył do sądu administracyjnego J. B. łącznie ze skargą na inne orzeczenia tego organu w jego sprawach, których przedmiotem jest wydanie zaświadczenia. W odniesieniu do wszystkich zakwestionowanych w skardze rozstrzygnięć podniósł zarzuty:
– naruszenia zasady równości wobec prawa (art. 32 Konstytucji),
– obrazy art. 306a § 2 pkt 2 w zw. z art. 306b Ordynacji podatkowej poprzez zaakceptowanie przez SKO faktu, iż Burmistrz odmówił wydania zaświadczenia nie z uwagi na brak danych, ale z uwagi na "brak umiejętności ich przetworzenia",
– obrazy art. 233 §1 pkt 2 lit. a Ordynacji podatkowej poprzez jego nieumiejętne zastosowanie skutkujące zaistnieniem przesłanki rażącego naruszenia prawa,
– obrazy art. 121 tej ustawy poprzez nieinformowanie strony narażające ją na "skutki nieznajomości prawa",
– bezczynności orzeczniczej polegającej na niezbadaniu zarzutu niezasadnego pobrania opłat skarbowych za wydanie zaświadczenia i bezczynności w jej zwrocie po wydaniu postanowień o odmowie wydania zaświadczeń.
Uzasadniając powyższe zarzuty, w części odnoszącej się do postanowienia kwestionowanego w sprawie niniejszej, skarżący podał, że zaświadczenie było mu niezbędne do wykazania wysokości zarobku w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Wskazał, że Burmistrz powinien obliczyć wysokość dochodu na podstawie normy pośredniej, tak jak to się odbywa na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad ustalania świadczeń oraz podobnie jak przy określaniu dziennego zarobku na podstawie przepisów Kodeksu pracy przy systemie pracy ciągłej na czas określony lub nieokreślony. Naruszenia przez Burmistrza konstytucyjnej zasady równości skarżący upatruje w odmowie wydawania żądanych zaświadczeń i innych działaniach na jego niekorzyść przy rozpoznawaniu spraw, a korzystniejszym traktowaniu innych osób, w tym pracowników urzędu, którym zaświadczenia o wysokości utraconej dniówki ten organ wydaje. Zarzucił również nagminne, jego zdaniem, nieinformowanie go przez Burmistrza o przysługujących ustawowo uprawnieniach. Podniósł, że SKO nie dostrzegło powyższych uchybień.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko z uzasadnienia zaskarżonego rozstrzygnięcia. Sprecyzowano, w odniesieniu do zarzutów skargi, że odmowa wydania zaświadczenia wystąpiła z uwagi na brak danych i niemożliwość wykonania wiarygodnego matematycznego działania, które pozwoliłoby wyliczyć kwotę żądanego do potwierdzenia dochodu. Zdaniem SKO podzielenie dochodu rocznego wynikającego z Obwieszczenia Prezesa GUS na dwie części nie obrazuje dochodu osiągniętego w jakimkolwiek półroczu. Podano, że organy nie mają obowiązku poświadczać danych niewynikających z informacji zgromadzonych i znajdujących się w ich rejestrach i ewidencjach.
Podczas rozprawy w dniu 15 grudnia 2009 r. skarżący oświadczył, że wydanie zaświadczeń o wysokości zarobku jest mu niezbędne do uzyskania kredytu.
Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Skarga podlegała oddaleniu, bowiem w kontrolowanym postępowaniu nie dopuszczono się uchybień przepisom procesowym i materialnym, które uzasadniałyby wyeliminowanie zaskarżonych rozstrzygnięć z obrotu prawnego.
Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest dopuszczalność wydania zaświadczenia o wysokości dochodu z gospodarstwa rolnego za II półrocze 2008 r. Organ rozpoznawał sprawę jako zainicjowaną wnioskiem zgłoszonym w oparciu o art. 306a § 2 pkt 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem zaświadczenie wydaje się, jeżeli ubiega się o nie osoba ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. W oparciu o stan faktyczny sprawy oceniono, że J. B. domagając się wydania zaświadczenia wykazał interes prawny. Zamierzał on bowiem wykorzystać wnioskowane zaświadczenie o wysokości dochodu z gospodarstwa rolnego w postępowaniu sądowym (jak podał na etapie administracyjnym) lub dla uzyskania kredytu (oświadczenie z rozprawy) – w celach dowodowych.
W ocenie sądu dla wydania przedmiotowego zaświadczenia nie zostały jednak, co prawidłowo oceniły organy, spełnione przesłanki, o których mowa w art. 306b § 1 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tą regulacją w przypadkach wymienionych w art. 306a § 2 w/w ustawy (w oparciu o który zgłoszono wniosek inicjujący postępowanie) organ podatkowy jest obowiązany wydać zaświadczenie, jeżeli chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Zgodnie w orzecznictwie przyjmuje się, że wydanie zaświadczenia na tej podstawie ma charakter materialno – technicznej czynności urzędowej i sprowadza się do potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego, ale tylko takich, o których informacje znajdują się w dyspozycji organu. Treść zaświadczenia nie może zatem tworzyć nowej sytuacji prawnej lub czegokolwiek rozstrzygać. Mimo zawartego w art. 306a § 2 Ordynacji podatkowej kategorycznego sformułowania: "zaświadczenie wydaje się", nie można interpretować w/w przepisu w ten sposób, że organ ma obowiązek wydać zaświadczenie w każdym przypadku, gdy urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa lub ubiega się o nie osoba ze względu na swój interes prawny. Pełny sens temu przepisowi nadaje dopiero art. 306b Ordynacji podatkowej, który określa warunki wydania zaświadczenia jako posiadanie przez organ w swoich zasobach informacji o faktach lub stanie prawnym mających być stwierdzonymi w zaświadczeniu (vide wyrok NSA z 16.01.2009 r., I GSK 94/08, Lex nr 486005 oraz wyrok WSA w Warszawie z 21.11.2008 r., III SA/Wa 1612/08, Lex nr 519918).
Zdaniem sądu organy rozpoznające żądanie J. B. prawidłowo oceniły, uwzględniając powyższe stanowisko judykatury, które skład orzekający w pełni podziela, że przedmiotowe żądanie nie może zostać uwzględnione. Wskazano przede wszystkim, że organ podatkowy, jakim jest w sprawie Burmistrz S., posiada informację o przeciętnym rocznym dochodzie gospodarstwa rolnego z 1 ha przeliczeniowego, która wynika z corocznego obwieszczenia Prezesa GUS. Organ ten nie prowadzi natomiast ewidencji, rejestrów czy innych zbiorów, w których znajdowałyby się informacje o takim dochodzie z innego okresu np. półrocznego. Nie zachodzi zatem pozytywna przesłanka wydania zaświadczenia w tym przedmiocie, wynikająca z art. 306b § 1 Ordynacji podatkowej tj. możliwość udostępnienia danych wynikających z prowadzonej przez organ ewidencji, rejestru lub innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. W przepisie tym chodzi bowiem o dane dostępne organowi niejako "od ręki", wymagające jedynie sięgnięcia do odpowiedniego prowadzonego przez niego rejestru czy zbioru i przeniesienia wynikających z niego informacji do treści zaświadczenia, bez konieczności wykonywania dodatkowych czynności ustalających czy ocennych. Skoro zatem organ nie gromadzi takich informacji i nie dysponuje nimi w taki sposób, który ograniczałby ich uzyskanie do sięgnięcia do stosownego rejestru, nie ma obowiązku ich poszukiwania poza takim rejestrem czy zbiorem, a w szczególności nie ma obowiązku ich wytworzenia. Zdaniem sądu, który podziela zaprezentowaną w tym przedmiocie ocenę organu, skarżący wnioskował o wydanie zaświadczenia zawierającego dane, które nie odpowiadały powyższym kryteriom dostępności. Dlatego nie było podstaw do uwzględnienia jego żądania.
W ocenie składu orzekającego czynność wyliczenia półrocznego dochodu z gospodarstwa rolnego, o której dokonanie J. B. wnioskował, wykraczała również poza dopuszczalne granice postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 306b § 2 Ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem postępowanie takie może być przeprowadzone "w niezbędnym zakresie". Ogranicza się ono do badania okoliczności wynikających z posiadanych przez organ ewidencji, rejestrów czy innych danych, a więc tych, których jest dysponentem. Wynik przedmiotowego badania nie może tworzyć (kreować) nowych faktów czy stanu prawnego, o których informacje strona chciałaby wykorzystać dowodowo w innym postępowaniu. A do takiego kreowania, a nie poświadczania jedynie, sprowadzałoby się uwzględnienie żądania J. B. Byłoby to sprzeczne z istotą zaświadczenia, które jest aktem wiedzy organu o określonych faktach lub stanie prawnym, a nie oświadczeniem kształtującym te fakty lub stan prawny. Tymczasem wykonanie określonego wyliczenia miałoby walor nie poświadczający, a właśnie kształtujący. Przyjąć zatem należy, odmiennie niż czyni to skarżący, że odmowa wydania zaświadczenia w sprawie wynikała z faktu niedysponowania informacjami niezbędnymi do wydania zaświadczenia o żądanej treści i była wywołana niemożliwością ich uzyskania w sposób zgodny z przepisami Działu VIIIA Ordynacji podatkowej.
Normatywna zasada ustalania treści zaświadczenia jedynie w oparciu o dane znajdujące się w posiadaniu organu wyklucza również, zdaniem sądu, zwracanie się o ich udostępnienie – przez organ prowadzący postępowanie o wydanie zaświadczenia – do odpowiednich służb statystyki publicznej np. GUS. Należy co prawda zaznaczyć, że w orzecznictwie sądowym wyrażono pogląd, iż w oparciu o dane o wysokości przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 1 ha przeliczeniowego, ogłaszane co roku przez Prezesa GUS w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", w konfrontacji z informacją o wielkości danego gospodarstwa rolnego wyrażoną w hektarach przeliczeniowych – możliwe jest określenie statystycznego dochodu z pracy w tym gospodarstwie. Tak ustalony dochód nie wynika jednak z danych posiadanych przez organ podatkowy, lecz z danych zgromadzonych i opracowanych przez służby statystyki publicznej (vide wyrok WSA w Lublinie z 09.06.2008, I SA/Lu 16/08, http//:orzeczenia.nsa.gov.pl). Wystąpienie do w/w służb o przekazanie danych mających być potwierdzonymi zaświadczeniem przekracza jednak dopuszczalny zakres "wyjaśnienia w niezbędnym zakresie" obowiązujący w postępowaniu o wydanie zaświadczenia prowadzonym w oparciu o Dział VIII A Ordynacji podatkowej. Nie wyklucza natomiast zwrócenia się do w/w służb o takie wyliczenie przez stronę.
Odmiennie niż czyni to skarżący ocenić również należy, że przepisy Działu VIIIA Ordynacji podatkowej jednoznacznie określają kompetencje organu podatkowego w postępowaniu o wydanie zaświadczenia. Niedopuszczalne jest zatem ich obchodzenie poprzez, jak to określa skarżący, tworzenie "normy pośredniej", w oparciu o którą organ mógłby wystawić zaświadczenie o danych nieznajdujących się w jego posiadaniu.
Z powyższych względów sąd podziela ustalenia i ocenę prawną zaprezentowaną w kontrolowanym rozstrzygnięciu utrzymującym w mocy orzeczenie pierwszoinstancyjne, a więc i stwierdzenie o braku podstaw do wydania zaświadczenia. Nie doszło zatem do naruszenia art. 306a § 2 pkt 2 w zw. z art. 306b Ordynacji podatkowej.
Także nie można podzielić stanowiska skarżącego o dopuszczeniu się przez organ II instancji uchybienia art. 233 §1 pkt 2 Ordynacji podatkowej określającego przesłanki wydania orzeczenia odwoławczego kasacyjnego. W ocenie sądu nie było podstaw do orzekania w oparciu o powołany przepis, bowiem rozstrzygnięcie pierwszoinstancyjne zostało prawidłowo ocenione jako legalne.
Również sąd nie podziela zarzutów dotyczących naruszenia przez organy w kontrolowanym postępowaniu zasady równości wobec prawa. W szczególności nie mogą być podstawą takiej oceny okoliczności mające miejsce poza postępowaniem administracyjnym i sądowym (kwestie wydawania zaświadczeń innym osobom, w tym pracownikom urzędów, podawane przez skarżącego, ale niepoparte żadnymi dowodami).
Nie może też odnieść skutku zarzut naruszenia zasady informowania zawartej w art. 121 Ordynacji podatkowej. Sąd nie stwierdził, by zasada ta została w realiach niniejszej sprawy naruszona z niekorzystnymi skutkami dla strony.
Natomiast kwestia zwrotu opłaty skarbowej nie była przedmiotem niniejszego postępowania.
Mając powyższe na uwadze na podstawie art. 151 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzeczono jak w sentencji.