Sygnatura:
6313 Cofnięcie zezwolenia na broń
Hasła tematyczne:
Inne
Skarżony organ:
Komendant Policji
Data:
2009-05-28
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Uchylono decyzję I i II instancji
Sędziowie:
Adam Lipiński
Ewa Grochowska-Jung
Przemysław Szustakiewicz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Przemysław Szustakiewicz (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Ewa Grochowska – Jung Sędzia WSA Adam Lipiński Protokolant Maria Zawada po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi S. M. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia […] marca 2009 r. nr […] w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń palną […] 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji 2. zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości 3. przyznaje ze środków budżetowych Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na rzecz adwokata P. N. kwotę 240 (słownie: dwieście czterdzieści) oraz kwotę 52,80 (słownie pięćdziesiąt dwa osiemdziesiąt), stanowiącą 22% podatku od towarów i usług tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu

Uzasadnienie wyroku

Komendant Główny Policji, działając na podstawie art.138 § 1 pkt 1 i art. 268a ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) oraz art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525 ze zm.), decyzją z dnia […] marca 2009 r. nr […] utrzymał w mocy decyzję […] Komendanta Wojewódzkiego Policji z dnia […] stycznia 2009 r. nr […] cofającą S. M. pozwolenie na broń palną gazową do ochrony osobistej.
W uzasadnieniu organ wskazał, że […] Komendant Wojewódzki Policji w dniu […] grudnia 2008 r. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie cofnięcia S. M. pozwolenia na broń palną gazową, wskazując, iż strona w ustawowym terminie nie przedstawiła stosownych orzeczeń lekarskiego: i psychologicznego, potwierdzających możliwość dysponowania przez niego bronią palną. Organ poinformował stronę o powyższym fakcie w zawiadomieniu o wszczęciu postępowania oraz pouczył o przysługujących stronie uprawnieniach w postępowaniu administracyjnym.
Korzystając z tych uprawnień w dniu 5 stycznia 2009 r. S. M. złożył pisemne oświadczenie, w którym podniósł, iż pozwolenie na broń palną gazową uzyskał w 1993 r. na określony czas, a decyzją z 1997 r. zostało ono zmienione na bezterminowe. Wskazał, że w otrzymanym pozwoleniu nie było żadnej adnotacji o potrzebie przedkładania co 5 lat orzeczeń lekarskiego i psychologicznego. W związku z powyższym egzekwowanie od niego tego obowiązku jest bezpodstawne.
[…] Komendant Wojewódzki Policji nie wziął pod uwagę tych argumentów i decyzją z dnia [..] stycznia 2009 r. cofnął S. M., na podstawie przepisu art. 18 ust. 5 pkt 2 ustawy o broni i amunicji, pozwolenie na broń palną gazową.
W odwołaniu od powyższej decyzji S. M. wniósł o jej uchylenie.
Komendant Główny Policji w uzasadnieniu decyzji z dnia […] marca 2009 r. wskazał, że pozwolenie na broń gazową do ochrony osobistej strona uzyskała na podstawie nieobowiązującej już ustawy dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych (Dz. U. z 1961 r. Nr 6, poz. 43 ze zm.) w 1993 r., a od 1997 r. na mocy decyzji Komendanta Wojewódzkiego Policji w N. pozwolenie to jest bezterminowe. Z dniem 19 marca 2000 r. weszła w życie ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, która uchyliła tę pierwszą ustawę. Zmieniony stan prawny charakteryzuje się m.in. zaostrzonymi wymaganiami, nie tylko w stosunku do osób ubiegających się o wydanie pozwolenia na broń, ale także w stosunku do osób, które takie pozwolenie już posiadając, ponieważ art. 52 nowej ustawy zachował ważność dotychczasowych pozwoleń. Organ wyjaśnił, iż jednym z nowych wymogów jest obowiązek, o którym mowa w art. 15 ust. 4. Przepis ten stanowi, że osoby posiadające pozwolenie na broń wydane w celu określonym w art. 10 ust. 3 pkt 1, tj. do ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób oraz mienia, są obowiązane do przedstawienia właściwemu organowi Policji raz na 5 lat aktualnych orzeczeń lekarskiego i psychologicznego, potwierdzających zdolność do dysponowania bronią, wydanych przez upoważnionych lekarza i psychologa. Zatem termin wykonania tego obowiązku dla osób, które tak, jak strona, uzyskały pozwolenie na broń przed wejściem w życie ustawy z 1999 r. o broni i amunicji, minął w dniu 20 marca 2005 r. Organ podkreślił, że ustawodawca nie nałożył na organy Policji obowiązku sygnalizacji zbliżającego się upływu terminu do przedstawienia przedmiotowych orzeczeń. Obowiązek ten ciąży natomiast na osobie posiadającej pozwolenie na broń. Posiadacz broni winien śledzić zmiany w przepisach dotyczących posiadania broni i realizować nałożone przepisami ustawy obowiązki. Niemniej jednak, jak wskazał organ, pismem z dnia […] grudnia 2005 r. Naczelnik Wydziału Postępowania Administracyjnego Komendy Wojewódzkiej Policji w K. zawiadomił S. M. o zmianie przepisów ustawy o broni i amunicji oraz o obowiązku dostarczenia stosownych orzeczeń. Organ dodał, iż z powodu braku potwierdzenia jego odbioru nie można ustalić, czy rzeczywiście pismo to do strony dotarło. Komendant Główny Policji uznał, że bezsprzecznie o powyższym obowiązku organ I instancji zawiadomił stronę w piśmie z dnia […] grudnia 2008 r. o wszczęciu postępowania w przedmiocie cofnięcia pozwolenia na broń, jednak strona z tego obowiązku się nie wywiązała. Organ podkreślił, że organy Policji nie mają prawnego obowiązku informowania posiadaczy broni o tym, iż raz na 5 lat winni przedłożyć tym organom orzeczenia lekarskie i psychologiczne, o których mowa w przepisie art. 15 ust. 4 ustawy o broni i amunicji. Obowiązek doręczenia orzeczeń spoczywa wyłącznie na posiadaczach broni, a skutki jego niewykonania penalizuje przepis art. 18 ust. 5 pkt 2 tej ustawy, obligujący organy Policji do cofania w takich przypadkach pozwoleń na broń.
W dniu 14 kwietnia 2009 r. S. M. złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na powyższą decyzję. Skarżący wskazał, iż obowiązek przedstawiania orzeczenia lekarskiego i psychologicznego go nie dotyczy, gdyż posiada bezterminowe pozwolenie na broń. W jego ocenie nie wystąpiły żadne wydarzenia, które uzasadniałaby cofnięcie pozwolenia i dlatego decyzje organów Policji uważa za chybione. Skarżący stwierdził, że nałożone na niego przepisami nowej ustawy o broni i amunicji z 1999 r. wymagania są bezprawne, bowiem prawo nie może działać wstecz. Wskazał także, iż pismo Naczelnika Wydziału Postępowania Administracyjnego Komendy Wojewódzkiej Policji w K. z dnia […] grudnia 2005 r. informujące o obowiązku przedłożenia przedmiotowych orzeczeń nie dotarło do niego.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał argumenty zawarte w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:
Na podstawie art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.
Natomiast zgodnie z treścią art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę pod względem zgodności z prawem zaskarżonej decyzji administracyjnej i to z przepisami obowiązującymi w dacie jej wydania.
Rozpoznawana pod tym względem skarga zasługuje na uwzględnienie.
Na wstępie należy podnieść, że sprawa z zakresu cofnięcia pozwolenia na broń jest sprawą administracyjną. Oznacza to, że organy administracji publicznej wydając decyzję administracyjną powinny kierować się całością przepisów postępowania, a w tym także przepisami art. 6-16 kpa, statuującymi zasady postępowania. Wszystkie zasady ogólne mają charakter norm prawnych, nie zaś wskazówek i zaleceń, bowiem jak zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 czerwca 1982 r., sygn. akt I SA 258/82 "zasady ogólne postępowania administracyjnego, wyrażone zwłaszcza w art. 7-11 kpa, są integralną częścią przepisów regulujących procedurę administracyjną i są dla organów administracji wiążące na równi z innymi przepisami tej procedury" (ONSA 1982 Nr 1, poz. 54). Warto dodać, że "zasady postępowania administracyjnego nie wprowadzają żadnych nowych samoistnych instytucji procesowych, lecz są realizowane przez istniejące instytucje, które pełnią rolę instrumentu, za pomocą którego poszczególne zasady są urzeczywistniane" (E. Ochendowski, Postępowanie administracyjne – ogólne i egzekucyjne. Wybór orzecznictwa. Toruń 2003, s. 41). Natomiast zasady służą ujednolicaniu wykładni przepisów proceduralnych, gdyż porządkują reguły wykładni poszczególnych przepisów kpa, podporządkowując je jednej określonej idei zawartej w zasadzie, że mogą służyć wypełnianiu ewentualnych luk w obrębie Kodeksu postępowania administracyjnego oraz wzmacniają pozycję procesową strony, gdyż dyrektywy wynikające z zasad są korzystne przede wszystkim dla stron postępowania administracyjnego (Z. R. Kmieciak, Postępowanie administracyjne i postępowanie sądowoadministracyjne. Zakamycze 2003, s. 65).
Jedną z kluczowych zasad postępowania administracyjnego jest wyrażona w art. 8 kpa zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa. Zasada ta wyznacza standardy funkcjonowania organów administracji publicznej, które powinny działać w taki sposób, aby podstawy ich działania były zrozumiałe dla obywateli, a skutki niedopełnienia obowiązków służbowych, czy niewłaściwe prowadzenie postępowania nie może działać na niekorzyść obywateli..
W rozpatrywanej sprawie organy Policji naruszyły tę zasadę. W sprawie bowiem niesporne jest, iż skarżący posiadał od 1997 r. pozwolenie na broń palną gazową. Pozwolenie to zostało wydane bezterminowo na podstawie przepisów nieobowiązującej już ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych. W związku z wejściem w życie w dniu 19 marca 2000 r. nowej ustawy o broni i amunicji z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, stare pozwolenia na broń, wydane na czas nieokreślony, straciły swoją ważność w roku 2005. Wtedy to zaczęto wzywać osoby posiadające "stare" zezwolenia do przedstawienia orzeczeń lekarskich, poświadczających zdolność do posługiwania się bronią. Takie postępowanie organów Policji było prawidłowe, co zostało potwierdzone przez orzecznictwo sądów administracyjnych.
Jednak w rozpatrywanej sprawie brak jest dowodów, z których wynikałoby, aby organ I instancji wezwał stronę do przedstawienia odpowiednich orzeczeń lekarskich. W aktach sprawy jest co prawda pismo Naczelnika Wydziału Postępowania Administracyjnego Komendy Wojewódzkiej Policji w K. z dnia […] grudnia 2005 r. wzywające skarżącego do przedstawienia odpowiednich orzeczeń, ale brak jest dowodu doręczenia tego pisma. Skarżący konsekwentnie zaś w pismach procesowych, skierowanych do organów administracji oraz Sądu, twierdzi, iż takie wezwanie nie zostało mu doręczone. Organy Policji bezpodstawnie uznały, że skarżący był poinformowany o konieczności przeprowadzenia badań. Należy bowiem podkreślić, że przy zmianie prawa, szczególnie w tak specyficznym obszarze, jakim jest kwestia pozwoleń na broń, organy powinny informować obywateli o nowych obowiązkach. Tym bardziej, iż, jak wynika z akt sprawy, skarżący jest osobą wiekową, niemającą zawodowej styczności z problematyką prawniczą lub administracyjną.
Organ podkreśla, że nie miał obowiązku informowania posiadaczy broni o zmianie przepisów. Należy jednak pamiętać, że zmiana stanu prawnego, która nakłada na obywateli dodatkowe obowiązki powinna być przeprowadzana w taki sposób, aby obywatele mieli możliwość podołania nowym obowiązkom i przygotowania się na zmiany. Dotyczy to szczególnie wąskich regulacji prawnych. Stąd organy odpowiedzialne za wdrażanie takich przepisów powinny dokonać szczególnej staranności z zaznajomieniem obywateli ze zmianami. W rozpatrywanej sprawie tego nie uczyniono. Podniesiony przez organ fakt, że w zawiadomieniu z dnia […] grudnia 2008 r. poinformowano stronę o obowiązku dostarczenia orzeczeń, nie może być brany pod uwagę. Należy wyjaśnić, iż jest to zawiadomienie o wszczęciu postępowania administracyjnego, którym organ informuje stronę o przyczynach jego wszczęcia. Zdaniem Sądu, w sytuacji, gdy brak było dowodu doręczenia powiadomienia skarżącego o konieczności przedłożenia odpowiednich orzeczeń lekarskich, to organ powinien był wysłać stosowne zawiadomienie. Dopiero wtedy, gdyby skarżący uchybił temu obowiązkowi, należało wszcząć procedurę cofnięcia pozwolenia na broń.
W tym stanie rzeczy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na mocy art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 152 i art. 132, a w sprawie kosztów na mocy art. 250 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), orzekł jak w sentencji.