Sygnatura:
6330 Status  bezrobotnego
Hasła tematyczne:
Bezrobocie
Skarżony organ:
Wojewoda
Data:
2009-11-13
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Treść wyniku:
Oddalono skargę
Sędziowie:
Anna Klotz
Grzegorz Saniewski /sprawozdawca/
Wiesław Czerwiński /przewodniczący/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Czerwiński Sędziowie: Sędzia WSA Anna Klotz Sędzia WSA Grzegorz Saniewski (spr.) Protokolant Paweł Paczewski po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 15 grudnia 2009r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Wojewody […] z dnia […] września 2009 r. w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej oddala skargę.

Uzasadnienie wyroku

M. S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w B. skargę na decyzję Wojewody […] z dnia […] września 2009 r. nr […] utrzymującą w mocy decyzję Starosty I. z dnia […] lipca 2009 r., Nr […], którą Starosta, po wznowieniu postępowania, uchylił swoją poprzednią decyzję o utracie przez skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem […] grudnia 2008 r. i orzekł, iż skarżący utracił status bezrobotnego w dniu […] listopada 2008 r.
Do wydania zaskarżonej decyzji organu II instancji doszło w następującym stanie faktycznym:
Decyzją z dnia […] września 2008 r. Starosta I. (zwany dalej "Starostą") uznał z dniem […] sierpnia 2008 r. skarżącego M. S. za osobę bezrobotną bez prawa do zasiłku.
Decyzją z dnia […] stycznia 2009 r. Starosta orzekł o utracie przez skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem […] grudnia 2008 r. wskazując, że uzyskał on jednorazowo środki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej (umowa nr […] z dnia […] grudnia 2008 r. o przyznanie jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej).
Postanowieniem z dnia […] marca 2009 r. Starosta, w związku z informacją o dokonaniu przez skarżącego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej w dniu […] listopada 2008 r., wznowił postępowanie w sprawie dotyczącej utraty przez niego statusu osoby bezrobotnej
Decyzją z dnia […] kwietnia 2009 r. Starosta uchylił decyzję własną z dnia […] stycznia 2009 r. i orzekł o utracie przez skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem […] listopada 2008 r., jednakże decyzja ta został uchylna przez Wojewodę […] decyzją z dnia […] lipca 2009 r. (Nr […]), z powodu braku zapewnienia stronie czynnego udziału w sprawie.
Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Starosta decyzją z dnia […] lipca 2009 r. uchylił decyzję własną z dnia […] stycznia 2009 r. i orzekł o utracie przez skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem […] listopada 2008 r. W uzasadnieniu organ wskazał, że bezrobotnym jest osoba, która "nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlega, na podstawie odrębnych przepisów obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników", a takiego warunku skarżący nie spełnia, bowiem w dniu […] listopada 2008 r. uzyskał wpis do ewidencji działalności gospodarczej.
W wyniku rozpatrzenia odwołania Wojewoda […] decyzją z dnia […] września 2009 r. Nr […] utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Starosty. W ocenie organu odwoławczego dokonując wpisu do ewidencji działalności gospodarczej strona przestała spełniać określone w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r., Nr 69, poz.415 ze zm.; zwanej dalej w skrócie "ustawą o promocji zatrudnienia") kryteria, które powinna spełniać osoba bezrobotna. W świetle wskazanej ustawy nie można jednocześnie posiadać wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i statusu osoby bezrobotnej. Wojewoda wskazał, że skarżący powinien dokonać wpisu do ewidencji działalności gospodarczej po przekazaniu przez Starostę jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej. W takim przypadku skarżący utraciłby status bezrobotnego zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia. Skarżący przy rejestracji w urzędzie pracy został poinformowany o obowiązkach i prawach osoby bezrobotnej, co poświadczył własnoręcznym podpisem. Pomimo to w wymaganym terminie 7 dni nie powiadomił Powiatowego Urzędu Pracy o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej i zgłoszeniu tej działalności w Urzędzie Skarbowym w I. Powiatowy Urząd Pracy takie informacje powziął dopiero w dniu […] marca 2009 r. Gdyby skarżący wywiązał się z obowiązku powiadomienia – nie została by podpisana z nim umowa o przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej.
Odnosząc się do argumentów skarżącego, że o tym, że złożył zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej przed […] stycznia 2009 r. świadczy to, że dopiero w tym dniu organ wydał decyzję nr […] o pozbawieniu go statusu bezrobotnego – Wojewoda podniósł, że podstawą decyzji z dnia […] stycznia 2009 r. o pozbawieniu statusu bezrobotnego było otrzymanie przez skarżącego środków na podjęcie działalności gospodarczej (art. 33 ust. 4 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia), a nie przedstawienie przez niego zaświadczenia.
W skardze do Sądu skarżący M. S. wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji, zarzucając:
naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik postępowania, a w szczególności art. 136 w związku z art. 75, art.77 i art. 89 k.p.a. poprzez nieprzeprowadzenie postępowania w celu uzupełnienia materiału dowodowego, co w konsekwencji doprowadziło do poczynienia ustaleń przez organ II instancji sprzecznych ze stanem faktycznym zaistniałym w sprawie na skutek:
przyjęcia, iż skarżący złożył w dniu […] marca 2009 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w I. zaświadczenie o dokonaniu w dniu […] listopada 2008 r. wpisu do ewidencji działalności gospodarczej,
przyjęcia, iż skarżący nie wywiązał się z obowiązku powiadomienia w terminie 7 dni Powiatowego Urzędu Pracy o dokonaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, pomimo prawidłowego pouczenia go o prawach i obowiązkach osoby bezrobotnej, oraz nieuwzględnienia przez organ II instancji, iż działanie Powiatowego Urzędu Pracy wykazuje związek z podstawą wznowienia postępowania administracyjnego określoną w art. 145 § 1 pkt 2 k.p.a.
naruszenie prawa materialnego, a w szczególności art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia poprzez przyjęcie, iż w dniu […] listopada 2008 r. skarżący utracił status osoby bezrobotnej z uwagi na uzyskanie przez nią w tym dniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że Wojewoda błędnie ustalił, iż organ I instancji w dniu […] stycznia 2009 r. nie dysponował informacją o fakcie dokonania przez skarżącego wpisu w ewidencji działalności gospodarczej. Skoro bowiem organ I instancji w dniu […] stycznia 2009 r. posiadał informację o dokonaniu w dniu […] listopada 2009 r. wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, powinien jako podstawę prawną wskazać art. 33 ust. 4 pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia. Zatem w dniu wydania postanowienia o wznowieniu postępowania nie istniała podstawa prawna uzasadniająca wznowienie, wynikająca z faktu zaistnienia istotnych dla sprawy nowych okoliczności faktycznych lub nowych dowodów istniejących w dniu […] stycznia 2009 r. tj. dniu wydania decyzji o utracie statusu osoby bezrobotnej z dniem […] grudnia 2008 r.
Skarżący podniósł, że w związku z istniejącymi wątpliwościami co do rzetelności, a nawet sfałszowania daty urzędowego potwierdzenia wpływu informacji o podjęciu działalności gospodarczej Wojewoda powinien rozważyć, czy jedyną podstawą wznowienia, która mogłaby mieć zastosowanie, nie powinien być art. 145 § 1 pkt 2 k.p.a. W takim jednakże przypadku zachodziłaby niewłaściwość organu I instancji.
Skarżący podkreślił, ponadto, że w dniu rejestracji jako bezrobotny został błędnie pouczony o swoich prawach i obowiązkach, ponieważ w doręczonej mu informacji zacytowano przepis art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia w brzmieniu sprzed wejścia w życie nowelizacji ustawy, tj. sprzed […] października 2007 r. Stosując się do tak udzielonego pouczenia skarżący nie zgłosił dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w ciągu 7 dni od uzyskania zaświadczenia, ponieważ z pouczenia taki obowiązek nie wynikał. Działalność gospodarczą skarżący podjął w dniu […] stycznia 2009 r. i o tym fakcie powiadomił Starostę przed dniem […] stycznia 2009 r., tym samym wywiązując się także z obowiązku wynikającego z § 3 umowy z dnia […] grudnia 2008 r.
Zdaniem skarżącego na skutek błędnego pouczenia przez organ administracyjny aktualność zachowuje orzecznictwo sądów odnośnie brzmienia art. 2 ust.1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia sprzed […] października 2007 r., dotyczące definicji bezrobotnego.
W udzielonej odpowiedzi na skargę organ podtrzymał dotychczasowe stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie skargi.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w B. zważył, co następuje:
Skarga jest niezasadna.
Aby rozstrzygnąć sprawę, należy przede wszystkim mieć na uwadze, że kontrolowana decyzja Wojewody z dnia […] września 2009 r. oraz poprzedzająca ją decyzja Starosty z dnia […] lipca 2009 r. zostały wydane w postępowaniu nadzwyczajnym, tj. w postępowaniu o wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją Starosty I. z dnia […] stycznia 2009 r. o utracie przez skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem […] grudnia 2008 r. Wznowienia postępowania jest postępowaniem nadzwyczajnym. Celem takiego postępowania jest zbadanie, czy zachodzą nadzwyczajne okoliczności skutkujące koniecznością uchylenia poprzednio wydanej decyzji ostatecznej i ponownego orzeczenia w sprawie. Zadaniem organu orzekającego w postępowaniu "wznowieniowym" jest zatem w pierwszej kolejności zbadanie, czy pojawiły się owe nadzwyczajne okoliczności tj. podstawy wznowienia wymienione w art. 145 § 1 k.p.a. Dopiero w przypadku, kiedy organ stwierdzi, że któraś z tych okoliczności zaszła – może przejść do merytorycznego badania sprawy, tak jak czynił to organ w postępowaniu zakończonym poprzednio decyzją ostateczną.
Kierując się powyższym należało w pierwszej kolejności ocenić zarzut skarżącego sprowadzający się do twierdzenia, że już w momencie wydania decyzji ostatecznej w dniu […] stycznia 2009 r. Staroście znany był fakt, że skarżący w dniu […] listopada 2008 r. dokonał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Potwierdzenie tego zarzutu oznaczałoby, że brak było przesłanki wznowienia, o której mowa w art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a., tj. wyjścia na jaw istotnej dla sprawy nowej okoliczności faktycznej istniejącej w dniu wydania decyzji (ostatecznej), nie znanej organowi, który wydał decyzję.
Z akt sprawy administracyjnej wynika, że organy badały okoliczność kiedy do Powiatowego Urzędu Pracy w Inowrocławiu wpłynęła informacja o dokonanym przez skarżącego wpisie w ewidencji działalności gospodarczej. Okoliczności tej dowodzi przede wszystkim pieczęć wpływu na kopii zaświadczenia o wpisie w ewidencji (k. 13 organu I instancji) w obrębie której odnotowano datę wpływu – […] marca 2009 r. Skarżący w toku postępowania miał możliwość wypowiedzenia się odnośnie tego dowodu – o takiej możliwości był informowany pismem organu pierwszej instancji z dnia […] lipca 2009 r. (k.21 akt administracyjnych organu I instancji). Korzystając z niej złożył jedynie oświadczenie, że zaświadczenie o wpisie dostarczył do Urzędu "w dniu do […] stycznia 2009 r." (k. 25 akt organu I instancji), nie przedstawiając żadnych dowodów, które potwierdzałyby tą okoliczność. Zasadnie przy tym Wojewoda w swojej decyzji wskazał, że argumentem na rzecz tezy skarżącego, że Starosta w dniu […] stycznia 2009 r. wiedział o wpisie do ewidencji nie może być okoliczność wydania w tym dniu decyzji o pozbawieniu skarżącego statusu bezrobotnego z dniem […] grudnia 2008 r. Z uzasadnienia decyzji z dnia […] stycznia 2009 r. (k. 12 akt organu I instancji) wynika bowiem wyraźnie, że przyczyną pozbawienia skarżącego statusu bezrobotnego nie była okoliczność wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, ale otrzymanie przez skarżącego jednorazowo środków "z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej, o których mowa w art. 46 ust. 1 pkt 2". W podstawie prawnej wydanej decyzji wskazano przy tym właściwą dla tej przyczyny podstawę orzekania o pozbawieniu statusu bezrobotnego tj. art. 33 ust. 4 pkt 2 ustawy o promocji zatrudnienia.
Trzeba także zwrócić uwagę na znajdujące się w aktach sprawy dokumenty w postaci m.in. kopii zgłoszenia działalności gospodarczej do Urzędu Skarbowego, zgłoszenia rejestracyjnego w zakresie podatku od towarów i usług, faktur zakupu urządzeń do prowadzenia działalności gospodarczej, deklaracji podatkowej – wszystkie opatrzone pieczęcią wpływu PUP I. z datą wpływu […] marca 2009 r. Świadczy to przynajmniej o tym, że skarżący w dniu […] marca 2009 r. przedkładał w PUP I. dokumenty związane z wykonaniem umowy z dnia […] grudnia 2008 r.
W tej sytuacji zdaniem Sądu organy, bez naruszenia przepisów postępowania, w szczególności art. 75 i 77 k.p.a. ustaliły, że zaszła przesłanka wznowienia postępowania w postaci ujawnienia się nowej okoliczności faktycznej istniejącej w dacie wydania decyzji ostatecznej, nie znanej w tamtym momencie Staroście.
Niezasadny jest podnoszony przez skarżącego zarzut, iż Wojewoda powinien jako przyczynę wznowienia postępowania uznać przesłankę opisaną w art. 145 § 1 pkt 2 k.p.a., tj. wydanie decyzji w wyniku przestępstwa polegającego na sfałszowaniu daty wpływu zaświadczenia o wpisie w ewidencji działalności gospodarczej. Jak wynika z treści art. 145 § 2 k.p.a. – wskazana przesłanka może być podstawą wznowienia tylko wtedy, kiedy przestępstwo zostanie stwierdzone w wyniku orzeczenia sądu bądź innego organu, ewentualnie kiedy przestępstwo jest "oczywiste". W przedmiotowej sprawie brak jest orzeczenia Sądu, a znajdujący się w aktach sprawy administracyjnej materiał dowodowy w żaden sposób nie daje podstaw do stwierdzenia, że przestępstwo jest "oczywiste". Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że w przypadku gdyby rzeczywiście okazało się, że doszło do sfałszowania daty wpływu zaświadczenia o wpisie w ewidencji – co byłoby przyczyną wznowienia, organ administracji także musiałby orzec o uchyleniu decyzji z dnia […] stycznia 2009 r. i orzec o utracie statusu bezrobotnego mając na względzie datę wpisu w ewidencji działalności gospodarczej – a nie datę otrzymania pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej.
Zasadnie skarżący podnosi, że przy rejestracji w PUP I. w dniu […] września 2008 r. został błędnie pouczony o tym, że powinien powiadomić organ o "podjęciu" działalności gospodarczej (część III pkt 5 "Informacji dla osób rejestrujących się w powiatowym urzędzie pracy" – k. 3 akt organu I instancji). Pouczenie, które otrzymał, rzeczywiście odpowiada art. 2 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia w brzmieniu sprzed nowelizacji dokonanej na mocy art. 1 pkt 1 lit. a) tiret trzecie ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 176, poz.1243), która to nowelizacja z dniem 26 października 2007 r. wprowadziła w miejsce wymogu braku "podjęcia" działalności gospodarczej wymóg braku "wpisu do ewidencji działalności gospodarczej". Wskazane uchybienie nie może jednakże skutkować odmową stosowania przez organ przepisów prawa materialnego w brzmieniu obowiązującym w dniu wydania decyzji. Także bezrobotny – tak jak każdy obywatel – jest zobowiązany stosować się do prawa powszechnie obowiązującego, a ewentualne pouczenia powinny mu jedynie w tym pomagać. Gdyby uznać, że skutki prawne zachowania bezrobotnego powinny być oceniane przede wszystkim w kontekście otrzymywanych przez niego pouczeń, należałoby uznać, że osoba bezrobotna, która przed 26 października 2007 r. otrzymała pouczenie o ówcześnie obowiązującej treści art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy o promocji zatrudnienia po tym dniu nie powinna stosować się do nowego brzmienia przepisu i powiadamiać właściwy organ już o samym wpisie w ewidencji działalności gospodarczej, ale nadal – tak jak ją wcześniej pouczono – powiadamiać dopiero o dacie podjęcia działalności gospodarczej, wcześniej wpisanej w stosownej ewidencji. Takie rozumowanie byłoby zdaniem Sądu, w świetle zasady równości wobec prawa – nie do przyjęcia. Udzielone przez organ błędne pouczenia, co do przysługujących stronie praw nie może jej szkodzić przy korzystaniu przez nią z praw procesowych (art. 112 k.p.a.), może być ewentualnie przedmiotem rozważań w kwestii winy organu w związku z wypełnieniem umowy wiążącej organ ze stroną, jednakże – jak wyżej wskazano – nie może mieć zdaniem Sądu wpływu na ocenę prawidłowości decyzji w przedmiocie statusu bezrobotnego, która powinna mieć oparcie w przepisach powszechnie obowiązujących. Zaskarżona decyzja Wojewody została wydana w oparciu o obowiązujące w momencie jej podjęcia brzmienie art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f) ustawy o promocji zatrudnienia, chybiony jest zatem zarzut skarżącego odwołujący się do brzmienia przepisu, które w momencie wydania zaskarżonej decyzji już nie obowiązywało.
Ze względu na powyższe, uznając, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa w stopniu uzasadniającym jej uchylenie, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270; z późn. zm.), Sąd oddalił skargę.