Sygnatura:
6031 Uprawnienia do kierowania pojazdami
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-09-11
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie
Treść wyniku:
Przyznano prawo pomocy w całości
Sędziowie:
S. Irena Szczepkowska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Irena Szczepkowska po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2009r. na posiedzeniu niejawnym wniosku W.S. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata na skutek sprzeciwu od postanowienia Referendarza sądowego z dnia z dnia 15 października 2009 r. w sprawie ze skargi W.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia 14 lipca 2009 r. nr "[…]" w przedmiocie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami postanawia przyznać skarżącemu prawo pomocy w zakresie całkowitym, obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata. WSA/post.1 – sentencja postanowienia
Uzasadnienie: W.S., po uiszczeniu wpisu od skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w E. z dnia 14 lipca 2009r. w przedmiocie cofnięcia uprawnień do kierowania pojazdami, wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy obejmującego zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie. W treści wniosku podał, że we wspólnym gospodarstwie domowym pozostają ze skarżącym żona i dwoje małoletnich dzieci, na dochód rodziny składają się otrzymywane przez niego wynagrodzenie za pracę (1440,50 zł) i renta (554,71 zł) oraz pobierany przez żonę zasiłek dla bezrobotnych (497 zł netto), a jedyny majątek stanowi mieszkanie o powierzchni 27 m2. Na wezwanie Referendarza sądowego skarżący dostarczył wyciągi z rachunku bankowego za lipiec, sierpień i wrzesień 200 r. zaświadczające o stale utrzymującym się w tym czasie saldzie dodatnim (saldo początkowe – 2066,13 zł, saldo końcowe – 2500,99 zł).
Postanowieniem z dnia 15 października 2009 r., sygn. akt II SA/Ol 819/09, Referendarz sądowy w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Olsztynie odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy, gdyż uznał, że z przedstawionych okoliczności nie wynika, by skarżący nie był w stanie pokryć kosztów postępowania związanych ze swoim udziałem w sprawie.
W sprzeciwie od powyższego postanowienia Referendarza sądowego W.S. podniósł, że sytuacja materialna, w jakiej znajduje się z rodziną, jest bardzo ciężka, mimo posiadanych oszczędności. Podał, że ponosi wraz z żoną wysokie koszty utrzymania rodziny, z których duży udział stanowią niezbędna wydatki na dzieci, które potrzebują lekarstw, środków higieny i przyborów szkolnych. Ponadto niedługo żona utraci prawo do zasiłku dla bezrobotnych, co obniży dochody rodziny.
W odpowiedzi na wezwanie Sądu z dnia 2 listopada 2009 r. wnioskodawca przedstawił wydatki, jakie ponosi rodzina w związku z prowadzeniem gospodarstwa domowego, oraz chorobą i rehabilitacją dzieci. Załączył wyciąg wynagrodzenia za pracę we wrześniu 2009 r. na kwotę 1366,91 zł brutto oraz bieżące rachunki za energię elektryczną, gaz, czynsz za mieszkanie, telefon i telewizję. Poinformował, że na żywność przeznacza od 200 do 250 zł tygodniowo. Z powyższego wynika, że miesięcznie rodzina ponosi wydatki związane z utrzymaniem mieszkania i zakupem żywności w łącznej kwocie ok. 1335 zł miesięcznie. Podał nadto, że musiał ostatnio zakupić odzież i buty dla dzieci, na co wydał 230 zł. Ponosi też niezbędne wydatki na potrzeby dzieci, takie jak soki, kremy i pieluchy (ostatnio 121 zł miesięcznie), a także na leki i rehabilitację dzieci. Wyliczył koszty podróży do lekarzy specjalistów w O., które ponoszone są raz na 3 miesiące w kwocie 70 zł oraz w O. raz na 6 miesięcy w kwocie 40 zł. Wyjaśnił, że nie gromadzi rachunków za leki, ale ich zakup regularnie pochłania poważną część dochodów rodziny. Na potwierdzenie ponoszenia wydatków na leczenie W.S. przedstawił kopię swojej karty zdrowia oraz kopie kart zdrowia dzieci. Potwierdził także, iż rodzina planuje wyjechać w najbliższym czasie do sanatorium, aby poprawić stan zdrowia dzieci. Dodał, że nie jest w stanie podać kosztów wyjazdu i pobytu jednak zdaje sobie sprawę, że będą one wysokie. Ostatnio musiał także zakupić szczepionkę dla córki, gdyż jej przyjęcie było niezbędne przed zaplanowaną operacją.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje.
Wobec wniesienia sprzeciwu przeciwko wskazanemu postanowieniu straciło ono moc, a sprawa będąca przedmiotem sprzeciwu podlega rozpoznaniu przez Sąd na posiedzeniu niejawnym (art. 260 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi /Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm./, zwanej dalej jako: ustawa P.p.s.a.).
Stosownie do przepisów wskazanej powyżej ustawy zasadą jest ponoszenie przez strony kosztów postępowania sądowego (art. 199), natomiast odstępstwem od niej jest przyznanie prawa pomocy.
Mając na uwadze powyższe, Sąd pragnie podkreślić, że prawo pomocy jest szczególną instytucją postępowania przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego.
W myśl art. 245 § 1 powołanej wyżej ustawy prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym, o przyznanie którego zwrócił się skarżący, obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 2). Natomiast w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego (§ 3).
Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 1 ustawy P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Na podstawie pkt 2 tego przepisu przyznanie prawa pomocy następuje w zakresie częściowym – gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Użycie przez ustawodawcę sformułowania "następuje" oznacza, że udzielenie przez sąd prawa pomocy powstaje w sytuacji, w której skarżący udowodni brak środków na poniesienie jakichkolwiek kosztów postępowania lub pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Z przytoczonych sformułowań ustawowych wynika także, że sytuacja materialna wnioskodawcy oceniana w odniesieniu do konkretnego postępowania sądowoadministracyjnego stanowi jedyną podstawę w orzekaniu o udzielenie prawa pomocy.
Jak wynika ze złożonego przez skarżącego oświadczenia, na dochody rodziny składa się jego wynagrodzenie za pracę i renta w łącznej kwocie 1921,62 zł brutto oraz zasiłek dla bezrobotnych pobierany przez jego małżonkę w wysokości 497 zł netto. Wnioskodawca podał, iż wydatki rodziny związane z utrzymaniem domu wynoszą około 1300 zł miesięcznie. Dodatkowo rodzina ponosi wydatki na leki, których nie jest w stanie określić kwotowo, gdyż nie były gromadzone rachunki. Jednak na zakup leków przeznaczana jest stale pokaźna część dochodów rodziny. Szczególną sytuację rodziny potwierdzają przedstawione kopie kart choroby dzieci oraz oświadczenie wnioskodawcy o potrzebie dojazdu do lekarzy specjalistów i na rehabilitację poza miejsce zamieszkania oraz planowanym leczeniu sanatoryjnym dzieci. W tych okolicznościach uznać należy, iż posiadane przez rodzinę oszczędności na rachunku bankowym nie wskazują na możliwość poniesienia przez skarżącego wydatków związanych z wniesieniem skargi w niniejszej sprawie.
Zauważyć należy, iż skarżący uiścił już wpis w kwocie 200 zł. Analizując jednak jego sytuację materialną i rodzinną na tym etapie postępowania stwierdzić należy, że W.S. nie jest już w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Na bardzo trudną sytuację materialną rodziny wpływa zły stan zdrowia skarżącego i jego dwojga dzieci. Uzyskiwane przez W.S. jego małżonkę środki finansowe, po odliczeniu niezbędnych wydatków na prowadzenie gospodarstwa domowego, w znacznej części przeznaczane są na leczenie chorych dzieci i ich rehabilitację oraz dojazdy do lekarzy specjalistów. Trudnej sytuacji materialnej rodziny nie zmienia fakt, że skarżący nie wydatkuje miesięczne wszystkich środków finansowych znajdujących się na koncie osobistym. Z udzielonych przez skarżącego wyjaśnień wynika bowiem, iż w celu poratowania zdrowia dzieci zaplanowany został ich pobyt w sanatorium, co wiąże się z koniecznością zabezpieczenia na ten cel środków finansowych.
Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności Sąd uznał, iż wniosek skarżącego zasługuje na uwzględnienie i przyznał mu prawo pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata.
Jednocześnie wyjaśnić należy, iż przyznanie prawa pomocy dotyczy kosztów sądowych, do których uiszczenia skarżący byłby zobowiązany po dacie wydania niniejszego postanowienia. Postanowienie to nie stanowi zatem podstawy do żądania przez skarżącego zwrotu uiszczonego wpisu w kwocie 200 zł. Stosownie jednak do art. 200 ustawy P.p.s.a. w razie uwzględnienia skargi przez Sąd zwrot tego wpisu będzie przysługiwał stronie skarżącej od organu.
Stosownie do art. 249 ustawy P.p.s.a., przyznanie prawa pomocy może być cofnięte w całości lub w części, jeżeli się okaże, że okoliczności na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
Z powyższych względów, na podstawie art. 260 w związku z art. 246 § 1 pkt 1 powołanej wyżej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzeczono jak w sentencji.

Uzasadnienie wyroku