Sygnatura:
6115 Podatki od nieruchomości
Hasła tematyczne:
Podatek od nieruchomości
Sygn. powiązane: I SA/Sz 510/08
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-04-08
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Antoni Hanusz /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący : Antoni Hanusz (spr.) po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia U. i Z. G. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 10 marca 2009 r. sygn. akt I SA/Sz 510/08 w zakresie odmowy wstrzymania decyzji w sprawie ze skargi U. i Z. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w S. z dnia 30 lipca 2008 r. nr […] w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2005 r. postanawia: oddalić zażalenie.
Uzasadnienie: II FZ 131/09
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 10 marca 2009 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w sprawie o sygnaturze akt I SA/Sz 510/08, odmówił U. i Z. G. wstrzymania wykonania decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 lipca 2008 roku w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2005 rok. U. i Z. G. w skardze na powyższą decyzję zawarli wniosek o wstrzymanie jej wykonania nie podając jednak uzasadnienia tego żądania. Pismem z dnia 12 lutego 2009 r. Sąd przesłał ustanowionemu z urzędu pełnomocnikowi skarżących odpis skargi. W dniu 4 marca 2009 r. do Sądu wpłynęło pismo procesowe pełnomocnika skarżących zawierające m.in. wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji do czasu zakończenia postępowania. Sąd odmawiając stronie wstrzymania wykonania objętej skargą decyzji wskazał, że w rozpoznawanej sprawie zarówno skarżący we wniosku zawartym w skardze jak i pełnomocnik w piśmie procesowym z dnia 3 marca 2009 roku nie wykazali, by zachodziły okoliczności wymienione w art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) uzasadniające wstrzymanie przez sąd wykonania decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 30 lipca 2008 roku. Sąd argumentował, że okoliczność prowadzenia wobec skarżących egzekucji, o której skarżący tylko wspomnieli w skardze, nie jest sama w sobie wystarczającą przesłanką do wykazania (uprawdopodobnienia), iż wykonanie obowiązku objętego zaskarżoną decyzją spowoduje niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków dla podatników. W zażaleniu na powyższe postanowienie U. i Z. G. domagali się jego zmiany i uwzględnienia wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji. Przedstawiono także ewentualne żądanie uchylenia postanowienia w całości i przekazania sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Szczecinie do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu. W uzasadnieniu zażalenia argumentowano, że wniosek skarżących o wstrzymanie wykonania decyzji nie zawierał uzasadnienia, gdyż Sąd w wezwaniu z dnia 11 lutego 2009 roku został zobowiązał skarżących jedynie do sprecyzowania skargi poprzez określenie przedmiotu i zakresu skargi. Z tej przyczyny pełnomocnik wykonując wezwanie Sądu z dnia 11 lutego ograniczył się do sprecyzowania skargi oraz zawartych w niej wniosków i nie uzasadnił żądania wstrzymania wykonania decyzji. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw, a zatem należało je oddalić. Postępowanie przed sądami administracyjnymi, którego reguły określone zostały w ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 roku Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, oparte zostało na zasadzie kontradyktoryjności, gdyż jego istotę stanowi spór o prawo prowadzony przez strony tego postępowania będące podmiotami reprezentującymi odmienne interesy. W sferze ustalania faktów i zbierania dowodów, zasada ta jest traktowana jako uzupełnienie zasady dyspozycyjności, również zawartej przez ustawodawcę w treści norm wskazanej powyżej ustawy procesowej. Zasada dyspozycyjności w postępowaniu sądowadministracyjnym przejawia się przyznaniem stronom tego postępowania kompetencji między innymi do rozporządzania przysługującymi im uprawnieniami procesowymi wynikającymi z ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Do tych uprawnień należy też występowanie z wnioskiem o przyznanie ochrony tymczasowej, na podstawie art. 61 § 3 u.p.p.s.a. Stosownie do tego przepisu, po przekazaniu sądowi skargi, sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności organu administracji, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Należy także pamiętać, że przyznanie sądowi kompetencji udzielenia, w określonych w ustawie sytuacjach, ochrony tymczasowej stanowi odstępstwo od ogólnej zasady wyrażonej w art. 61 § 1 u.p.p.s.a., w myśl którego, wniesienie skargi do sądu nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Z regulacji zawartej w art. 61 § 3 u.p.p.s.a. wynika bezspornie, że wstrzymanie wykonania aktu lub czynności organu administracji przez sąd może nastąpić jedynie po przekazaniu skargi do sądu oraz na wniosek skarżącego o ile zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Sąd nie ma tym samym kompetencji, uwzględniać ani tym bardziej doszukiwać się z urzędu, a więc bez wniosku strony, okoliczności decydujących o udzieleniu ochrony tymczasowej. W konsekwencji należy uznać, że skoro ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi przyznaje stronie prawo do wystąpienia do sądu z wnioskiem o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności organu administracji ograniczając jednocześnie możliwość udzielenia ochrony tymczasowej od wystąpienia choć jednej z dwóch przesłanek wymienionych w art. 61 § 3 u.p.p.s.a., to obowiązkiem strony jest wskazanie we wniosku okoliczności na poparcie spełnienia choć jednej z nich. Decyzja o skorzystaniu z możliwości ubiegania się o udzielenie przez sąd ochrony tymczasowej należy do strony, a jej podjęcie wiąże się z obowiązkiem uzasadnienia wniosku poprzez poparcie go twierdzeniami, tezami oraz stosownymi dokumentami na okoliczność spełnienia ustawowych przesłanek udzielenia ochrony tymczasowej. Brak wskazania przez stronę we wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej okoliczności uzasadniających spełnienie tych przesłanek, stanowi więc o ich braku i uniemożliwia sądowi jej udzielenie.
Sąd nie jest także uprawniony do tego by urzędu doszukiwać się istnienia okoliczności uzasadniających spełnienie którejś z przesłanek warunkujących wstrzymanie wykonania aktu lub czynności. Działanie takie oznaczałoby posiadanie kompetencji prowadzenia postępowania w sposób oficjalno – śledczy, a więc sprzeczny z zasadą kontradyktoryjności. Podkreślić także należy, że stosownie do art. 106 § 3 u.p.p.s.a., sąd administracyjny może z urzędu lub na wniosek stron przeprowadzić, jedynie pomocniczo, dowody uzupełniające z dokumentów, o ile okaże się to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości i nie spowoduje nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie. Czym innym natomiast jest sposób w jaki sąd ma obowiązek rozpoznać wniosek strony o udzielenie ochrony tymczasowej oceniając wskazane w nim okoliczności z punktu widzenia wystąpienia ustawowych przesłanek zawartych w art. 61 § 3 u.p.p.s.a., które sformułowane zostały w sposób nieostry. Dokonując zatem tych czynności sąd ma obowiązek kierować się interesem zarówno wnioskodawcy jak i pozostałych uczestników postępowania mając na uwadze między innymi wytyczne przedstawione w Rekomendacji Komitetu Ministrów Rady Europy z dnia 13 września 1989 roku R (89) 8. Sąd wydając postanowienie na skutek rozpoznania wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej ma zatem obowiązek, na podstawie art. 141 § 4 w związku z art. 166 u.p.p.s.a., za każdym razem odnieść się do wskazanych w nim okoliczności oraz wyjaśnić z jakich względów uznał, że w danej sprawie zachodzą bądź nie występują przesłanki wstrzymania wykonania aktu lub czynności stosownie do art. 61 § 3 u.p.p.s.a. Niewskazanie zatem przez stronę we wniosku o udzielenie ochrony tymczasowej okoliczności uzasadniających twierdzenie, że zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, co miało miejsce w rozpoznawanej sprawie, stanowi zatem, co już było podnoszone powyżej, brak przesłanek udzielenia ochrony tymczasowej przez sąd i uniemożliwia uwzględnienie żądania strony w tym zakresie.
Przechodząc z kolei do oceny będącego przedmiotem zażalenia postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 10 marca 2009 roku należy stwierdzić, iż orzeczenie to nie narusza prawa. Sąd bowiem rozpoznając wniosek skarżących o udzielenie ochrony tymczasowej słusznie zauważył, że pismo to nie wskazuje okoliczności uzasadniających spełnienie którejś z przesłanek wstrzymania wykonania aktu lub czynności określonych w art. 61 § 3 u.p.p.s.a. W tej sytuacji Sąd prawidłowo zastosował wskazany powyżej przepis oraz orzekł o odmowie udzielenia ochrony tymczasowej.
Wreszcie wskazać należy, że Sąd nie miał obowiązku, na co błędnie wskazał autor zażalenia, udzielania stronie reprezentowanej przez profesjonalnego pełnomocnika, wskazówek co do czynności procesowych oraz pouczać ich o skutkach niewykonania oraz konsekwencjach prawnych czynności jak również skutkach zaniedbań. W myśl bowiem art. 6 u.p.p.s.a. obowiązek Sądu w tym zakresie istnieje jedynie wobec stron występujących w sprawie bez adwokata lub radcy prawnego. Z tej przyczyny argumenty autora zażalenia, stosownie do których wniosek skarżących o wstrzymanie wykonania decyzji nie został uzasadniony gdyż Sąd w wezwaniu z dnia 11 lutego 2009 roku nie wskazał na konieczność dokonania tej czynności, nie mogły zostać uznane za uzasadnione i tym samym stanowić podstawy uchylenia objętego zażaleniem postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 10 marca 2009 roku.
Z uwagi na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 u.p.p.s.a., orzekł jak w sentencji. Zawarty zaś w zażaleniu wniosek o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu nie znalazł uzasadnienia. Stosownie do art. 209 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi wniosek strony o zwrot kosztów Sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu uwzględniającym skargę oraz w orzeczeniu, o którym mowa w art. 201, 203 i 204 cytowanej ustawy. Reguła ta obowiązuje również w przypadku kosztów nieopłaconej pomocy prawnej pełnomocnika ustanowionego z urzędu. W niniejszym postępowaniu zażaleniowym Sąd nie miał na celu wydania orzeczenia odnoszącego się do merytorycznego rozstrzygnięcia skargi i z tych też względów Sąd nie orzekł o zwrocie kosztów sądowych. Dodatkowo należy wskazać, że przedstawiony w zażaleniu wniosek o zasądzenie zwrotu kosztów pomocy prawnej świadczonej z urzędu nie zawierał oświadczenia, o którym mowa w § 20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348), dotyczącego tego, czy koszty te zostały opłacone w całości czy części. Brak oświadczenia również uniemożliwia Sądowi wydanie postanowienia w zakresie zwrotu kosztów pełnomocnika ustanowionego z urzędu.

Uzasadnienie wyroku