Sygnatura:
6132 Kary pieniężne za naruszenie wymagań ochrony środowiska
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Inspektor Ochrony Środowiska
Data:
2009-10-13
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Treść wyniku:
Odmówiono przyznania prawa pomocy
Sędziowie:
Joanna Dziedzic /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie – Joanna Dziedzic po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku G. Sp. z o.o. z siedzibą w G. o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od wpisu sądowego w sprawie ze skargi G. Sp. z o.o. z siedzibą w G. na decyzję Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia […] lipca 2009 r., nr […] w przedmiocie ustalenia kary biegnącej za wprowadzenie ścieków do środowiska postanawia odmówić przyznania prawa pomocy.

Uzasadnienie wyroku

G. Sp. z o.o. z siedzibą w G w odpowiedzi na wezwanie Sądu do uiszczenia wpisu sądowego od skargi na decyzję Głównego Inspektora Ochrony Środowiska z dnia […] lipca 2009 r., nr […], wystąpiła z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od wpisu sądowego w niniejszej sprawie.
W uzasadnieniu wniosku wskazano, iż Spółka nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania sądowego, w tym wpisu stosunkowego od skargi w wysokości 36 164, 00 zł. Skarżąca jest gminną spółką kapitałową, 100% udziałów Spółki należy do Gminy G. Podkreślono, iż rada gminy G. jest wyłącznym decydentem w zakresie ustalania wysokości cen za dostarczoną przez Spółkę wodę i odbiór ścieków. Na dzień złożenia skargi ceny usług należą do najniższych w województwie i nie odzwierciedlają ponoszonych kosztów.
W dniu 27 stycznia 2010 r., na wezwanie Sądu, skarżąca Spółka złożyła przedmiotowy wniosek w przewidzianej prawem formie, tj. na urzędowym formularzu PPPr. Z informacji zawartej w formularzu wniosku wynika, iż kapitał zakładowy Spółki wynosi 33 338 500 złotych, natomiast wartość środków trwałych według bilansu za okres 1.01.2009 r.-30.09.2009 r. wynosi 32 873 326,52 złotych. Skarżąca nadal prowadzi działalność gospodarczą, jednakże na koniec 2008 r. przyniosła ona skumulowaną stratę w wysokości – 453 396, 11 złotych natomiast w okresie 1.01.2009-30.09.2009 r. stratę w wysokości – 119 405,92 złotych. Wnioskodawca posiada następujące rachunki bankowe w: 1) w Banku Z. ze stanem na dzień 31.12.2008 r. 31 343,66 złotych; 2) w Banku O. SA ze stanem na dzień 31.12.2008 r. 80 416, 77 złotych; 3) w Banku S. w G. ze stanem na dzień 31.12.2008 r. 211 407, 81 złotych.
W uzasadnieniu wniosku zawartym w złożonym formularzu PPPr skarżąca Spółka dodatkowo wskazała, iż od momentu założenia Spółki wykonując swoje statutowe zadania podjęła intensywne działania z zakresu modernizacji i rozbudowy infrastruktury wodociągowo- kanalizacyjnej w gminie. Wartość nakładów inwestycyjnych to kwota ok. 13 mln. złotych, z czego poniesione nakłady na remont- ok. 817 000 złotych. Proces inwestycyjny nie jest zakończony, Spółka aktualnie realizuje kolejne zadania. W chwil obecnej Spółka realizuje zadanie inwestycyjne pn. ,,[…]", którego wykonanie rozłożono na lata 2009-2011. Wartość tego zadania wynosi 11.609.918 złotych netto. Kolejnym planowanym dużym zadaniem inwestycyjnym do wykonania w roku 2010 jest budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków we wsi P. o wartości 3.327.087,16 złotych netto.
Podano, iż realizując bieżące zadania eksploatacyjne, remontowe i inwestycyjne Spółka korzysta z pożyczek i kredytów, a niektóre zadania są współfinansowane przez Gminę G. Potwierdzeniem trudnej sytuacji finansowej Spółki, jest jak podkreślono, jest wysokość średniej płacy zasadniczej pracowników, która wyniosła w roku 2009 ( łącznie bez zarządu) 1 566,01 zł i jest rażąco niższa od średniej krajowej.
Mając powyższe na uwadze zważono, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 199 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.), dalej: p.p.s.a., strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony. W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu.
Stosownie do treści art. 245 § 3 p.p.s.a., prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy patentowego, czy rzecznika patentowego. Rozstrzygnięcie w tej kwestii będzie zależało od tego, co zostanie przez wnioskodawcę udowodnione, bowiem użyte w przepisach określenie ,,gdy wykaże" oznacza, że to na wnoszącym o przyznanie prawa pomocy spoczywa ciężar dowodu, iż znajduje się w sytuacji usprawniającej do skorzystania z tego prawa w określonym w ustawie zakresie.
Zważyć należy, iż zasadność wniosku skarżącej Spółki rozpatrzono w dwóch aspektach, tj. z jednej strony uwzględniono wysokość obciążeń finansowych jakie będzie zobowiązana ponieść z tytułu wpisu sądowego od skargi, z drugiej zaś strony jej możliwości majątkowe i finansowe.
Na obecnym etapie postępowania na wysokość obciążeń finansowych, do poniesienia których wnioskodawca byłby zobowiązany, składa się, stosownie do § 1 pkt 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2003 r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisów w postępowaniu przed sądami administracyjnymi ( Dz. U. Nr 221, poz. 2193), stosunkowy wpis od skargi w wysokości 36 164 zł.
Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż rozpoznawany wniosek nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem skarżąca Spółka nie wykazała braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a. Za przyjęciem tego stanowiska przemawia analiza podanych przez wnioskodawcę okoliczności w związku z przepisami ustawy, przy jednoczesnym uwzględnieniu ciążących na nim kosztów wpisu sądowego.
Odmawiając przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie kierowano się przede wszystkim tym, iż Spółka jest przedsiębiorcą mającym status osoby prawnej, prowadzącym nadal działalność gospodarczą w dużych rozmiarach i posiadającym zarówno majątek znacznej wartości, jak i środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych w łącznej wysokości 323 168,24 złotych (na dzień 31.12.2009 r. ). Mając powyższe na uwadze, z samego faktu zgromadzenia na rachunkach bankowych znacznych środków finansowych w wysokości 323 168,24 złotych, uiszczenie wpisu sądowego, jakkolwiek w znacznej wysokości, w żaden sposób nie może doprowadzić do wniosku, że Spółka nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Wniosku tego w żaden sposób nie może zmienić fakt realizacja przez wnioskodawcę planowanych na lata 2009-2011 inwestycji, gdyż zgodnie z oświadczeniami samej wnioskującej Spółka uzyskała ona na realizację wspomnianych inwestycji kredyty oraz pożyczki. Spółka nie wykazała zatem, iż opłacenie przedmiotowego wpisu sądowego, uniemożliwi realizacje zaplanowanych zadań, które jak wskazano powyżej będą realizowane zarówno z uzyskanych kredytów jak środków pochodzących od Gminy G. Ponadto należy podkreślić, iż wykazana za okres 1.01.2009 r.-30.09.2009 r. strata w wysokości 119 405,92 złotych również nie może stanowić podstawy do przyjęcia, iż przedmiotowy wniosek winien zostać uwzględniony. Należy mieć bowiem na uwadze, że strata podatkowa powstaje wskutek nadwyżki kosztów uzyskania nad przychodem, co skutkuje jedynie brakiem dochodu do opodatkowania- brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego nie stanowi natomiast automatycznie o braku środków finansowych. Dodatkowo warto zauważyć, iż w roku 2009 strata Spółki została zniwelowana w stosunku do roku poprzedniego i osiągnęła, jak wskazała sama skarżąca ,, symbolicznie dodatni wynik".
Ponadto należy podnieść, iż Spółka jako podmiot tego rodzaju, powinna w procedurze planowania wydatków, uwzględnić również potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel. Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa, skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, zaś podmiot prowadzący działalność gospodarczą, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych – preferencyjnie traktując inne zobowiązania – nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami. (v. postanowienie s. apel. z 9 lipca 1992 r., sygn. I ACz 393/92 publ. Wokanda 93 2/32).
Z oświadczenia zawartego w formularzu wniosku wynika, iż Spółka nie znajduje się w stanie upadłości, ani nie jest prowadzone wobec niej postępowanie układowe, zatrudnia obecnie pracowników, posiada środki trwałe o łącznej wartości 32 873 326, 52 złotych, nie utraciła płynności finansowej oraz uzyskuje dochody z bieżącej działalności. Należy podkreślić, iż wpis sądowy jest wydatkiem, który wiąże się z bieżącą działalnością strony i jako taki wpływa na wysokość strat finansowych ogółem, zatem winien być traktowany na równi z innymi wydatkami, które powinny zostać pokryte z bieżących dochodów.
Skoro Spółka nie zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej i osiąga zysk z tej działalności, a co najważniejsze posiada wolne środki pieniężne w wysokości przekraczającej znacznie wysokość należnego wpisu sądowego w niniejszej sprawie, to nie ma podstaw do traktowania jej w szczególny sposób w stosunku do innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie obowiązku ponoszenia kosztów sądowych.
Na marginesie należy zaznaczyć, iż w razie uwzględnienia skargi przez sąd administracyjny pierwszej instancji, przysługuje skarżącemu od organu, który wydał zaskarżony akt – zwrot kosztów postępowania niezbędnych do celowego dochodzenia swoich praw (art. 200 p.p.s.a.).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a., art. 258 § 2 pkt 7 p.p.s.a. postanowiono jak w sentencji.