Sygnatura:
6112 Podatek dochodowy od osób fizycznych, w tym zryczałtowane formy opodatkowania
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: I SA/Łd 675/09
Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2010-02-05
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Bogusław Dauter /przewodniczący sprawozdawca/
Sentencja
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA : Bogusław Dauter po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia W. K. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 18 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Łd 675/09 przyznające skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym w sprawie ze skargi W. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z dnia 15 czerwca 2009 r. nr […] w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 r. postanawia: oddalić zażalenie
Uzasadnienie wyroku
1. Postanowieniem z 18 listopada 2009 r., I SA/Łd 675/09, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi przyznał skarżącemu prawo pomocy w zakresie częściowym, zwalniając go od kosztów sądowych do wysokości 1.900 zł. w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Ł. z 15 czerwca 2009 r., […], w przedmiocie określenia zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2005 rok.
2. Rozstrzygnięcie to zapadło w następującym, przyjętym przez sąd pierwszej instancji stanie faktycznym: W. K. wniósł o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym na formularzu PPF wskazując, że samodzielnie prowadzi gospodarstwo domowe, a źródłem jego utrzymania są dochody ze stosunku pracy w wysokości 1.300 zł miesięcznie. Skarżący nie posiada żadnego majątku poza udziałami w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością o wartości nominalnej około 45.500 zł i z uwagi na zapaść gospodarczą, która znacznie zmniejszyła jego dochody nie jest w stanie uiścić kosztów sądowych w sprawie.
W odpowiedzi, na wezwanie z 1 września 2009 r. do uzupełnienia wniosku o przyznanie prawa pomocy skarżący nadesłał: deklaracje podatkowe PIT-36 L za 2007 rok, z których wynika, iż przychody skarżącego z prowadzonej działalności gospodarczej wynosiły 1.505.112 zł zaś koszty 1.453.716 zł dając dochód zamykający się kwotą 51.395 zł, przychód z działalności gospodarczej w roku 2008 wyniósł 5.509 zł i po odliczeniu kosztów w wysokości 783 zł przyniósł skarżącemu dochód w wysokości 4.726 zł, zeznanie PIT 37 za 2008 r., z którego wynika, iż uzyskał także dochód ze stosunku pracy w wysokości 23.498 zł, deklaracje VAT-7, z których wynikało ponadto, że w okresie od kwietnia do lipca 2009 r. nie uzyskuje dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej, wskazał także, że zamieszkuje w mieszkaniu stanowiącym własność jego córki, miesięczny czynsz za ten lokal wynosi 272,80 zł, udokumentował jedynie fakt opłaty abonamentu radiowotelewizyjnego w wysokości 17 zł miesięcznie.
3. Postanowieniem z 29 września 2009 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy, które wobec wniesienia sprzeciwu utraciło moc.
4. Uzasadniając podjęte w dniu 18 listopada 2009 r. rozstrzygniecie sąd pierwszej instancji powołując się na treść art. 246 § 1 pkt 2 w zw. z art. 245 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm. dalej p.p.s.a.) wskazał, że nie znalazł podstaw do całkowitego zwolnienia skarżącego z obowiązku ponoszenia kosztów sądowych. Dokonując analizy sytuacji materialnej skarżącego uznał, iż wniosek zasługuje jedynie na częściowe uwzględnienie. Wykazana przez niego sytuacja majątkowa dowodzi, iż nie jest on w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie (skarżący prowadzi samodzielne gospodarstwo). Stanowisko takie uzasadnia to, że skarżący dysponuje kwotą około 1.300,00 zł miesięcznie na bieżące potrzeby, a koszty sądowe jakie powinien zapłacić w tej sprawie, wpis sądowy wynosi 3.803 zł, oraz w dwóch innych sprawach toczących się przed WSA w Łodzi wynoszą 15.260,00 zł. Zgromadzenie takiej kwoty nie byłoby możliwe w terminie zakreślonym do uiszczenia wpisu, skoro skarżący nie posiada oszczędności czy innego majątku, którego zbycie umożliwiałoby szybkie zgromadzenie niezbędnych do wpłaty wpisu środków pieniężnych. W opinii sądu pierwszej instancji posiadane w spółce kapitałowej udziały nie są dostępne dla skarżącego w dowolnej chwili. W ocenie sądu zwolnienie jedynie z połowy wpisu uzasadnia to, że skarżący nie ponosi kosztów utrzymania mieszkania (nie wykazał takich wydatków). Uzyskiwaną tytułem wynagrodzenia za pracę kwotę 1.300,00 zł przeznacza wyłącznie na własne potrzeby. Kwota ta umożliwia dokonywanie ratalnych spłat ewentualnej pożyczki zaciągniętej na wpłatę wpisu.
5. W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący zarzucił naruszenie prawa procesowego – art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. poprzez przyznanie skarżącemu prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych jedynie w części, w sytuacji, w której skarżący wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
6. Zażalenie nie zasługuj na uwzględnienie.
Należy zauważy, że stosownie do art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie częściowym gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wskazany przepis stanowi odstępstwo od generalnej zasady ponoszenia kosztów postępowania sądowoadministracyjnego zawartej w art. 199 p.p.s.a. Ciężar dowodu spoczywa więc na stronie, która ubiega się o przyznanie prawa pomocy i która ma wskazać iż znajduje się w sytuacji, która uniemożliwia jej poniesienie kosztów postępowania. Aby przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej było możliwe sąd musi więc dokonać oceny, czy wskazane w art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. przesłanki rzeczywiście zaistniały. Nie można zarzucić sądowi pierwszej instancji naruszenia prawa procesowego przez niewłaściwe jego zastosowanie. Sąd ten wykorzystał swoje prawo nadane mu w art. 255 p.p.s.a. i wezwał skarżącego o nadesłanie dodatkowych dokumentów, a także wskazał jakie to mają być dokumenty. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego sąd pierwszej instancji słusznie przyjął, że sytuacja majątkowa skarżącego pozwala mu na uiszczenie części wpisu od skargi i znajduje się w możliwościach finansowych strony, jej zaś uiszczenie nie spowoduje uszczerbku w domowym budżecie oraz wyczerpująco odniósł się do przytoczonych we wniosku okoliczności i do materiału dowodowego zebranego w sprawie. Trzeba pamiętać, że instytucja prawa pomocy jest swoistą formą dotowania przez Skarb Państwa podmiotów, które ze względu na naprawdę nadzwyczaj trudną sytuację materialną nie są w stanie ponieść w pełni wymaganych prawem kosztów postępowania i brak środków finansowych stanowi przeszkodę uniemożliwiającą im dochodzenie swych praw przed sądem. Nadto skarżący w zażaleniu na postanowienie sądu pierwszej instancji wskazał, iż posiadane udziały w spółce zostały zajęte przez Naczelnika Urzędu Skarbowego Ł. – B., jednak powyższa okoliczność także nie była podnoszona w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji oraz nie zostały przedstawione na nią żadne dowody. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego uiszczenie części wpisu nie będzie stanowiło uszczerbku utrzymania koniecznego dla skarżącego w szczególności, iż prowadzi on samodzielne gospodarstwo domowe, a dochód stanowi wynagrodzenie skarżącego w wysokości 1.300 zł, z którego jak wynika ze złożonego oświadczenia opłaca tylko abonament radiowotelewizyjny w wysokości 17 zł miesięcznie.
Mając powyższe na uwadze na podstawie zebranego materiału dowodowego, słusznie przyjęto, iż skarżący nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie i rodziny.
Z przytoczonych wyżej względów Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a.