Sygnatura:
6110 Podatek od towarów i usług
Hasła tematyczne:

Skarżony organ:
Dyrektor Izby Skarbowej
Data:
2009-09-23
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie
Treść wyniku:
oddalono wnioski o zwolnienie od kosztów
Sędziowie:
Renata Ranicka /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w osobie Referendarza Sądowego Renaty Ranickiej po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2010 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku M. S. o zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej z dnia r.17 lipca 2009 r. Nr […] w przedmiocie podatku od towarów i usług za miesiąc czerwiec 2004 r. p o s t a n a w i a oddalić wniosek skarżącej M. S. o zwolnienie od kosztów sądowych

Uzasadnienie wyroku

W dniu 30 listopada 2009 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wpłynął wniosek skarżącej M.S. o zwolnienie od kosztów sądowych, uzupełniony pismem z dnia 8 stycznia 2010 r., w sprawie skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej.
We wniosku tym skarżąca oświadczyła, iż prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z mężem oraz dwójką dzieci, w tym pełnoletnim synem M. S. Ich miesięczny dochód wynosi 7.400 zł i stanowi go dochód z prowadzonej działalności gospodarczej przez skarżącą – 6.100 zł oraz jej męża – 1.300 zł.
Według oświadczenia w skład majątku skarżącej wchodzi dom o pow. 250 m2 oraz samochód ciężarowy I., samochód ciężarowy S., samochód N., pojazd czterokołowy K.
Na uzasadnienie wniosku skarżąca podała, iż kwota do spłaty zobowiązań podatkowych i wszelkich opłat związanych z kosztami sądowymi przewyższa w chwili obecnej możliwości finansowe strony. Sytuacja taka zmusiła skarżącą do zaciągnięcia kredytu w Banku Spółdzielczym w wysokości 200 000 zł. Ponadto skarżąca spłaca wraz z mężem kredyt zaciągnięty na budowę domu jednorodzinnego – rata miesięczna w wysokości 2.894,70 zł oraz kredyt na zakup samochodu ciężarowego S. – rata miesięczna 2.329,70 zł.
Z przedstawionego zestawienia miesięcznych wydatków wynika, iż opłaty za wodę i i ścieki wynoszą – 212,52 zł, za energię elektryczną – 529,86 zł, za usługi telekomunikacyjne- 179,90 zł, za telewizje cyfrowe ogółem 225 zł.
Skarżąca wyjaśniła również, iż syn M. S. w chwili obecnej jest osobą bezrobotną. Podała także, że średni koszt utrzymania jej czteroosobowej rodziny w miesiącu wynosi około 2.500 zł. Do pisma uzupełniającego wniosek skarżąca zgodnie z wezwaniem sądu dołączyła historię przepływu środków pieniężnych na rachunku bankowym za okres od września do listopada 2009 r., kserokopie faktur VAT za okres od września do listopada 2009 składanych przez skarżącą i jej męża w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz kserokopię zeznania podatkowego swojego i męża za rok 2008..
Stosownie do treści art. 243 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r.- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, ( Dz. U. nr 153, poz.1270) prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowaniu lub w jego toku. Prawo to obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego ( art. 244 § 1 cyt. ustawy). W myśl art. 245 § 1 powołanej ustawy, prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. W przedmiotowej sprawie skarżąca wystąpiła o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez zwolnienie od ponoszenia kosztów sądowych.
W tym miejscu należy podkreślić, iż udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzić do wypadków, których zdobycie przez stronę środków na finansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe. Strona występująca o przyznanie prawa pomocy jest obowiązana uprawdopodobnić, że spełnia kryteria przyznania prawa pomocy. Oznacza to, że jest zobowiązana wykazać z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że poniesienie kosztów sądowych wiązać się będzie z uszczerbkiem koniecznym utrzymania dla niej i jej rodziny.
W przedmiotowej sprawie zarówno skarżąca jak i jej mąż posiadają stałe miesięczne dochody w wysokości 7.400 zł. Ich miesięczne wydatki wynoszą 8.871,41 zł oznacza to, że przekraczają one o 1.471 zł wykazany przez skarżącą dochód. Jest to znaczna kwota biorąc pod uwagę, że część wykazanych wydatków miała charakter szacunkowy ( koszty wyżywienia, ubrań). Skarżąca nie wyjaśniła skąd uzyskuje środki na pokrycie różnicy między dochodem a wydatkami. Powyższe okoliczności prowadzą do wniosku, iż skarżąca w złożonym oświadczeniu przedstawiła jedynie okoliczności świadczące o złej sytuacji finansowej rodziny, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, iż dysponuje ona nieujawnionymi źródłami dochodu, które mogą być przeznaczone no pokrycie kosztów sądowych w sprawie.
Odnosząc się natomiast do kwestii spłacania przez skarżącą i jej męża rat kredytów należy podkreślić, że zobowiązania cywilnoprawne, w tym przypadku właśnie koszty regulowania rat kredytu nie mogą mieć pierwszeństwa przed kosztami postępowania sądowego. Jak wykazał Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dnia 9 lutego 2005 r., sygn. akt OZ 1363/04 " fakt spłaty zaciągniętych kredytów czy też ponoszenia kosztów dalszej edukacji nie stanowi przesłanki uzasadniającej przyznanie praw pomocy".
W tym miejscu należy zauważyć, iż skoro skarżąca zaciągnęła kredyty to musiało się to mieścić w jej możliwościach finansowych tzn. skarżąca oceniła swoją sytuację finansową jako na tyle dobrą, że będzie w stanie spłacić kredyty jednocześnie ponosząc wydatki związane z utrzymaniem. Z drugie strony musiała ona wykazać przed bankiem dochód o takiej wysokości, aby sprostać wymaganiom co do zdolności kredytowej przy obliczaniu, której bierze się pod uwagę nie tylko środki potrzebne na pokrycie kredytu, ale również na utrzymanie rodziny.
Założenie, że konieczność spłaty kredytów powinna powodować zwolnienie od kosztów sądowych jest niezrozumiałe, bowiem koszty sądowe nie mogą być stawiane jako ostanie w kolejności ich zaspakajania.
Należy też zwrócić uwagę czym jest instytucja prawa pomocy. Prawo pomocy to inaczej prawo ubogich, a do takiej kategorii osób z pewnością nie można zaliczyć skarżącej z jej majątkiem i miesięcznymi dochodami. Instytucja ta ma charakter wyjątkowy co oznacza, że może być stosowana tylko w przypadku osób charakteryzujących się trudną sytuacją materialną ( do takich osób zalicza się bezrobotnych, osoby pozbawione środków do życia), bądź gdy środki te są bardzo ograniczone i zaspakajają tylko niezbędne potrzeby egzystencjonalne ( vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 października 2005 r. I GZ 107/05, niepubl.). Z kolei przez uszczerbek dla siebie, bądź rodziny należy rozumieć zachwianie sytuacji materialnej i bytowej strony w taki sposób, iż nie jest ona w stanie zapewnić sobie minimum warunków socjalnych ( vide postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 marca 2005 r. sygn. akt FZ 794/04, niepubl.).
Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że skarżąca korzysta z pomocy kwalifikowanego pełnomocnika pomimo, iż w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie ma obowiązku udziału profesjonalnego zastępcy prawnego. Powierzenie sprawy pełnomocnikowi z wyboru wprawdzie nie jest okolicznością, która sama przez się może zdecydować o zasadności bądź bezzasadności wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, okoliczność ta podlega jednak ocenie Sadu w całości sytuacji majątkowej strony skarżącej ( orzeczenie SN z dnia 6 listopada 1953. sygn. akt I C 1427/53, OSN 1954/2/52).
Reasumując przedstawiona przez skarżącą sytuacja finansowa nie uzasadnia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych.
W opinii Sądu strona decydując się na wszczęcie postępowania sądowego winna poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Dopiero gdyby oszczędności te okazały się niewystarczające może zwrócić się o pomoc do państwa. Skarżąc dysponująca stałym dochodem jest w stanie wygospodarować z domowego budżetu środki pieniężne umożliwiające wszczęcie postępowania sądowego. Fakt spłaty kredytu, czy też innych obciążeń nie mających charakteru wydatków koniecznych nie może zaważyć na ocenie istnienia po stronie skarżącej pozytywnych przesłanek przyznania prawa pomocy.
Mając powyższe na uwadze Sąd orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245 § 1 i 3, art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
( Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ).