I SA/Rz 794/09 – Postanowienie WSA w Rzeszowie


Sygnatura:
6116 Podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata skarbowa oraz inne podatki i opłaty
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Skarżony organ:
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Data:
2009-09-07
Sąd:
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
Treść wyniku:
Oddalono wniosek
Sędziowie:
Barbara Stukan-Pytlowany /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Barbara Stukan – Pytlowany po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2010 r., w Wydziale I Finansowym na posiedzeniu niejawnym wniosku H.L. o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia […] czerwca 2009r. Nr […] w przedmiocie odmowy umorzenia zaległości w opłacie skarbowej – postanawia – oddalić wniosek o przyznanie prawa pomocy. WSA/post.1 – sentencja postanowienia

Uzasadnienie wyroku

H.L. (dalej: skarżąca) wniosła o zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie radcy prawnego. W formularzu wniosku nie oświadczyła majątku poza mieszkaniem o pow. 31,34 m-, które wymaga według skarżącej generalnego remontu i nie jest zdatne do zamieszkania. Skarżąca podała, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, pobiera emeryturę w wysokości 591 zł (brutto), która nie wystarcza na pokrycie wydatków związanych z podstawowymi potrzebami życiowymi, ponosi także koszty związane z leczeniem, opłaca czynsz w łącznej wysokości 193,23 zł.
W ramach uzupełniającego postępowania wyjaśniającego, na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – dalej nazwaną P.p.s.a. – referendarz sądowy wezwał skarżącą do złożenia szczegółowych wyjaśnień oraz dokumentów dla pełnego zobrazowania sytuacji finansowej.
Referendarz sądowy odmówił przyznania prawa pomocy skarżącej, uzasadniając rozstrzygnięcie niedostarczeniem przez nią wszystkich żądanych dokumentów i informacji, przez co twierdzenie o złej sytuacji materialnej nie mogło zostać zweryfikowane (postanowienie z dnia 16 października 2009 r.).
Pismem z dnia 8 listopada 2009 r. został wniesiony w terminie sprzeciw od powyższego rozstrzygnięcia, wywołując skutek w postaci utraty mocy postanowienia, przeciwko któremu został on wniesiony, a sprawa będąca jego przedmiotem przechodzi do właściwości sądu (art. 260 P.p.s.a.), który rozpoznaje ją na posiedzeniu niejawnym i obowiązany jest samodzielnie poczynić ustalenia, i ocenić je z punktu widzenia przesłanek wskazanych w art. 246 P.p.s.a.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie rozpoznając wniosek o prawo pomocy skierował kolejne wezwanie o wyjaśnienia w kwestii sytuacji materialnej skarżącej. Nie zostało ono wykonane przez skarżącą.
Sąd zważył, co następuje:
Prawo pomocy jest szczególną instytucją umiejscowioną w ustawie regulującej postępowanie przed sądami administracyjnymi, która ma na celu zagwarantowanie konstytucyjnego prawa do sądu osobom, które nie są w stanie samodzielnie ponieść kosztów postępowania sądowego, tj. instytucją realizującą uprawnienia wynikające z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (art. 45 i art. 77ust. 2) i Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności podpisanej
w Rzymie 4 listopada 1950 r. (art. 6). Rozstrzygnięcie wniosku skarżącej sprowadzało się do zbadania, czy spełniona została przesłanka wynikająca z treści art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., tj. czy nie jest ona w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, a wykazanie owej niemożności należy do skarżącej. Składane oświadczenie, zgodnie z wolą ustawodawcy, ma być dokładne (art. 252 § 1 P.p.s.a.), tak by sąd utwierdził się w przeświadczeniu, że okoliczności stanowiące o zwolnieniu zostały wykazane, czyli by został osiągnięty stan pewności co do tego, że strona nie jest w stanie ponieść żadnych kosztów postępowania.
Wysokość zadeklarowanego dochodu w stosunku do kosztów związanych
z codziennym utrzymaniem, przy przyjęciu niezbędnego minimum, wzbudziły przypuszczenia, że skarżąca w takiej sytuacji musi otrzymywać wsparcie. Dlatego chcąc wyjaśnić faktyczną sytuację materialną wnioskodawczyni, skierowano dwukrotnie wezwanie o dodatkowe informacje dotyczące sytuacji bytowej
i materialnej, w tym o udokumentowanie wysokości pobieranego świadczenia emerytalnego, przedłożenia rachunków za utrzymanie mieszkania (opłaty za energię elektryczną, gaz telefon itp.), rachunków związanych z kosztami leczenia, o podanie informacji o zobowiązaniach; również zaległościach w stałych opłatach oraz
o informacje w sprawie stanu technicznego mieszkania, tj. ewentualnych działań
w celu poprawy istniejącego stanu i informacji o tym czy skarżąca faktycznie zamieszkuje w tym lokalu z uwagi na opisany we wniosku PPF stan w jakim się ono znajduje. Skarżąca wezwana została także do podania czy korzysta, z uwagi na trudną sytuację finansową, z pomocy instytucji do tego powołanych lub
z pomocy osób trzecich. Skarżąca nie wypełniła w najmniejszym nawet zakresie żadnego z kierowanych wezwań. Nie odniosła się do kwestii poruszonych
w wezwaniach także w sprzeciwie od postanowienia referendarza sądowego, podnosząc w nim, że niedopełnienie obowiązku wynikającego z wezwania do przedłożenia dodatkowych dokumentów (…) nie daje podstaw do "automatycznego" oddalenia przedmiotowego wniosku. Oświadczenie było według skarżącej wystarczające do oceny jej rzeczywistego stanu majątkowego i nie budziło żadnych wątpliwości.
Sąd rozpoznający wniosek skarżącej stoi na stanowisku, że fakty na które powołuje się wnioskodawca muszą stwarzać stan pewności co do tego, że nie ma on realnych możliwości pokrycia kosztów postępowania. Przyjmuje się, że tylko ten kto nawet przy najdalej idących wysiłkach nie jest w stanie zdobyć jakichkolwiek środków pieniężnych może liczyć na uwzględnienie wniosku o prawo pomocy w zakresie całkowitym. Okoliczności braku środków powinny być wiarygodnie udokumentowane, ponieważ zwolnienie od ponoszenia ciężaru postępowania sądowego stanowi
w istocie przerzucenie tego ciężaru na współobywateli.
Sąd podziela również pogląd wyrażany w literaturze, że art. 255 P.p.s.a. nakłada na stronę obowiązek współdziałania z sądem w zakresie gromadzenia dowodów źródłowych i wyjaśnienia wszystkich okoliczności w celu ustalenia jej rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych, zaś brak tej współpracy przez niedostarczenie dokumentów bądź nieskładanie wyczerpujących oświadczeń, musi mieć wpływ na dokonaną przez sąd ocenę wniosku o prawo pomocy (M. Niezgódka-Medek, Koszty postępowania w sprawach administracyjnych
i sądowoadministracyjnych, W-wa 2007, wyd. 1 , s. 244).
Niezastosowanie się do wezwania w trybie art. 255 P.p.s.a. i brak danych w postaci dokumentów i wyjaśnień, pozbawiło Sąd możliwości oceny rzeczywistej sytuacji majątkowej skarżącej, uznając oświadczenie skarżącej za niewiarygodne.
Mając powyższe na uwadze, działając na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a., postanowiono jak w sentencji.