I OZ 1103/09 – Postanowienie NSA


Sygnatura:
645 Sprawy nieobjęte symbolami podstawowymi 601 644 oraz od 646-652
Hasła tematyczne:
Prawo pomocy
Sygn. powiązane: IV SO/Gl 3/09
Skarżony organ:
Komendant Państwowej Straży Pożarnej
Data:
2009-11-23
Sąd:
Naczelny Sąd Administracyjny
Treść wyniku:
Oddalono zażalenie
Sędziowie:
Anna Lech /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Anna Lech po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2009 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia J. R. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 16 października 2009 r., sygn. akt IV SO/Gl 3/09 zwalniające J. R. z obowiązku uiszczenia części każdorazowej opłaty sądowej przekraczającej kwotę 15 zł, a w pozostałym zakresie odmawiającego przyznania prawa pomocy w sprawie z wniosku J. R. o wymierzenie Komendantowi Miejskiemu Państwowej Straży Pożarnej w G. grzywny w trybie art. 55 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) za nieprzekazanie sądowi w terminie skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie wyroku

Postanowieniem z dnia 16 października 2009 r. sygn. akt IV SO/Gl 3/09 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach zwolnił J. R. z obowiązku uiszczenia części każdorazowej opłaty sądowej przekraczającej kwotę 15 zł, a w pozostałym zakresie odmówił przyznania prawa pomocy w sprawie z wniosku J. R. o wymierzenie Komendantowi Miejskiemu Państwowej Straży Pożarnej w G. grzywny w trybie art. 55 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270 ze zm.) za nieprzekazanie sądowi w terminie skargi wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę.
W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji stwierdził, że z zebranej w sprawie dokumentacji wynika, że skarżący nie posiada żadnych zasobów pieniężnych ani majątku, natomiast jedynym źródłem jego dochodu jest niewysoka renta. Stąd też, zdaniem Sądu, nie budzi wątpliwości okoliczność, że uiszczenie pełnych kosztów postępowania, w tym wpisu sądowego w kwocie 100 zł przekracza możliwości finansowe skarżącego. Jednakże Sąd uznał jednocześnie, że okoliczności sprawy nie uzasadniają całkowitego uwzględnienia zgłoszonego żądania. Zastosowanie bowiem tej instytucji prawnej w zakresie obejmującym całkowite zwolnienie od kosztów sądowych powinno sprowadzać się wyłącznie do przypadków, w których zdobycie środków na choćby częściowe sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest dla strony rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe. W ocenie Sądu skarżący do osób takich nie należy, albowiem analiza okoliczności powołanych we wniosku oraz danych ujętych w przedłożonym wyciągu z rachunku bankowego J. R. nie wskazuje, aby sytuacja materialna i życiowa skarżącego była aż tak trudna, by uniemożliwiać przynajmniej częściową partycypację w kosztach związanych z postępowaniem.
Sąd wskazał, że skarżący nie ma żadnych innych osób na utrzymaniu, osiąga stały miesięczny dochód w kwocie netto 954, 48 zł, a z jego oświadczeń nie wynika, aby w niniejszym przypadku zachodziły szczególne okoliczności (np. ciężka, obłożna choroba, poważne kłopoty rodzinne, niedostatek, nadzwyczajne zdarzenia losowe), mogące skutkować obciążeniem ponadprzeciętnie wysokimi wydatkami.
W związku z tym Sąd pierwszej instancji uznał, że strona przy racjonalnym i oszczędnym gospodarowaniu jest w stanie pokryć przynajmniej niewielką część wpisu sądowego jaką jest kwota 15 zł (15% wymaganej opłaty) bez ryzyka poniesienia uszczerbku dla swych koniecznych potrzeb życiowych.
Na to postanowienie J. R. złożył zażalenie, w którym wywodził, że powinien być zwolniony w całości od obowiązku uiszczenia wpisu sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
zgodnie z art. 245 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153 , poz. 1270 ze zm.), prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym.
Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego, zaś prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.
Z punktu widzenia przepisu art. 245 § 1 w związku z art. 246 § 1 powołanej ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd rozpatrując wniosek o przyznanie prawa pomocy powinien uwzględnić nie tylko bieżące dochody i wydatki wnioskodawcy i jego rodziny, ale również stan majątkowy. Zgodnie bowiem z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997r. każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym kosztów sądowych.
Podkreślić w tym miejscu należy, że instytucja "prawa pomocy" ma na celu ułatwienie najuboższym dochodzenia swych słusznych praw w sprawach dotyczących ich żywotnych interesów, przy czym ciężar dowodu co do wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie prawa pomocy spoczywa na stronie składającej wniosek o przyznanie prawa pomocy.
Zatem strona składając wniosek o przyznanie prawa pomocy obowiązana jest przedstawić wszystkie okoliczności dowodzące, iż mimo podjęcia wszelkich starań, nie jest w stanie, ze względu na swoją sytuację majątkową i rodzinną, ponieść jakichkolwiek, czy też pełnych kosztów postępowania.
W związku z tym, w niniejszej sprawie należy podzielić stanowisko Sądu pierwszej instancji, że skarżący nie wykazał, aby nie był w stanie ponieść choćby częściowych kosztów postępowania, jakim jest uiszczenie częściowego wpisu w kwocie 15 zł.
Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 powołanej Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, postanowił, jak w sentencji.